SMART PHONE LEH THANGTHARTE HI

Thangtharte kan chuan kum 10 atanga 19 la naupang hunlai puitlinna in her chhauh tanlai a kawk awm e(WHO 2014) teh fung atang chuan.
         Tunlai mipui hmun za a then a sawmhnih hi thangtharte an ni a 1.2 Vaibelchhe tak thangthar an awm mek a ni kawvelah. India ah chuan UNICEF chhût dan in 243 Maktaduai an awm ve thung. Smart phone hi kum 1997 ah Ericsson an a GS Panelope khawvelah a rawn pho chhuah atang khan thangthar nimai lo khawvel mipui te ah pawh a tla na tan em em a. Ram changkang zelah a ai tha an hmuchhuak zêl a hêng Google, Android, Apple's, IOS leh Nokia X series te hi a changkang ber ber an ni nghe nghe.

Khawvel a thangtharte'n Smart phone an hman dan
Kum 25-34 te hian Smart phone an hmang nasa ber a hmun za a sawmnga in Android Smart phone, sawmli pathumin Apple iPhone te an hmang a ni, hêng Smart phone hmangte hi hmeichhia sawmli pasarih leh mipa sawmnga pathum te an ni. India thalai te ah chuan kum 16 -18 te ah Smart phone hman a hluar em em a kum 2012 khan za ah 5, 2013 khan thalai 51 Maktaduai in an hmang a, 2014 - 2015 ah za ah 90 zet in a pung a ni.
        Thalaite ah Smart phone hi a tla na hle tih he report atang hian kan hmu thei awm e a tha zawng a hmang duh tan chuan kawng engkimah a chak hle a, lehkha zirna kawngah pawh rampum huap inelna min thlen phak tirtu a nithei. Mahni khawsak mil tawkin nei ila thil changkang ringawt buaipui lovin, kan nitin mamawh kan phuhruk theih dan tur ngaihtuah chunga nei kan nih chuan a tha a ni. Thil changkang ringawt kan buaipui hian keimahni kan changkan si loh chuan Esopa thawnthu a " Choâk Arawn chang tawn'" ang chauh kan ni thei. Miten changkang viau emaw, nei tha viauah min ngai nia kan ngaihlai hian kan hnunglamah min lo nuih ru tet tet thei a ni. Thawhchhuah mumal neilo chunga phone tha leh manto ringawt kan awh chuan rang taka inen let a tul a ni. Phone bill recharge-na leh Topup man tur takngial pawh kan thawhchhuah si loh chuan Mobile phone nei tûrin kan la tlinlo a ni tih pawm thiam a tul. Hnawthawhnan a tul em a tih pawh nisi hlei lova thianten an nei vek si a nei velo nih bik hrehawm tih avâng ringawt a Mobile phone nei mai mai kan tam lutuk hian zahna min thlen, nunkhawloh bultanna a nih theihna hi kan tihzim deuh a tul a ni.

Smart phone thalaite ah a hnathawh dan
Thalai ten mahni zirlai tulah internet kan hmang thei a, thilawmzia kan hriatfiah thiam loh kan zirin kan awmna hmun piah lam daih ah min hruai thei. Pawisa a thawhchhuah theih a zirlai mahni intum chawp tan chuan online sumdawnna hrang hrangin sum a khawlh teuh thei. Hun hmanhmawh thlakah kawng min hmuh in kan kalna tur chin thlengin a chhuizau theih a ni. Midangte nen a kan inpawhna kawng min hawna Mizoram hmun kil ber atanga Europe kil ber a mi pawh he Smart phone hmang hian thianah a insiam theih a ni. Heng apps Facebook, WhatsApp, Instagram, Twitter leh adangte hmang hian khawvel hian min hriat phah thei a, kan nihna diktak pho chhuahna hmun tha a ni. Mahni inzirna atan a tangkai em em a, online class duh duh zawm tur a awmin hmangchang hre tan phei chuan IAS thleng  in min thlen thei khawp a chak a ni. Hna hrang hrang min kawhhmuh a pawn lama chhuah kher ngai lova mi introvert kan tih te tan pawh hna a siam in khawvel an chen ve theih phah a, thil kan hriat loh min haihlan sak thin a ni. Kan nitin nun a buaina a chhâwk zangkhaiin  mi chaklo ber tan pawn engkim deuh thaw a tih awlsam phah a ni.


Thalaite ah Smart phone nghawng thalo te
Smart phone hman nasat lutuk na hian thalaite ah rilru hahna, hlauhna, mal nia in hriatna leh inthah duhna a thlen thei a ni.
         (1) Mal nia inhriatna leh intih hlumna a pun phah. He thil hian thalaite ah a nghawng na hle a, social media atanga an hmuh midang neih ang neih phak loh vangin leh midang ai a hniam nia inngaihna in a thlen a ni.
         (2) Hlauhna a pung. Social media a inpholanna hian mitam tak an duh lohna ah a kai lût a, invona a tam in lar  chakna avanga inthah tawnna a hluar a. In rûk bona leh mahni nun hial lakna pawh an thlen.
       (3) Lar chakna in chhia leh tha hriatna a thai bova, taksa hriselna leh thlaraulam hriselna a nuai bova a ngawl veinaah a hruai lûtin a eiral thak thei. 
         Mutthat theih lohna a thlenin mahni nunzia a hlauhtir a, nghaihtuahna thalo pai tirin a taka tih chakna ngawl a veitir. A ngawl vei tawh chuan tâl chhuah leh chu theih loh tluk a ni. 
          Kan nunah kan dinhmun a milin engkim ti thin ila, a tul berah lo chuan khawih tam lovin midang tan hmang tam ila. Kawng engkimah kan nun, hna emaw kan ei leh bar a tih buai phahna em em chuan khawih lo thei ila mahni inthunun thiam ila kan him a ni mai.   
             
- C Malsawmkimi, Red house, 4th semester. 

3rd prize in Essay Writing Competition (Mizo) Organised by Students Union of Govt Aizawl North College, 2021

In Association With EXPLORE MIZORAM





(Feedback at: admin@exploremizoram.com )

[Website ah hian sumdawng leh mi tin tan tlawmtein fakna kan dahsak thei e. WhatsApp +919402125273 ]




(Website leh a hnuaia fakna hi lo hmet ve rawh.)

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post