Hnam ropuite u, tho r'u le XVII

- Lalhruaitluanga Chawngte 

Zofate zinga sipaia țang hmasa ber an tih chu Pu Bawichhunga a ni a, 1901-ah sipaiah hian a lut a ni awm e.

Pu Bawichhunga hi sipai belnawtin rei fe a inhlawh a, rei fe chutianga belnawt hna a thawh hnu chuan sipaiah a lut ta a ni. Sipaia țang hmasa ber a ni mai lo a, jemadar hmasa ber pawh a ni; JCO hmasa ber a ni tihna a nih chu.

Pu Bawichhunga hming an sawiin Sub Pakunga hming an lam ri tel țhin; țang dun, thawk dun, a hmahruaitu ni dun an ni a, an hming hi ni leh thla ang maia sawi dun rem a ni ber awm e. Pu Bawichhunga chu sipai hmasa ber a nih bakah jemadar hmasa ber a ni a, Pu Pakunga chuan sebudar hmasa ber.

Chung lai chuan Zofate tan sipai nih kha sorkar hna thawh theih dan awm chhun a ni mai a, ziak leh chhiar thiam pawh kan la ngah lo. Chutiang huna jemadar hmasa ber han nih chu, a ropui turzia hi tunlai hun ațang chuan suangtuah thiam pawh a har ang. 1939-ah Pu Pakunga hi jemadar-ah a kaisang a, lal leh kohhrante'n an lawmpui hle. Kohhran phei chuan biak inah a lawmna hun an hmang hial. 1941-a sebudar-a a kaisan phei chuan a lawm nan Zoram hmun hrang hrangah mei an det. Chutiang chu a ni a, tunlaia kan 'celeb' tih țawngkam hian an dinhmun kha a phawkchhuak zo lo, ti teh ang.

Pu Bawichhunga khan belnawtin a țan a, Pu Pakunga'n tawtawrawtpu 'bugler'-in a țan. Tiang chuan sipaiah an țang ta a, an kaisang zel bawk. Mi dang pawh an luh belh ve zel. Thil awmzia ka hre thui lo a; sipai hotute khan Zofa jemadar-a kai tur an dap ta a, anni pahnih chu jemadar-a kai thei an ni. Mahse an pahnihin an leng lo a, pakhat chauh a kaisan a ngai.

Chutiang hunah chuan Pu Pakunga chuan Pu Bawichhunga chu a kian ta a, Pu R Vanlawma sawi dan chuan, sipai hotute khan Pu Pakunga hi an berawn; 'Mizo tlawmngaihna thuk tak nen, 'Pu Bawichhunga hian jemadar chu kai zawk sel a dik ang,' a lo ti thei a, a ropui hle a ni," a ti.

Chung thu ka sawi chuan, sipai lama kan dinhmun, kan luh țan dan leh hma kan sawn zel dan lam ka sawi lo a, Zofate zinga a hmasa ber tih lam sawi tum ka ni hek lo. Pu Bawichhunga chanchin emaw Pu Pakunga chanchin emaw pawh ka sawi lo: kan hnam zia, pi leh pute ațanga kan rilru puthmang a ni ka sawi ni. 

Pu Bawichhunga kha a kian theitu-ah țang ta se a kian ve thovin ka ring - hnam dang a ni tlat lo a!

Pu Pakunga jemadar sahib a'n nih ve khan Pu Bawichhunga hian vawk talh meuhin a lawmsak a, mittui tla zawih zawihin lawmpuina chibai a buk a ni.

Pic: #John_Chhana