ZORAM MIPUITE HNENA HEALTH MINISTER NGENNA LEH THUCHAH

Dr R. Lalthangliana,
Minister, Health & Family Welfare

1. Zoram mipui duhtakte, tlang leh mual hrang hranga kan unaute, kan chanchin ngaihvena, bang lova min tawngtaisak reng thintute Pentikos Ni chibai ka buk a che u.

Dr R Lalthangliana

2. Kan hriat theuh angin COVID-19 second wave in Mizoram min rawn luhchilh avanga pawn chhuak thei lova kan inkhuahkhirh pawhin thla khat a lo awh ta reng mai a, total lockdown pawh kar hnih zet kan kalpui ta a, kan dinhmunin awmzia a la pan theih meuh loh avangin kan hotuten kan himna tur a nih vangin kar khat dang an han pawtsei leh a, kan damkhawchhuahna tur a nih tih hriain kan zavaia kan tanrual a, kan tawrh leh rih hram hram a tul dawn a, engpawh nisela tumah riltam leh chhuanchhama kan awm hi sawrkarin a phal lova, kohhran leh khawtlang hruaitute, Local task Force te nen tangrualin theihtawp kan chhuah zel dawn a, hetih rual hian sum lakluhna te a lo kiam tak avangin chhungtinin mahni zawnah theuh inrenchem tum ila, fimkhur takin, chui-ai si lovin awm ila, inlenpawh lo turin leh a tul tawpkhawkah lo chuan pawn chhuak rih lo turin kan in chah nawn leh a, kan duh reng vang pawh ni lovin, nunna chhan nan kan tawrh tlan rih hram hram a ngai a ni.

3. Inkhuahkhirhna kan kalpui tan tirh April ni 24 atang khan hri kai thar mi 5000 dawn kan nei a, mithiamten an sawi thin angin he hri hi inkaidarh a awlsam tak em avang leh a thawh dan a danglam tak hle avang hian hri kai zingah natna langchhuak, symptom nei an thahnem sawt hle a, damlo serious pawh kan ngah tawhin kan inkhuahkhirh hun chhung ringawt pawh hian he hripui vanga nunna chan mi 21 lai mai kan nei a, hemi hmaa nunna chan hi mi 12 an ni. Mizoram pawn hmun hrang hrangah kan mizo unaute he hripui vanga nunna chan tam tak an awm tawh bawk a, kan rilru a na in nunna chante thinlung takin kan sun a, an chhungte kan tawrhpui takzet a ni, tih ka han sawi duh nghal a ni.

4. Hetih rual hian khawvel pum anga thlir pawhin hma kan sawn em em rih lova data thar berah hri kai mi 167,054,372 awmin nunna chan mi 34,68,818 an awm a, India ramah hri kai mi 2,65,28,846 awmin nunna chan mi 2,99,296 an awm tawh a ni.

5. India hmarchhak bikah Assam-ah hri kai 3,65,620 leh nunna chan 2667 an awm tawh a, Tripura ah hri kai 45,220 leh thi 454, Manipurah hri kai 43,322 leh thi 674, Meghalaya ah hri kai 28,878 leh thi 435, Arunachal Pradesh ah hri kai 23,867 leh thi 95, Nagaland ah hri kai 19,845 leh thi 271, Sikkim ah hri kai 12,814 leh thi 221 awmin Mizoramah hri kai 10220 kan nei tawh a, hri vei mek 2453 awmin, nunna chan mi 33 kan nei tawh a, dam chhuak mi 7736 kan nei tawh a ni.

6. He hripui hian tumah thliar bik a nei lova, nausen piang hlim atang kum 90 ral kai tawh te thlengin he hri hi kan kai a ni, kan ram hruaitu zahawm tak takte pawh bang bik lovin kan hriat theuh angina tunhnaiah pawh kan Deputy Chief Minister zahawm tak Pu Tawnluiate nupa leh kan Minister Pu R. Lalzirliana te nupa bakah an chenpuite pawhin he hripui hi kaiin vanneihthlak takin an damchhuak tawh a ni. Hetih rual hian kan rilru erawh a dam kim meuh lova, kan ram hruaitu hlui, Minister hial lo ni tawh Pu PC Zoramsangliana chuan April ni 24 khan min lo kalsan tawh bawk a ni.

7. Hri vanga thi kan han nei thin hi a lungchhiatthlak ka ti takzet a, kan state a thi zat hi a tam tawh viaua a lan laiin hmarchhak state dang te leh India ram ngaihtuah chuan kan dinhmun a la ziaawm hle a. Kan positivity rate a sang kan tih pawh hi test kan neih that vang a ni ve pakhat a, kan test percentage hi 31.49 niin hmarchhak state ah Arunachal Pradesh tih lohah chuan test tam ber kan ni.

8. Nikum lam atangin Covid-19 vei ten sawrkar Healthcare scheme hnuaia an inenkawlna senso an bill let theih thu sawrkarin kan puangchhuak fo tawh thin a. Kuminah 2nd Wave avanga Covid vei kan pun zel avangin sawrkar chuan a veite enkawlna tur hmunte a ruahman belh zel a, inenkawlna hmun kan ruahman sate bakah Community Covid Care Centre (CCCC) te siam belh zel a ni a, sawrkar pawmpuina hmuna enkawl an nih avangin heng hmuna covid damlo awmte Healthcare hnuaia in register te chuan an inenkawlna senso an bill theih bakah sawrkar hnathawkte pawhin an bill let thei vek a ni.
Nikum lam khan sawrkar chuan hemi chungchangah hian thutlukna a lo siam tawh a, hospital-in min daih loh avanga Covid veite enkawlna hmun siambelh te chu sawrkar damdawi in anga inenkawlna senso bill theih tura empanelment tih vek an lo ni tawh a ni.

9. Kum 18-44 inkarte tan pawh vaccine pek tan a ni tawh a, hemi chungchanga Sawrkarin priority list a lo tihchhuah tawh angin vaccine hi pek hmasak an awm a. Sawrkarin vaccine a chah mek te a lo thleng zel turah beisei ila, Central Ministry lamin inkaihruaina a siam ang zelin chak taka vaccine pek hna kalpui zel tum a ni.

10. Kan hriat theuh angin ZMC hi COVID-19 hri kaite zingah pawh a ngaihtuahawm zualte enkawlna hmun atan ruahman a ni a. Damlote mai bakah ZMC a thawk daktawr, nurse leh ward hrang hranga dutyte, chaw chhumtu leh frontline workers in volunteerte, Laboratory a thawkte thlengin an hah rimtawng tawh em em a ni tih kan hria a, hri kai tharte zingah symptom nei an pun bakah, a tira symptom nei lo, a hnua symptom nei ngaihtuahawm tak tak kan ngah sawt hle a ni, kan dinhmun thlir zelin damlo enkawlna tur khum leh an mamawh dangte kan ngaihtuah a tul a ni. ZMC ah hian khum ICU leh casualty chhiar tel lovin 300 kan nei a, COVID-19 hri inkaichhawn awlsam tak a nih avangin damlote khum inkarhlat deuh hleka rem a ngai a, second wave ah hian khum 246 kan dah a, hei hi tunah chuan a full vek a ni. ICU extension bik, ICU a hmanhmawh thila siam nghal theih tur hi 1st wave ah khan khum 21 kan ruahman a, second wave atana kan lo inbuatsaih lawknaah ICU 13 kan siam belh leh bawk ani. Khum kan indaih tawh loh avangin Ward thar kan hawng dawn a, naktuk lam atang chuan damlo kan indah lut thei tawhin a rinawm a, ward thar hawn a nih hunah chuan khum 300 chuang kan nei thei tawh ang a, ward thar pawh hi ICU anga hman nghal theih turin oxygen line te kan dah vek a, chutiang chuan kan in ruahman a ni.
11. ZMC a TB Laboratory saw hripui len tirh khan RTPCR Laboratory atana hman a ngaih vangin hmanhmawh takin Rs nuai 40 sengin kan chei tha a, TB Laboratory hi thil tul dangah hman a ngaih thin avangin a hman reng theih loh a, hetih lai hian vanneihthlak takin ICMR in VRD Laboratory sakna tur min pek hmangin VRD Laboratory BSL-2 kan sa a, he Laboratory hi March thla khan kan hawng a, RT-PCR Laboratory pawh hi kan sawn chho nghal a ni.
RT-PCR Laboratory ah hian RT-PCR khawl pali Rs. Nuai 30 man bawr vel chi kha kan nei a, Automated RNA Extractor Rs. Nuai 30 man bawr kan dah vek bawk a ni.
12. Damlo oxygen hmanga enkawl ngai kan tam tak avangin oxygen mamawhna a nasa zual sawt hle mai a, vanneihthlak takin ZMC a Oxygen Generating Plant thar 200 LPM pawh tun kar liam ta khan bun fel a ni a, kan dinhmun thlirin kan mamawh belh dawnin kan hria a, hmanhmawh takin oxygen generating plant dang pahnih siamna tur hmun laih mek a ni bawk a, State sawrkar hmalaknain Rs. Nuai 47 man hu 1000 LPM plant dah kan tum a ni. ZMC ah sawn nitin Oxygen bur lian hi 100 – 240 inkar hman ziah a ni a, hei aia tam hi kan hman a la ngaih hun a thleng lovang tih pawh a sawi theih loh a ni. Oxygen bur lian pakhat thun khahna man hi Rs. 360 zel a ni.
13. COVID-19 hri kaite enkawltu kan indaihlo hle ta mai a, ZMC ah sawn first wave ah khan thawktu mi 50 bawr vel awmin second wave ah chuan mi 250 chuangin damlo enkawl hna chi hrang hrang an thawh a ngai ta a, ward kan hawn belh hunah mi engemawzatin an belh leh dawn a ni. DCHC, CCC, leh CCCC sawi tel lo pawh hian ZMC ah ringawt damlote leh anmahni enkawltute ei leh in senso hi thla khatah Rs. Nuai 30 vel a ni a, PPE leh thil dang tam tak nitin kan healthcare worker leh frontline workers ten an hman a ngai a, test kit chi hrang hrang bakah damdawi leh a neuh neuh tam tak a awm bawk a, hemi piah lamah hian Health Department leh DM & R Department in kan senso a awm reng bawk a, tun dinhmunah hian nitin Rs. Nuai 100 bawr vel, thla khatah nuai 3000 vel bawr hi COVID-19 dona kawng hrang hrangah kan seng a ni.
14. ZMC ah hian chaw chhumna hmun siam belhte a ngai dawn a, damlote enkawla viltu tur kan in mamawh belh vangin tunhnaiah nurse leh mi tlawmngaite an rawn in volunteer a, kan lawm takzet a, naktuk atang hian MCON a nurse final year zirlai mi 26 lai main min rawn pui dawn bawk a, heng bakah hian NHM hnuaia Health & Welness officer training zo hlimte pawh an rawn tel dawn a, kan indaihlohna leh kan dinhmun kan thlirin Sawrkar damdawi ina nurse te pawh a tul anga pawh theih tura inring turin ruahmanna kan siam bawk a, Civil Hospital, Aizawl-a daktawr post Graduate (specialist) zir mek mi 20 leh MBBS internship ti lai mi 20 chu ZMC lamah kan pawt phei dawn bawk a ni. Private Hospital lam pawhin kan dinhmun min hriatpuiin a tul a nih phawt chuan an hnuaia thawk nurse te pawh an rawn thawh theih tur thu an sawi bawk hian kan thla a timuang a ni. Anni hian khawl chi hrang hrang man to tak takte pawh kan mamawh hun apiangah min hman tir thin bawka, an chungah lawmthu ka sawi a ni.
15. Vanduaithlak takin ZMC-a kan RTPCR laboratory-a sample test tute zingah karhnih chhungin positive 4 kan han nei a, thawktute quarantine a ngaih bakah back up team koh luh an ngai a, laboratory tihfai a ngai bawk nen, sample kan lakkhawm pawh duh anga chakin kan test thei lova, test result nghakte tan tak pawh a hrehawm dawn tih kan hria a, khawngaihtakin kan dinhmun hriaa dawhthei taka min lo nghak hram hram turin kan ngen che u a, chhunzan zawmin sample test hna kan thawk a, reilote ah backlog pawh kan test kim thuai kan beisei a ni.
16. COVID-19 hri kaite an awmna hmuna phur thintu kan Ambulance driverte an fakawm takzet a, thla tam an chhungte bulah pawh awm thei lovin hna an thawk a, tunhnaiah positive kan ngah avangin an hah zual em em a, nitin damlo 200 bawr vel an phurh kual a ngaih avangin zing dar 4 atang ten hna an thawk tan thin a ni. A ruala damlote phurh vek theih a nih loh vangin thenkhat chuan rei tak tak in lo nghah a ngai thin tih kan hria a, dawhthei taka min ngaihchan thin avangin lawmthu ka sawi a ni.
17. Hetih mek lai hian Pathian khawngaihna azarah tanpuina kan dawng nasa em em mai a, Mizoram pawn mai ni lo India ram pawn, khawvel ram hrang hrang United Kingdom, Egypt, Ireland, Switzerland, Turkey, China, Taiwan atangte pawhin kan mamawh hmanrua leh khawl chi hrang hrang kan dawng tawh a, USA, Spain leh Kuwait atangin kan la dawng leh dawn niin kan hre bawk a, World Health Organisation atang pawhin oxygen concentrator 150 zet kan dawng bawk a ni.
18. India ram leh Mizoram hmun hrang hranga tanpuina kan dawn zozai hi sawisen pawh a ni lova, Rural Development Department hmalaknain Life Insurance Corporation of India atang PPE kit sang chuang kan dawng a, Mizorama SBI hnathawkten an pawisa thawhkhawm hmangin COVID-19 vanga nunna chante phurhna tur Morgue Van min leisak bawk a, CM Relief Fund ah te, Health Department ah te, ZMC ah leh CCC, CCCC ah te pawh tanpuina sawisen loh a lut a, Local task Force te kaltlangin a lut bawk a, heng bakah hian thingtlang lam atangin chhuanchhama kan awm hlauin khawpuiah a thlawnin thlai leh theirah te an thawn bawka, kan inhmangaihna leh induhsakna hian mizo nih a tinuamin hetiang hi khawvel hmun dangah a awm ve pawh ka ring lo hial a ni. Inneituten inluah man an la duh lo tih thawmte kan han hria hian harsatna karah kan lawmna a tizual a, kan tha a tichakin kan tanrualna hian min fuih kal a, thahnemngaihna min pek belh sauh sauh a ni.
19. Kan ram hruaitu Ministerte leh MLA zawng zawngte an thawkrim hle mai a, anmahni sum pawh an seng nasain rilru leh ngaihtuahna pawh an seng nasa takzet a, kan tanrualna a tha in hmalakho kawngah harsatna engmah kan tawk lo hi lawmawm ka ti takzet a, sawrkarin sum harsatna a tawk chung chung pawhin Mizo nunna chhanna tur alawm ti a kan Chief Minister zahawm tak Pu Zoramthanga leh Finance Department ten kan mamawh ang kan sawite khaihlak awm miah lova min ngaihtuah sak zung zung thin avangin lawmthu ka sawi tak meuh meuh a ni. Kan thawhhona a tha em em mai hian nasa takin phurna min pe bawk a, kan thawhhona a thatna leh mipuite thlawpna avangin he hripui hi kan hneh ngei dawn a ni.
20. India ram hmun hrang hrangah Mizote kan lo inzarpharh nasa ve tawh hle mai a, heng state dang ami te nen pawh hian kan inbepawp reng a, kan inhmangaih a ni, tih hi ka sawi duh a, khawi hmunah pawh awm ula kan theihnghilh lo che u a ni, tih hi hre reng ula, India rama Mizote chenna ni a kan hriat State hrang hranga an Health Minister te pawh D.O letter thawnin an State chhunga Mizo he hripui vanga harsatna tawkte lo ngaihsak a, lo tanpui thuai thin turin ka ngen tawh nghe nghe a ni. Anni bakah hian India ram hmun hrang hranga Mizoram sawrkarin damlo refer na tura a pawm empanelled hospital zawng zawngah pawh an hotute lehkha ka thawn tawh a, Mizo damlo an awm chuan lo ngai pawimawh a, tha taka lo enkawl tur leh chanchin min hrilh thin turin ka hriattir tawh bawk a ni.
21. Total lockdown kar 2 kan kalpui hnu pawn hri kaiin kian lam a pan thei mai lova, hei hian ngaihtuah a tithui hle mai a. Kan inkharkhip kan tih laiin mipui lam hi kan fimkhur tawk lo deuh em tih zawhna a awm hial a ni. Nikum lama strict taka bazar-na hmuna social distancing kan zawm ang khan kan zawm ta lo em ni aw ? ka ti a, mipuite pawh bazarah leh puipunna hmunah duty te hmuh phak loh a kan awm hian kan fimkhur tawk lo palh ang tih ka hlau hle mai. Mahni theuh kan pawimawh ber a ni, tih hria in kan inkhuahkhirhna dan hi khauh deuh mahse kan zavaia kan himna tura ruahman a ni tih i hre nawn fo ang u.
22. Task Force dutyte, Police duty leh executive duty te an hahin an thawkrim em em mai a, hawihhawm takin leh inzahtawn takin i indawngsawng thin ila, kan duty ten hmun kilkhawr thlengin an vil reng thei lova, heng duty te vil phak loh hmunah te hian thenawm khawveng leh kan in bul hnai te nen kan la intlawhpawh zeuh zeuh em ni aw a tih theih a,nikuma positive case tlem te kan la neih laia kan hlauha kan fimkhur ang khan i fimkhur tha leh ila, kan bul ami zawng zawng hi positive ang tlukah ngai vek ila, kan bul hnaia positive an awm palh a kan fimkhur dan tur ang khan i fimkhur theuh ang u.
23. Total lockdown puang tura kohhran, Local Council Association, NGO leh VC Association te bakah mi thahnemngaite ngenna a lawmawmin a zahawm ka ti hle a, nitina eizawngte lakah inthlahrunawm viau mahse State dangte pawhin Lockdown lo chu kawng dang zawh tur an hre bik meuh lo tih i hre tlang ila, Lockdown chhung hian kan frontline worker te leh Healthcare worker ten nasa takin hma an la a, theihtawp an chhuah a ni tih i hriatsak ang u.
24. Khuarel chhiatna kan tih mai lirnghing, kangmei, tuilian tihte hi chu sawrkarin lo hmachhawn dan a ruahman sa in NDMA leh SDMA hmalaknain a khat tawkin mock-drill leh training te kan nei thin a, heng chhiatrupna kan tihte hi chuan hmun khawilai bik emaw chauh a nghawng thinte a nih avangin a rampumin han buai huk ang tak tak hi a awm meuh lova, inkaihhruaina dan pawh felfai tak a awm a ni. Tuna kan raldo mek hripui zet hi chu a harsa takzet a ni tih mipuite pawhin min hriatsak tih ka hria a, kan rorelah sawisel tur leh khamkhawp loh tam tak in hmu thin tih pawh ka hria a ni, a hmel hmuh theih loh, Mizoram pum mai ni lo, khawvel pum luhchhuahtu a ni a, mi zawng zawng min nghawng vek a ni. Hetiang a nih avang hian rorel thiam a har takzet a, vawiina tha kan tih kha naktuk lawkah a lo tha leh lova, engmah experiment han tih hman a ni si lo, kan rorelah leh kan tawngkam chhuakah te in rilru kan tih nat a awm chuan khawngaihtakin min ngaidam ula, inhriatthiamna nen dawhthei takin indawm tlang ila, thurawn tha leh fing engtiklai pawhin kan dawng thei reng a ni.
25. A tawp berah chuan ka sawi fo thin, Engkimtithei, min hmangaihtu kan Pathian hnenah i tlu lut leh fo ila, a venhimna leh a chhanchhuahna bang lovin dil ila, a malsawm tlak ni turin keimahni lamin kan tih ve theih kan sawi thinte kha i zawm tlat ang u. In zavaiin chibai ka buk nawn leh che u a, him tak a awm turin leh fimkhur taka awm turin thinlung takin ka chah nawn leh a che u.
Ka lawm e


  (May ni 23, 2021) 

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post