COVID-19 HRI KAI MAHNI IN LAMA INENKAWLTE ZAWM TUR INKAIHHRUAINA

Aizawl, 20th May, 2021: Special Secretary to the Government of Mizoram, Health & Family Welfare Department Pu R. Lalramnghaka chuan May ni 19, 2021 khan a hnuaia tarlan ang hian thupek a chhuah:
 
Covid-19 hri kai in lama inenkawlte inkaihhruaina (SOP) chu a hnuaia mi ang hian ennawn a ni. Hei hian he mi chungchanga notification No.D.33011/39/2020-HFW(SOP)/Pt.II dt. 27.11.2020 a chhuah chu a luahlan anga, notification chhuah a nih atanga thu leh awm hma chuan hman tur a ni.
 
1. Thuhma :
        Covid-19 Clinical Guidelines MoHFW, Govt.of India in a sawi angin Covid-19 vei reng reng natna lan chhuah dan a zirin ‘very mild’ emaw ‘mild’ emaw te chu Covid Care Centre-ah, ‘Moderate’ te chu Dedicated Covid Health Centre-ah leh ‘Severe’ te chu Dedicated Covid Hospital ah dah luh (admit) tura tih an ni. Tun dinhmunah hian Covid-19 hrikai chhinchhiah tawh ah natna lang chhuak lo ‘asymptomatic’ tam tak an awm a. Hetiang Covid-19 kai natna lang chhuaklo te leh very mild/mild case (a bika enkawl ngailo) te tan mahni in lama inenkawl dan tur inkaihhruaina hi siam a ni.
        
2. COVID-19 kai in lama enkawl theihte
 
1. Doctor (Registered Medical Practitioner)-in insawiselna nei lo/natna lang chhuak lo (Very mild/pre-symptomatic/asymptomatic case) a ni tih a finfiah hmasa tur a ni.
Mild case te chu- hritlang, khawsik ser ser, khuh, luna, pumna, taksa na, kawthalo, hrawk na, rim hriatna hloh, thawhah neilo, oxygen hmang lova SpO2 94% aia sangte.
 
2. Covid-19 kai In lama in enkawl tur chuan an Inah inkhung hranna (Isolation/quarantine) hmun, room hranpa leh bathroom hranpa, midangin an tawmpui loh tur a nei ngei tur a ni. Hemi atan hian Local/Village Task Force te hriatpuina lehkha a awm tur a ni.
3.Damlo taksa chak lo bik (Immunocompromised) – HIV, Cancer treatment la mek, kal/thin thlak tawh (Transplant) te chu in lama in enkawl phal an ni lo.
An mahni enkawltu doctor-in an dinhmun uluk taka a endik a, in lama enkawl thei nia a hriat chauhin home isolation phalsak theih an ni ang.
4.     Kum 60 leh a chunglamte leh natna benvawn – BP sang, Zunthlum, Lung natna, Chuap/Thin leh Kal natna benvawn nei, Thluak lam natna leh a dang vei te (High risk group) chu Doctor- (Registered Medical Practitioner) in In lama enkawl theiha a ngaihte chauh in lamah enkawl theih an ni ang.
5.     Covid kai buaipui tura mi ruat bik (Caregiver), damlo chhungte emaw lamhnai atangin an awm tur a ni a. Caregiver hian chhun zan zawmin a buaipui thei tur a ni. Caregiver hi damdawi lam thiam kher a ngai lova, Covid-19 high risk group zinga mi a ni tur a ni lo. Caregiver te hian Covid hri kaiin harsatna a neih chuan Covid Helpline (102/0389-2322318/2313000) ah an hriattir thin tur a ni.
6.     Covid-19 kai chuan in lama in enkawl a duh a nih chuan an mahni bialtu Chief Medical officer (CMO) hnenah emaw Medical Officer, District In-charge hnenah ziakin dilna (application) a siam ang a, he dilnaah hian Allopathic Doctor (Registered Medical Practitioner) in Home Isolation ti turin remlohna a hmu lo tih ziakin a pe ang. (Annexure-I).
7.     In lama in enkawl phalna hi Local/Village Task Force te hriatpuina in Chief Medical Officer (CMO) in a pe ang.
8.   Home Isolation turte hian hengte hi an nei tur a ni (i) Pulse   oxymetre (ii) Thermometer (iii) Hand sanitizer (iv) Gloves (v) Mask (vi) Hypochlorite/Bleaching powder (vii) Garbage bag.
9.   Chhungkuaa Covid-19 kaiin home isolation an dil anih chuan doctor-in an dinhmun a enfiah ang a, LLTF/VLTF in an chenna an en fiah bawk ang a, home isolation phalsak theih tura an ngai anih chuan remtih sak an ni ang. An mahni zing atangin caregiver tur pawh an in ruat mai ang. Hemi bakah hian an mamawh thil pawn lam atanga buaipuitu tur LLTF/VLTF/an chhung hnai vai an awm bawk tur  a ni.
 
3.    Engtikah nge Damdawi lama thawktute rawn (refer) tur
Covid kai leh a buaipuitu (Caregiver) chuan uluk takin an hriselna te an in chik hle tur a ni ang.A hnuaia mi natna lanchhuah dan tarlante anga an awm chuan Covid Helpline (102/0389-2322318/2313000) ah an hriattir vat tur a ni.
 
i.      Thawk harsa/Thawhah.
ii.     Oxygen saturation 94% aia hniam (SpO2<94% in room air) (Pulse Oximeter hmanga en thin tur a ni).
iii.    Awmna (Chest pain) reh thei lo.
iv.    Rilru lam buaina emaw harh tha lo.
v.     Tawngfiah lo thut/Kaih.
vi.    Hmai sawi emaw ban/ke zawi emaw mu chur chur.
vii.   Hmai/hmui duk.
viii.  Insawiselna dangte.
 
4.      State/District Health Department lama thuneitute tih tur.
Covid kai In lama enkawlte hi CMO leh Local/Village Level Task Force te’n uluk takin an enzui (monitor) ang.
 
5.     Engtikah nge enkawlna tih tawp tur –
Damlo in enkawlna tih tawp hun chu sorkarin CCC Discharge protocol a siam anga kalpui thin a ni ang.
 
6.     Bawlhhlawh sawngbawl dan tur inkaihhruaina.
 
1)     COVID-19 hri kai buaipuitu bik (Caregiver) hian bawlhhlawh sawngbawl chungchang pawh a buaipui nghal ang.
 
2)     Bawlhhlawh bawm eng (yellow) leh hring (green) chhin nei, ke hmanga hawn theih neih/hman tur a ni.
 
3)     Bawlhhlawh bawm eng (yellow) ah Biomedical waste, a awm chuan paih tur a ni a, a hringah General waste paih tur a ni. Hei hi BMWM Rules, 2016 leh Central Pollution Board guidelines dungzuia tih a ni. Heng bawlhhlawh bawm chhungah hian bawlhhlawh ip hman tel bawk tur a ni.
 
4)     Bawlhhlawh ip te hi pawp leh leak laka a him zawk nan a inthuah a hman tur a ni.
 
5)     Bawlhhlawh ip ah te hian “COVID-19” Waste tih bel vek tur a ni.
 
6)     Biomedical Waste hian hengte hi a huam – COVID hri kai hman hnu masks, kutkawr emaw hri kai thisen/taksa atanga tui chhuak kai lapua, syringe emaw damdawi te leh thil dang te.
 
7)     General solid waste (inchhung bawlhhlawh pangai) te chu – In lama enkawl mek COVID-19 kai hman hnu : choka atanga chhuak, thil funna hmanrua te, eitur bang nawi, lehkha chhia, plastic lam, chhuat phiah nawi, bungraw paih chi, tui bottle, damdawi leh syringe funna te, thei kawr te, theitui leh ei tur tuiril funna te, lehkha khawng bawm te, damdawi bur ruak bottle te, chaw ei bang nawi te leh vawikhat hman zawha paih chi plate leh no te hi SWM rules, 2016 angin kal pui tur a ni.
 
8)     Bawlhhlawh nei tlem thei tura hmalak hi a pawimawh hle a, chaw leh ei tur dang ei nan silfai/tihfaia hman leh zel theih tur hman ni se, kaihhruaina zawm chunga, uluk leh fai taka tih thianghlim zel tur a ni. Vawi khat hmana paih zel tur (disposable) kan hmang a nih pawhin, tawih ral thei chi ngei ni se.
 
9)     Bawlhhlawh ip te hi uluk leh nghet takin tawn phui tlat tur a ni a, hypchlorite solution-in phuh hnuah bawlhhlawh khawntu Urban Local Body (ULB) ten an ruat hnenah nitin pek tur a ni. Ip hi tawih ral thei chi hman tur a ni.
 
10)   Bawlhhlawh bawm pawn lam leh chhung lam te nitin 1% hypochlorite tui in tih fai thin tur a ni.
 
11)   Damlomahnia zunram thiar thei lo, Diaper leh Bedpan hmang an awm chuan, Diaper chu Biomedical Waste a ni a, ip eng (yellow) ah paih tur a ni. Bedpan hman a nih chuan zun leh ek chu toilet ah paih a, bedpan chu tui leh sukhlo nen fai taka sila, 0.5% sodium hypocholorite in tih thianghlim leh tur a ni.
 
12)   COVID-19 hrikai hman hnu Mask, tissue paper leh toiletries te chu biomedical waste a nih angin ip eng (yellow) ah paih tur a ni.
 
13)   Home Isolation atang hian bawlhhlawh hi tam lo hle tura beisei a ni. Mahse enkawltu tura ruat te chuan him zawka bawlhhlawh sawngbawl dan tur kaihhruaina zam te hi an zawm ngei tur a ni.
 
14)   General Solid Waste (inchhung bawlhhlawh pangai) te chu bawlhhlawh ipah khungin tha takin a chhipah tawn phui tlat tur a ni. ULB te ruat Bawlhhlawh khawntu lo kal veleh pek thin tur a ni.
 
15)   Biomedical Waste hi a awm ve anih chuan bawlhhlawh ip (yellow) ULB-in an pekah ngei paih tur a ni a, bawlhhlawh bawm hran hman tur a ni. General Waste te hi ip eng (yellow) ah paih loh tur a ni.
 
16)   Biomedical Waste ip eng (yellow) a kan paih khawm te chu ULB in paih tura an ruat bik te an lo kal hunah kawtkaiah lo hlan mai tur a ni.
Or
Heng (biomedical waste) bawlhhlawh te hi ULB ten paihna tur bik hmun an siamah paih tur a ni.
Or
Heng (biomedical waste) bawlhhlawh te hi Common Biomedical Waste Treatment Facility (CBWTF) a paih tura la khawmtu tura a ruat te lo kal hunah kawtkaiah lo pek tur a  ni. Heng COVID-19 kaihhnawih bawlhhlawh paih chungchanga harsatna nei chuan ULB-ah in report thin tur a ni.
 
17)  Home Isolation a awm bawlhhlawh te hi karkhat ah vawi khat tal VC/LC in a paih dan tur ruahmanna a siam ang.
 
7.  Covid-19 kai (damlo) te zawm tur.
1.     Covid-19positive te chuan midang an hnaih dawn chuan mask a hmang ngei tur a ni. Mask hi darkar 8 hnuah emaw a huh/chhiat chuan a thlak thin tur a ni.
 
2.     Mask hi 1% hypochlorite/bleaching powder-a chiah thianghlim hnuah tha taka bawlhhlawh bawma paih tur a ni.
 
3.     Covid kai chu pindan ruat bikah chauh a awm tur a ni a, midang, a bik takin kum upa lam leh natna benvawn (BP sang, Zunthlum, lung natna, kal natna leh a dangte) nei bulah a awm tur a ni lo.
 
4.     Covid kai chu hahdam taka awmin, tui tam tawk a in tur a ni.
 
5.     A khuh leh hahchhiau reng rengin a ban thlep (kiu chunglam) in emaw tissue paper in emaw rawmawlin emaw a ka a hup thin tur a ni.
 
6.     Sahbawn leh tui hmangin kut fai takin 40 seconds tal a sil fo tur a ni a, remchan lohna a awm a nih chuan alcohol based sanitizer hmangin a kut a ti fai thin tur a ni.
 
7.     Bungrua/hmanrua/bungbel/mutbu/thawmhna reng reng midang nen an inhman tawm tur a ni lo.
 
8.     Kuta khawih zin bik (dawhkan chung, kawngka hawnna etc) chu 1% sodium hypochlorite solution/hand sanitizer with 75% alcohol/spirit/sahbawn tui hmangin tih thianghlim fo tur a ni.
 
9.     A enkawltu Doctor thurawn tha takin a zawm thin tur a ni.
 
10.   Covid kai chu a hriselna-khawsik leh a dangte ulut taka chikin, harsatna lang chhuak thar a lo awmin emaw a natna a lo zual a nih chuan rang takin a in report tur a ni.
 
11.   Covid kai leha enkawltu chuan Arogya Setu App an mobile phone ah an hmang ngei tur a ni a, engtiklai pawhin a nung reng tur a ni. Arogya Setu App hi https://www.mygov.in/arogya setu-app/ ah emaw Play store atang download theih a ni.
 
12.   Covid kai buaipuitu (Caregiver) chuan damlo hriselna dinhmun, CMO in enzui tura a ruat hnenah hunbi neiin a report thin tur a ni.
 
13.   Pulse Oximeter leh Clinical Thermometer (Khawsik enna) hmangin ni khatah vawi 3 tal (darkar 8 danah) an in monitor reng tur a ni.
 
8.Covid kai buaipuitu (Caregiver) zawm tur.
1.    Mask :
1.1 Covid kai buaipuitu chuan dmalo pindan-a a kal apiangin triple layer mask/N95 mask a hmang ngei ngei tur a ni.
 
1.2 Mask hmalam/pawn lam chu khawih miah loh tur a ni.
 
1.3 Mask chu a huh emaw bawlhhlawh kai a awm chuan thlak vat tur a ni.
 
1.4 Mask chu vawikhat hman zawhah paihin kutfai taka sil nghal tur a ni.
 
1.5 A ma hmai, ka leh hnarte a khawih tur a ni lo.


2. Kut tih fai uluk:
 
2.1 Covid kai bula a kal zawh apiangin kutfai takin a sil tur a ni.
 
2.2. Ei tur siam hma leh siam zawhah te, ei dawnah te, inthiarna hman zawh leh a balh a piangin a kut a silfai thin tur a ni.
 
2.3.Kut silin sahbawn leh tui hmangin 40 seconds tal a sil tur a ni. Tui remchan lohna hmunah chuan alcohol based sanitizer hman tur a ni.
 
2.4. Sahbawn leh tui hmanga kut sil zawh hian kut hruk hul nan disposable paper towel hman theih hi duhthusam a ni. A remchan loh chuan, towel hman bik neih a, hunbi neia suk fai tur a ni.
 
2.5. Gloves hman dawn leh hman zawhah kut silfai tur a ni.
 
3. Covid kai awmna in chhung leh bungrua:
 
3.1. Covid kai taksa atanga lo chhuak tuiril lam chi reng reng, a bik takin kal leh hnar atanga lo chhuak te khawih loh hram tur a ni. Covid kai buaipui dawn reng rengin disposable gloves hman ngei ngei tur a ni.
 
3.2. Bungrua thianghlim lo (natna kaichhawn theihna) lam chi reng reng lakah fimkhur tur a ni Bungbel, ei leh in, cigarettes, towel, thawmhnaw leh mutbu te damlo nen an intawm tur a ni lo.
 
3.3. Covid kai chuan midang zingah chaw ei lovin ama pindanah a ei mai tur a ni.
 
3.4. Chawei thleng lehbungbel damlovin a hman chu sahbawn leh tui hmangin, gloves bun chungin silfai tur a ni. Silfai an nih hnuah hman nawn theih an ni. Gloves phelh hnuah faitaka kut sil leh tur a ni.
 
3.5. Covid kai pindan,mutbu leh thawmhna te chu mask leh gloves hmang chung chauhin khawh tur a ni.
 
3.6.Gloves bun danw leh hman zawhah kut silfai ngei ngei tur a ni.
 
3.7. Bawlhhlawh (Masks, gloves, chaw nawi leh a dangte) zawng zawng chu sorkar in inkaihhruaina a siam anga paih emaw tih ral thin tur a ni.
 
4. Covid kai leh a chenpuite inchik:
 
4.1. Covid kai chu Doctor chawh ang thlapin a enkawl tur a ni.
 
4.2. Covid kai buaipuitu leh Covid kai hnaihtu (Close Contacts) zawng zawng chuan an hriselna enthlain nitin COVID-19 natna lanchhuah dan (Khawsik, Khuh, Thawhhah, etc) an nei em tih inchik rengin hengte hi an neih chuan in report vat tur a ni.
 
4.3. Covid kai chenpuite chu contact tracing dan pangngai angin quarantine an ni ang a, Covid test an paltlang hma chu an inkhung hrang (quarantine) tur a ni.


 
COVID VEI IN LAMA ENKAWL TURA DILNA LEH INTIAMKAMNA
 
To 
The Chief Medical Officer/Medical Officer, District in-charge __________________________ District.
 
Subj :      In lama inenkawl (Home Isolation) tura dilna leh intiamkamna.
 
 
Kei ____________________________ s/d/w of ___________________________
_____________________________ veng ___________________________ khua hian COVID-19 ka kai a ni tih ka in hria a, keima duhthu ngeiin In lama in enkawl ka thlang a, heng atana inkaihhruaina dante zawm turin ka intiam a. in lama enkawl ka nih chhung hian kei leh ka chenpuite chuan In lama Enkawl Dan tur Kaihhruaina tha takin kan zawm ang.
 
Hengte hi hre reng chungin In lama in enkawl (Home Isolation) phalna min pe turin ka ngen a che.
 
Signature ___________________________
Hming pum : _______________________
Date ______________
Ph. _________________________________
Add :
 
Doctor (Registered Medical Practitioner) countersign :
 
Mr/Mrs/Miss _______________________________________________________
hi Covid-19 kai a ni a, Home Isolation turin a hriselna chungchangah a remlohna ka hmu lo.
 
Signature – 
Name of Medical Officer –
Phone No. of MO –
Address of MO –
 
Village/Local Level Task Force Hriatpuina
 
Mr/Mrs/Miss _____________________________ of _______________________ hi Covid-19 kai a ni a, In lama Inenkawlna (Home Isolation) hmunhma a nei tha tawk a, In lama inenkawl turin harsatna a awm lo tih kan hriatpui e.
 
 
Signature of Local/Village Level Task Force
Chairman/Secretary

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post