PU NGURLIANA SAILO leh SERCHHIP HISTORY

(A tribute to Mr. Ngurliana Sailo 1951 - 2021)
- K Remruatfela (5.12.2021)


Tukin ka zing tho chu whatsapp group hrang hrangah hranghlui zâithiam, Pu Ngurliana Sailo awm tâk loh thu ka lo hria a, a pawi ka tiin min ṭhâwng tak zet a ni. Pu Ngurliana hi zaithiam a nihna leh Reiek pa hlun a nihna lam hi chu tlâng hriat a nih avangin a sawi leh tehchiam pawh a ngai hran lova. Chuvangin, tun ṭumah chuan mi tam takin kan hriat loh lam, Serchhip history nena a inkungkaihna lam hi amah thlan nan rawn thai lan ve ka duh a ni.

Reiek Pa, Sailo ziding, Pu Ngurliana Sailo hi Mizo lal ropui, Suakpuilala thlah kal zel a ni a. A pu (a pa pa) Lalluaia, Reiek lal hi Serchhip khaw din tu leh kan lal neih hmasak ber, Lalrumi (Bengkhuaia farnu) fapa a ni. Kan hriat chian leh zual theih nan a han sawi zau zêl ila, Serchhip khaw lo indinna atana mellung pawimawh tak mai chu chhim leh hmar indo kha a ni a. Khami indo lai khan Vangchêng lal, Lalpuithanga (Bengkhuaia Pa) chuan a ro zawng zawng chu a piah tlâng, Serchhip ngaw ah a thuk ru a. Kum 1859-a Indo a lo zawh khan chu a ro phûm rûk chu lâk tumin an hai an hâi thin a. Chu an ro phum rûkna hmun chu "Rothâi Pûk" tih niin "Serchhip Heritage Society" te chuan vawiin thlengin kan la humhalh a ni.

Chutia chhim lam lal ropui, Lalpuithanga ten Serchhip khua an han hmelhriat tâkah chuan a hnu rei vak lo, kum 1865 khân a fanu Lalrumi chu he Serchhip hmunah hian tlâng a chan tir ve ta a. Chu chu Serchhip khaw din tan kum a lo ni ve ta nghal bawk a ni. Nimahsela, hun rei vak lovah Serchhip lal, Lalrumi chuan a khua leh tui zawng zawngte chu rauh sanin, Reiek lamah pasal min neih san ta phut mai a. Chuta a pasal chu kan sawi lan tâk tawh angin, Mizo lal ropui Suakpuilala fapa, Sailianpuia a ni a. Chu chu kan hriat theih dan tur chuan tuna kan sûn mêk, Pu Ngurliana Sailo pu (a pa pa) Reiek lal ni bawk, Lalluaia pa hi a ni.

Tin, kan sawi hmaih theih loh bawk chu fam ta, Pu Ngurliana Sailo hi tuna "Serchhip Heritage Society" ten Chawngpuii/Chawngpuii Nu Lunglen tlâng chhipa tower kan sak thar "Chawngpuii Khawthlir" hming tumtu "Chawngpuii" nen pawh hian inkungkaihna thûk tak an nei a ni. He lal fanu hmeltha, Chawngpuii, Lalpuithanga tupa, Lalkânglova nupui hi Serchhip lal hmasa ber, Lalrumi pasal, Sailianpuia farnu a ni a. A awmzia chu Chawngpuii hi Pu Ngurliana Sailo pu (a pa pa), Reiek lal, Lalluaia Ni (a pa farnu) a ni tihna a nih chu!

Chutiang chuan Serchhip history leh Pu Ngurliana Sailo hian inkungkaihna thûk tak an nei a. Serchhip khaw din tu leh kan lal hmasa ber, Lalrumi thlah ziding kan neih awmchhunte zinga mi an nih avangin Serchhip khua chuan Pu Ngurliana Sailo leh a unaute pawh hi kan ngaihlu em em a. Kan khua leh tui dik tak angah kan pawm hmak a ni.

Anni pawh hian Serchhip hi min la enhrang lo hle a ni tih chianna chu 'Serchhip Heritage Society ten' Chawngpuii/Chawngpuii Nu Lunglen tlâng chhipa "Chawngpuii Khawthlir" kan sakah pawh an pi hming daih loh nan ṭhuthlêng hialte min tum sak a, chutiang chuan kan inkungkaihna pawh a la ṭha em em a ni. History sawiin vawiin tam tak kan titi ho thin a, Serchhip rawn zin a, a pi te sulhnu han fan pawh a châk em em thin a. 'In khua i haw hun tur âwm ang, krismas dâwnah lo zin ngei ka lo tum ang a, min lo mikhual dâwn nia,' min tih lawm lawm laia a hmun hma ngei min fan pui hmaa chatuan ram min pan san leh ta phut si a, a hrilhhaithlâk kan tiin a pawi kan ti tak zet a ni.

Lei dâiah i taksa zâl tawh mah se, i sak hming erawh Serchhip mipuite leh Zoram mipuite hian engtikahmah kan sawi bâng tawh lo ang!

1 Comments

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

  1. Hmanni mai khan Tlabung khuaain an kum 150 na an lawm a, Mizorama khaw upa ber angin an inchhal deuh kha ani a. Serchhip hi kum 1865 a din hi a nih chuan kum 156 lai a ni ve tawh a. An lo upa ta hle mai a.

    ReplyDelete

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post