HLAWLHTLINNA CHABI

- K Remruatfela

Tunlai chu TEDx Talks Youtube channel hi ka en nasa hle a. Mi chi hrang hrangte hlawhtlinna thurûk han hriat hian chona nasa tak min pe a ni. Chumi ka ngaihthlâkna atanga ka rilrua thu lo lût te chu tlêma zâwng han luanchhuahpui ve ila.

1. Tun hma kha chuan zir mang lova exam pass anga lante kha a ropui emaw ti ni awm fahranin lehkha zir nasa lo anga lan luih kan tum hram hram thin a. Hetiang rilru hi chapona atanga chhuak, miin 'he pa/he nu chu a thluak a tha hle mai' min ti se kan duh vang mai mai a ni a. Ngaihdan dik lo tak a ni.

2. Lehkha zir nasa, thawkrim leh hrât lâk nih hi a zahthlak reng reng lova. Mi thluak tha taima chuang si lo te ai chuan thiam thei lo hrât lâk leh taima te hian hlawhtlinna kawngka an kik hawng hmasa fo thin a ni tih hi i hre reng ang u.

3. Lehkha zir hi phurrit anga lâk tur a ni lova, ni tin nunphung pangngai anga zam taka lâk zâwk tur a ni. Zirna tum ber chu hriatna tih pun hi a ni a. Chuvangin, lehkha zir tih vanga TV/Phone in hrêk tlat te, room chhunga inkhung beh tlat tumte hi thil tha ber a ni hran lova. Nuamsa takin thian kawm pah te, phone khawih pah te, TV en pah te pawhin lehkha hi a zir reng theih a ni tih hi kan hriat reng a tha.

4. Exam dawn leh test dawn hnaiha lehkha zir vak te, exam dawn kâra tlaivar dawn dawna lehkha zir vak vakte hian thiamna tluantling min pe ngai reng reng lova, hetianga ti thinte hian zirna an vârpawh loh vang a ni zâwk! Zirna hian kan ni tin nun a khawih avangin lehkha hi thawveng tak leh hahdam takin kan zir reng zawk tur a ni a. Class tan tirh leh exam dawn zânah te pawh hian kan lehkha zir dân hi a danglam tehchiam tur pawh a ni hran lo!

5. College leh University ka kal chhung zawng khan ni tin orkut/facebook/message/whatsapp hi ka thlah lo a tih theih a. Exam dawn zan leh exam zawh zanah pawh ka lehkha zir dan a pangngai reng thin. Ka zirpui, hnamdang thianten exam dawn hnaiha social network ho an deactivate hlawm thin laia ka la online reng bik zelte kha mak an ti hle thin a. Mahse, exam result a lo chhuah meuh chuan a aia nasain mak an ti tulh tulh zêl zâwk zu nia!

6. Mi tam tak chuan zirlai kan nih lai chuan kohhran  leh khawtlangah kan inhmang lo tur a ni an ti thin a. Hei hi ka thlâwp lo hle! Hun hman thiam hi chuan engkim hi a tih kawp vek theih a ni. Mahni experience lam han insawi leh lawk ila, vairama kum 10 dâwn lehkha ka zir chhung zawng khan KTP/Zirlai Pawl leh activities inhman engmah ka thulh lova, exam dawn zânah te pawh dar 11 thleng thlengte hla ka la zir a, ka committee bawk a. Mahse, Pathian khawngaihna zarah ka zirlai, LL.M subject-ah University Silver Medalist hialte ka la ni thei tho a. Zirna leh kohhran/khawtlang inhman hi indipdâl miah lovin a kal kawp thei a ni tih huai taka sawi thei tura a taka ka chang hi Pathian hnenah lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni.

7. Heng zawng zawng ka han ziah chhan ber chu zirna hi phurrit ni lovin hlimhlawp (enjoyment) angah i ngai zâwk ang u tih uar taka ka târlan duh vâng a ni a. Phurrit anga kan ngaih tlat chuan  zirna hi kan vârpawh tak tak ngai lo ang. Exam dâwn zâna kan zir ang bawkin exam zawh zânah te pawh zir reng ila, lehkha zir tih vangin inhrêk chiam chiam tawh lo ila, online melh melh chungte pawh hian nuam sa takin ni tin lehkha hi i zir reng zâwk ang u. Kan thil tih laia tuina kan neih a, nuam kan tih phawt chuan hlawhtlinna kawngka hi a inhawng reng a nia...