POPE JOHN PAUL II PIANCHAM 100-NA

Vawiin (May ni 18, 2020) hi Mithianghlim Pope John Paul piancham kum za-na a ni reng mai!

Catholic Kohhran a Pope ni rei ber dawttu, Pope John Paul II (Karol Józef Wojtyła) kha kum 1978 Papal conclave ṭum hnihna ah Pope 264-na ni tur a thlan a ni a. Kum 26, thla 5 leh ni 18 chhûng (1978-2005) Pope anih chhûng khan khawvel ram hrang hrang 129 a tlawh hman a ni. Thianghlimna nun nei tura koh kan nih lantir nan, Pope John Paul II hian mi 1,340 te Malsawm (Blessed)ah a puang a, mi 483 te Mithianghlim (Saints) ah a puang bawk a ni.


April ni 2, 2005-a kum 85 mi ni a a boral thleng khan College of Cardinals a tam ber te hi ama thlan te an ni a, Cardinal leh Bishop tam tak thlang a, nemnghet in, a ruala puithiam ṭhahnem tak nemnghettu a ni bawk a ni. A thihhnu a Pope a thlantlin tak, Benedict XVI (Jorge Mario Bergoglio) pawh kha kum 1992 ah Pope John Paul II hian Bishop ah a lo puang tawh a, kum 2001 ah Cardinal ah a hlangkai a ni.

Kum zabi 16 na a, Pope Adrian VI hnuah Pope John Paul II hi Italian nilo Pope a thlan leh hmasa ber a ni a. Kohhran hmasawnna tura rahbi pawimawh tak tak rap a, kawng sial sutu pawimawh tak a ni. Juda sakhua, Islam sakhua leh Eastern Orthodox kohhran nena Catholic Kohhran inzawmna atana hma nasa taka la tu a ni bawk.

Khawvel ṭhangzel in a ken tel, Pathian Thu leh Kohhran zirtirna nena in mil lo te huaisen taka hnial fithla ṭhak ṭhak tu a ni. Pathian thilsiam, nunna hlut zia leh 'human rights' te chawinung a 'Pro-life' movement chawikang tu a ni. Kohhran zirtirna nena inmil lo, nau tihtlak (abortion) chu sual lian leh tualthahna rapthlak a nih zia a sawi uar hle ṭhin bawk. Isuan zirtir sawmpahnih, mipa a thlan anga 'hmeichhe puithiam nemngheh' (ordination of women) a theih loh thu pawh Pathian Thu leh Kohhran zirtirna nghenchhan in chiang takin a sawi ṭhin bawk. Hei hian Kohhran rinna dik leh Pathian Thu dik her danglam tu nih a duhlohna 'conservative Pope' a nihna a tichiang lehzual a ni.

Pope John Paul hi ama pianna ram, Poland leh Europe ram hrang hrang a Communist thuneihna te paihthlak na kawng a nasa taka ṭan la tu a ni a. Ram hrang hrang te nena inkungkaihna ṭha leh khawvel a remna a awm theih nana hma la tu ropui tak a ni bawk. Ṭhalai te chu Kohhran kut leh kê te an nihna leh Kohhran tana an hlutna hria in World Youth Day pawh ama hmalakna a neih ṭhin a ni.

Pope John Paul II boral hnu thla khatna lekah Mithianghlim a hlankai anih theihnan hma lak ṭan nghal a ni a. December ni 19, 2009 ah amah thlaktu, Pope Benedict XVI in 'Venerable' ah a puang a. May ni 1, 2011 (Divine Mercy Sunday) ah Malsawm (Blessed) a puan a ni leh a ni. A damlai pawha mithianghlim nun neitu, Pope John Paul II chu April ni 27, 2014 (Divine Mercy Sunday) ah Pope John XXIII nen Mithianghlim a puan a ni. Pope a nemngheh a nih ni, October ni 22 chu Pope John Paul Kût atan serh ṭhin a ni.

Karol Wojtyla (Pope John Paul II) pianna khua, Wadowice, Poland khaw pum deuh thaw hi tunah chuan 'Museum' anga enkawl ṭhat a ni a. Kum tin a pian champha leh hun dangah tlawhtu an ṭhahnem ṭhin hle.

Wojtyla chhungkua a fa thumna ni turin Karol hi May ni 18, 1920 tlai dar nga ah a lo piang a. Hemi ni hi ṭhal khawlum lai tih takah khua a lum êm avangin in tukverh te pawh a inhawng huau hlawm a. Karol pian hun lai tak hian Biak in dâr te chu tlai dang ang bawkin Nu Mari hnena Litany sawina hun a nih avangin a ri nawn awn awn a. May thla, Nu Mari thla ah hian tun thlengin Poland ramah Nu Mari chawimawi hun hi tlai tin neih ṭhin a ni.

Khawvel êng a hmuh aṭanga kum 80 na, June ni 16, 1999 ah Pope John Paul II hian a pianna khua a tlawh a. He a 'Pastoral visit' chhinchhiah tlak takah hian Pope chuan tihian a sawi:

"Huapzo Kohhran a he mawhphurhna ka chelh hnu a, ka pianna khua ngei, Wadowice, ka tlawh thei hi ka va lawm tak êm! Ka thinlung a cham reng leh mitthla a awm reng chu ka naupan lai hun hemi khua a ka hman te, ke pêna ka veivahna hmasa ber te, ka ṭawngkam hman thlengin vawiin ah hian rilru ah a va thar tak êm!"

Pope John Paul II hian ama pianna leh in leh lo awmna te, baptisma a channa biak in awmna te khawpui a tlawh ni vêk hian Wadowice kawtthler hmun zau takah mi sang chuang in amah hi an lo lawm a. A hmun a tel ve thei lo Polish mi nuai chuang tam takin TV ah an lo thlîr bawk a ni.

Vawiin, a piancham kum za naah hian zing dar 7 (Rome) ah Pope Francis in St. Peter's Basilica-a Mithianghlim Pope John Paul II ruang zalhna thlân bulah Mass Thianghlim a hlân ang.

'St. John Paul the great' tiha khawvel in a hriatlâr tâk hi Huapzo Khawvel a a hming dai tawh lo tur, mithiam leh mithianghlim a ni kumkhua tawh ang.

➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
- Robert Faustin SDB (Berttêa)
[18 May 2020]

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post