HIDDEN GEMS OF MIZORAM - MAWMRANG TLANG - 1

(Kal kawng leh Pawlrang khua)

- VL Thakima, DDK Aizawl


THUHMA : Mizoram hmun hrang hrang a Pathian thil siam mawi leh hlu tak tak, mi tam zawk ten kan la tlawh loh leh la hmuh loh, a mawina leh hlutna pholanna hun leh fanna hun ṭha kan neih theih nan leh Mizoram Lunghlu thuhruk hai chhuahna tur programme min siam saktu  Doordarshan Directorate, New Delhi chungah leh a sum tumtu ber Broadcasting Infrastructure and Network Development (BIND) chungah lawmthu ka sawi a. Tun ṭumah hian Mawmrang tlang kan fan chanchin ka rawn pho chhuak dawn a ni.
 “Hidden Gems of Mizoram” Mizoram Lunghlu thuhruk kan hai chhuah hmasak ber tur chu Mawmrang tlang thuruk hi a ni a, Mawmrang tlang hi Saitual district a Pawlrang khaw chunga awm niin Aizawl aṭangin 123kms a hla a awm a ni.
 Mawmrang tlang thuruk hai chhuahnaah hian DD Mizoram chuan Mizoram Outdoor Youth Adventure Club te kan thawhpui a, chu ta member-te chu (1) Tv. Lalruatkima  (RKa) Leader, Kanan Veng  (2) Tv. Lalventluanga (Vena) Bethlehem (3) Nl. Lalnunpuii (Nunui)  (Kawnpui) Tanhril  (4) Biti Soren (Biti) Kulikawn (5) Tv. Lalhmingthanzauva (Patea) Kulikawn (6) Nl. Mercy Lalkhawngaihi  (Mercy) Khatla (7) Nl. Lalnunmawii (Mawii) Venghlui  (😎 Pu Lallawmsanga (Los-a) Cameraman Zonuam  (9) Pu Joel Lalhriattira Driver, kan vaiin mi 10 kan ni a, four wheel pakhat leh Bike pali in kan kal a ni.
CHALTLANG: June ni 12, 2025 Ningani zing ah Chaltlang a Ddk Head of Programme Pu C. Vanlalsiama inah kan in nghakkhawma, zing thingpui min hlui a, Pathian hnenah ṭawngṭai in min thlah a, a mah leh thingpui min lum saktu a nupui fanaute chungah lawmthu kan sawi a. Thingpui kan in zawh dar 9:45 velah Chaltlang hi kan chhuah san a ni.
TUIRIAL: Aizawl aṭanga km 21 a hla Tuirialah  fu tui inin kan chawl a. Tuirial bazar hi Aizawl khua haw lamin an dawr nasa thei hle a, tunlaia an larna em em-na chu an fu tui zawrh hi a ni awm e, hmun hrang hrangah nula hmeṭha tak tak ten Fu tui an zuar a, zin miten an in nasa ṭhin hle a ni.
SAMARITAN RIANGVAI RUN: Seling khaw tawntirhah hian kawng pengṭhuam awmin Seling New Cutting tih a ni a, Zero Point ti a sawi a ni tho bawk. Aizawl lam aṭanga kal a veilam peng hi Tipaimukh (Manipur) road a ni a, dinglam hi Lunglei leh Champhai road a ni. Helaiah hian “Samaritan Riangvai run” Rualbanlo, vohbik chanhai te enkawlna hmun a awm a, helaia motor kal leh tourist ten an ṭanpui ṭhin a, keini pawhin kan neih ang angin kan ṭanpui ve nghal a ni.
SELING: Seling hi Aizawl atangin 36km a hla niin Kawnah tak hian kawngpeng ṭhuam pawimawh tak a awm a. Dinglama kal tlang hian Mizoram chhim lam zawng a pawh a, veilamah hian kan kalna tur Mawmrang tlang pawhin, Champhai Myanmar thlengin a pawh chho a ni. Seling hotelah chaw kan ei a, kan riahna a kan hman tur bungrua huanah kan lam pah a,thla te la pah zelin kan chawl khawmuang ve hret bawk a. Aizawl atanga km 49 a hlaah Tuirini lei a awm a. Tuirini lui chhak lam hi Saitual district a ni. 
KEIFANG: Keifang hi dar 1 pelh hretah kan thleng a, Gas stove leh lighter leiin rei vaklo kan ding a, kan tlang nghal a. Keifang aṭang hian Champhai road ding lamah a peng a, veilamah Saitual a peng bawk.
SAITUAL: Saitual hi Aizawl atangin 70km a hla a awm a ni a. June ni 3, 2019 khan Saitual hi district capital a hlan kai a ni. Saitual daiah Ngopa road leh Phullen road a awm a, heng kawng aṭang hian Manipur a pawh ve ve a hetaṭang hian ding lamah kan peng a. Rei vakloah Tuivawl lui kan thleng a, Tuivawl lei pawh a thar dawh turin hma an lo la mek bawk.
SAICHAL: Saichal thlen hmaah kawnglaih avangin kan ding a, rei vak lo kan nghak a. Saichal hi Aizawl atangin 96km a hla a ni a, dar 3:30 ah kan tlan pel a ni.
HLIAPPUI: Hliappui khua hi tlai dar 4 pelh hretah kan lut a, Aizawl aṭangin 107 km a hla niin Pawlrang pawh Hliappui aṭang hian 8km alo ni tawh a, rei vak lo kan chawl. 
PAWLRANG YMA RUN:  Tlai dar 5 velah Pawlrang YMA Run kan thlenga, YMA hruaituten min lo hmuak a, chawlh pahin kan hun hman dan turte sawihoin kan titi  a. Zanriah min lo buatsaih sak a, tlai leh puar takin kan ei a, kan va lawm tak em. 
PAWLRANG KHAW CHANCHIN: Pawlrang khaw hming put chhan hi Mawmrang tlang, kham rang mawi em em hi a ni a. Kum 1902 khan Chinhleia Mizo lal zing a mi Vanhnuailiana fapa tlum berin Pawlrang khua hi a sat chhuak a. 1909 aṭangin a fapa Lalbawnga Sailo in ro a rel a, 1923 aṭangin Lalbawnga fapa Tlangkhuma Sailo in rorel lehin, a mah hi Pawlrang lal hnuhnung ber a ni ta a ni. Kum 1902 aṭangin mei mit lovin an awm a, 1966 a Mizoram buai avangin 1968 Nov. ni 4 ah Changzawl khuaah sawikhawm niin kum 4 chhung an awm a. Kum 1972 Sept. ni 18-ah tuna Pawlrang khua hi sat chhuak lehin an luah leh ṭan a ni.   
        Kum 2011 Census khan mihring 896 awmin, mipa 429 leh hmeichhia 467 an cheng a, chhungkua 205 an awm. Tun ṭum kan kallai 2025 july thlaah chuan - mihring 1124 awmin, mipa 563 leh hmeichhia 561, chhungkua 238 an awm ta a, kum 14 chhungin mihring 228 in an pung a ni. Zirna lamah chuan Anganwadi pathum, High School pakhat, Middle School pakhat leh Primary School pakhat a awm a. Mikhual thlenna tur hi order hotel hmun hnihah a awm a. Village Council pakhat awpna hnuaiah awmin tlawmngai pawl YMA, MHIP, MUP leh GSA changtlung takin a ding a ni. 
LAWMMAN DAWN: Pawlrang khua hi a fai em em mai a, tunhma aṭangin YMA leh MHIP ten faina kawngah theih tawpin hma an la ṭhin a. Kum 2007 aṭangin chak zawkin Village Council kaihhruainain hma an laho a, mipui te chu faina leh thianghlimna lamah hma la turin an in zirtir nasa a, kum 2016 ah chuan chhung tin hnenah bawlhhlawh bawm pahnih ṭheuh semin ṭawih thei leh theilo thliar hrang turin an zirtir nghal a. Mizoram a ṭawih thei leh ṭawih theilo thliar hrang hmasa ber pawl an ni hial awm e. He an hmalakna hi Mizoram chhungah hriat a hlawh nghal hle a, kum 2017 ah chuan Pawlrang VC te chu Champhai district un-divided ah hna thawk ṭha lawmman pahnihna an dawn phah hial a ni. 
      Tlawmngai pawl-te leh VC te an ṭangrual a, ram ngaw leh tuihna humhalhna kawngah pawh hma an la nasa a, kum 2018 ah khan Champhai district pumpuiah Kangmei veng ṭha ber lawmman pakhatna an dawng a. Kum 2019 a PHED buatsaih state pum huap "Swatch Mahotsav" (Faina Kutpui) neihah Best "Sarpanch Award" an dawng a, kum 2022 ah District Watsan Committee buatsaih khaw fai inelna Saitual district-ah lawmman pahnihna an dawng leh a. Kum 2023 a Sustainable development Goals (Pilot) hnuaiah Village indicator framework inelnaah Mizoram pumpuiah lawmman pahnihna an dawn hi a lian hle a, hei hian sum fai 10lakh a keng tel a, he mi sum hmang hian tuizem 80000 lts dawng an siam a, in tin hnenah bawlhhlawh bawm pahnih ṭheuh an sem bawk a ni.
PAWLRANG YMA: Mawmrang tlang kal turte chuan Pawlrang YMA te hnenah in hriattir ṭhin tur a ni a, hei hi ngaihpawimawh hram a ṭha awm e. Tunhma chuan a luh man tlemte te siamin registration pawh anti ṭhin a, tunlai hian an in thlah dul leh deuh a ni. Tlang tlawh tur hian YMA-in inkaihhruaina dan a siam-te zawm turin an in ngen a. Thing leh mau, nauban leh ei theih thil leh nungcha-te ati chereu zawngin che lo ila. A bikin in report ngei a ṭhatna chu ngaw chhungah chet sual leh kawng bo theih a ni a, chung atan chuan a ṭangkai a. Tumkhat pawh adventure club pakhat khamah kawng bovin ṭanpui ngaiin an lo awm tawh nghe nghe thu leh YMA hruaituten an puih thu min hrilh a ni. Tourist-te tan hian a duh chuan  hruaitu/ guide pawisa tlemte pe in an awm thei bawk a ni.




































Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post