SUANGTUAHNA VAKVEL

- ✍🏻 Vidpuia Hrahsel,
Contributing Editor, Explore Mizoram

Khuanu duan hringfa ve mai, pumrua en pawh a, mi vantlang pha ve ṭawk, sakruang kimtlang lah mawi han tih tur em em ni silo khawpa dul hma lam ti kiar ve ngawt satliah ve mai mai hian, hringnun zinkawng tawite ka zawh ve mek ah hian, veizawng ka ngah ang lawi bawk si a! Thaikawi bawngte thawn tur pawh la hmuzo chuang silo hian, ka suangtuahna vakvel te ka rawn thaikawi ve ange. Hmanlai aṭangin bul ṭan phawt ila, kan pi leh pu te khawvel nun hman dan kha a kip a kawi in hre lo mah ila, an lo duailoh zia leh hringnun khawvel an zir dan leh an chen dan te, an ṭawngkau chheh hman te,  kan nun hman mek thleng hian khawvel a cheng kan nih miau avangin kan chhawm lo theilo a. Mizo Ṭawng Upa a 'Lampui chang khat ah mi an be chhe ngailo', tih chungchang hmangin in ziak daih teh ang.



A bik takin Khawvel a cheng ṭheuh ṭheuh, kan hmuh phak chin ṭheuh ah hian a hnam ang zawngin Mizo Hnam hi vantlang huap a inkhawm / punkhawm  nei tam kan ni a, Mihring zat inchhiarah pawh kan tlem tih a hriat. In ṭhenawm khawven na lam erawh ah chuan keini tluk a, mahni mihringpuite laka ngilneihna leh in duhsakna ti lang hi an vang khawp ang. Inkawm khawm a, a ṭul hun a, in puih tawn te, hian mihring kan in mamawh tawnna ah thu tam tak a hril reng a ni. Khuanu'n a duh taka siam Mihring te hi famkim a piang ni ta ila, khawvel hi a ho duh zawk ngawt in ka ring! Pathian zawng a famkim a, a ni chu keini tan chuan thik chu sawi loh awmlo ata awma min siamtu amah AWMA kha a ni miau!  Awmlo ta se, kan awm awm tawp silo, hringnun kawng kan zawh mek ah hian tu pawh hian  ṭhat na lai leh ṭhat lohna lai kan nei vek a, famkim lova min siamtu hnenah kan fam hunah kan kir leh vek dawn si a, khawvel kan cham chhung  hian in hrethiam tawnna nen a hun kan hman ho hi a va duhawm tak em!

Thil reng reng i sawi hma in, ngaihtuah hmasa rawh ti daih teh ang. Khawilai emaw dawr te ah kan ṭhukhawm laih laih a, mi chungchang kan sawi laih laih a, dawr kan ṭhutna chu REL (Rail Station) hi a ni ringawt zel. Mahni mihringpuite fakna ai chuan, an chhiatna lam in kan rilru a luah zawk tlat ṭhin te, an thil tih ṭhat lam aiin an chhiatna lai a langsar lo theilo a, an zah tawh ngawih ngawih sa nak alaia, kan run luih a, chhaih zui kan pawi tilo lutuk te, mahni famkim emaw in tih mai tur a, mahni in theihnghilh a, indah fihlim kan ching ṭhin te hi a va  vei awm em, kan sim thei chuang si lo. Mi sawisel kan hlau a, kan duhna ah chuan kan insawipui thei tlat mai te, mi lakah chuan duham hlau siin a rukin kan in duhsaktawn tawn tlat ṭhin te, mi chapo nih duh chuang miah si lova, insawitheih bansan kan tum chuanglo te hi in siam ṭhat kan va ngai tak em aw! Kan Ṭawng Upa ah 'Lampui chang khat ah min an be chhe ngailo', tih a dik zia hi han sawi ila, in rel sual hi hlauhawm deuh ania, Mizo hi hnam tlem te kan nih zia a hriat vek a, han insawi insawi ila, kan lo inchhung khat leh nge nge zel kan tih chawk hi maw. Mahni vengchhung ṭheuh in en ila, chhungkua a awm khawm tel tel, khaw khat chhuak te, hnam pui te, colony a cheng ho tih te, & sons tih te i hmuh chuan mi rel miah suh! Inrel sual a hlauhawm a, mi chanchin i sawi dawnin ngaihtuah hmasa phawt ṭhin la, i chesual lovang.

Khawvel eng hmu tura kan chhuah dan in ang ṭheuh si hi, khawvel kan chen dan hi a inthlau thei hle tak ang, Mihring kan in ang lo vek miau sia alawm le. Bible hian chiang takin a lo ziak diam tawh Thufingte 22:2 ah chuan :-
Mi hausa leh mi rethei an awm za a, An vaia siamtu LALPA a ni. 
tih chiang takin kan hmu. Hla in a lo sawi tawh angin 'Thihna hma a, ang khat a kun za tur hi tunge inthlei thei?' tiin, Khawvel kan cham chhung hian tumah hi inbe chhe thei kan nihloh zia te, Pathian in amah anpui leh a duh dan tak a, a siam ṭheuh kan nih zia te, inthlei thei kan awmloh zia te hi hriat thar fo a va ṭul em. Hringnun kan hman na ah hian in el silovin kan in er ṭhum a, in fak silovin kan in kap a, in fuih zawk lovin kan inrel thung si. Mi nun kan teh dawn hian, mahni in teh ṭhin ila, Pathian aṭanga chhia leh ṭha hriatna kan dawn te hi kan hman thiam a va pawimawh tak em. Tu pawh hian mi chungchang kan sawi hian, nunhlui neilo ang maiin kan awm a, midang te nun an daisual zeuh palh in kan lawmpui zawk emaw tih mai tur hian kan sawi laih laih ṭhin hi chu, in siam ṭhat kan ngai hle. Mi reng reng kan sawi hian, eng ang dinhmun ah nge an din tih lam ai in, a dinna lam chauh kan en ṭhin a, a lehlam hi thlir thiam ṭhin ila, kan in hrethiam tawn tlang ṭhin in ka ring. Famkim lohna khawvel ah hian famkim taka nun tum suh, tumah famkim kan awm lo, kan la fam vek dawn si a.

Chuai theilo British Rock Band, The Beatles a an khaipa ber John Lennon  khan a suangtuahna ram hla in a phuah chhuak a, a hla chang li na :-

Imagine no possessions
I wonder if you can
No need for greed or hunger
A brotherhood of man
Imagine all the people no
Sharing all the world

Itsik errelna awm lo ta se,
Han suangtuah chhin teh,
Rilṭam leh tuihal a awm lo ang a,
Unau ang maiin kan in lungrual awm si a,
He Khawvel in engkim, an insem za dial dial tur hi,
Suangtuah chhin la, a va nuam dawn em.

A suangtuahna ram ah a cheng a, lungrual leh intluk tlang tak a, in rel, in sel, in er awm lo turin a duhthu a sam a, amaherawhchu khawvel a cheng kan ni miau si a. Mi rethei leh hausa kan cheng za a, min siamtu Lalpa rorel dan hi kan hriatthiam phak a ni silo, am takin a suangtuahna hmangin a duhthusam hi mi zawng zawng sam a ni ve ngei ang le. Khawvel lungrual taka awm a, zai khat vawr za a len ho te, duh mah ila, famkim lohna khawvel a cheng kan ni miau si, kan dam chhung tawite ah hian in hmangaih tawnna nen a kan chen ho theih hi a va duhawm em.




Engvangin nge kan sawi chhuah hma in ka ngaihtuah chian a ṭul?Kan thil sawi ho te a,kan ngaih te khan, mi thinlung ah engtiangin nge a thawh theih hi kan sawi lawk thei miah lo, ṭawngkam khat chauh pawhin, mi nunna i pawt seiin, i ti tawi thei tlat. Fakna thu a ni emaw, mi fuihna thu a ni emaw, mi deuhsawhna thu pawh nise, a dawngsawng tu tan ngaihthlak a nuam angem tih kan ngaihtuah hmasak loh hian, mi rilru kan ti na thei a, an beisei kan tihbo sak vek thei bawk si a. I ṭawngkam ṭha pakhat te maiin, nunna a chhan thei tlat thung lawi bawk si. I thusawi chhuah hma khan, uluk takin ngaihtuah hmasa ṭhin rawh, eng thil nge a thlen dawn tih nen. A chhan chu maw, thumal  pakhat i ka aṭang a chhuah tawh chuan i la let thei tawh si lo. Ngaihdamna âw ka chhuah nawn leh mahse, a hmasa zawkin a tih nat tawh chuan sût leh rual ani tawh tlat lo a. Pawi i sawi hnu chuan a nih tur ang alo ni zo vek tawh ṭhin si a. Pathian thu ah pawh hian chiang takin a lo inziak diam tawh si a, hetiang in :- Thufingte 15:1
"Chhânna nemin thinur a tikiang ṭhin a, Ṭawng huatthlala erawh chuan thinur a chawk tho ṭhin." 
Heng te avang hian kan ṭawngka chhuak ah hian fimkhur angaih zia a hriat.

Hmaichhan a infak te hi thil zahthlakah kan ngai a, tlawm ah kan la a, a hun leh a hmun a zir a, indah hniam kan thiamloh na hian min ti hawihhâwm lo. Mi ṭhatna lai kan hmuh kan a, an ṭhat lohna lai kan hmu chat a, sawi nuam kan la ti em em zui a, thil kal tawh sawi nuam kan ti tlat ṭhin te hi kan chin ṭha lo tak a va ni em. Famkim lo Mihring kan nihna ti chiang tu chu, kan mi tluk loh te bak hi kan sawi peihlo reng reng. Kan aia hniam zawk anga kan ngaih te hi kan sawi peih lo, kan mi tlukloh leh kan aia hlawhtling te lawmpui hi a har kan ti chawk a nih hi maw.   Kan Pi leh Pute khan mi hlimna leh lawmna thlen turin zirtirna ṭha tak min hnutchhiah a, 'Ṭawngkam ṭha in sial a man', tiin. Pathian thu ah ngei pawh hian chiang takin a inziak nghe nghe.
 Kolassa 4:6 :-
"Mi tin engtia chhan theuh tur nge ni tih in hriat theih nan in tawngka chhuak chu, chia al, khawngaihna tel ni fo rawh se."
Kan ṭawngkam chhuak hi fimkhur a va ngai em, chi a al, khawngaihna tel ni fo thei se, midang te tan a hriat leh pai nuam tak leh ṭawngkam dawnsawn nuam zawk khawngaihna tel a kan ṭawng chhuah  hi Pathian hian a duh a, kan nun ṭheuh ah midang te tan a lawmna siam leh a ṭha zawnga infak zel hi kan tih tur mak mawh chu a ni. In rel in sel awm tawhlohna Khawpui Mawi kan thlen hunah hengte hi a kiang chauh awm si a, lungrual taka kan awm za tur chu i nghak fan fan mai ang u.

3 Comments

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

  1. Ngaihnawm țhin khawp mai. Bible chang leh hla thu țhenkhat te i hmangthiam țhin khawp mai.

    ReplyDelete
  2. Ngaihnawm țhin khawp mai. Bible chang leh hla thu țhenkhat te i hmangthiam țhin khawp mai.

    ReplyDelete

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post