HUN KHIRH HMACHHAWN LAIA ISUAA AWM

Johana 15:1-17

- Vanlalthansanga



Thuhmahruai
Tunlai kan Zoram leh khawvel dinhmun ngei pawh hi han thlir ila, tumah hi inhrilh ngai lovin kan mitin kan hmu a, kan bengin kan hria a, Covid-19 avangin mi tam takin nunna an chana, nunna suattu kan ti thei hial ang chu. Hun khirh tak kan hmachhawn mek a ni tih alang reng mai. He thu ka buatsaih lai pawh hian Mizoramah hripui lengin pun lam a pan zel avangin inkharkhipna kalpui zel a ni a, chutiang zelin ram pawnah pawh a ni. Hripui avanga kan buai mek lai hian kan khawvel leh lamah chuan Israel leh Palestine chu inkahhai puang mahse indo thut thei dinhmunah an ding reng bawk a ni. Chuvangin hun khirh tak kan tawh mek lai hian Isuaa awm a tulna leh a pawimawhna Johana 15:1-8 atangin kan zirho dawn a ni.




Isuan zirtirte thu a chah
Khawi hmunah nge Isuan, “Keimahah awm reng rawh u, kei pawh nangmahniah ka awm reng ang” (Johana 15:4) tih thu hi a sawi? Zanriah hnuhnung zirtirte nen an kil zawhin Olive tlang pana an kalna kawngah a sawi ni a rin a ni a. Kalkawngah Grep hrui an hmuh avanga emaw zanriah an kil naa uain an in kha tehkhin thu sawinan a hmang nghal emaw pawh a ni thei ang. Engpawh chu lo nise, Johana 14-16 hi Isuan zirtirte a thlahna thu (Farewell discourse) a ni a. Isuan a hun hnuhnung lama zirtirte hnena thuchah a neih hi inthlahna thu (Farewell discourse) tiin an sawi a, bung 14 hi inthlahna thusawi hmasa zawk a ni a, bung 15 leh 16 hi a hnuhnung zawk tiin (part 1 leh 2 in) an then hrang a ni.
Inthlahna thu hmasa zawk (Farewell message part 1) ah chuan hetiang hian Isuan a lo sawi tawh a, “In thinlung mangang suh se; Pathian in ring e, kei pawh mi ring ve rawh u. Ka Pa inah awmna tam tak a awm a, a awm loh chuan ka hrilh tawh tur che u a ni; in tan hmun siamin ka kal dawn hi. Tin, in tan hmun ka han siam chuan ka lo kir leh ang a, ka hnenah ka la ang che u; ka awmnaah nangni pawh in awm theih nan. Ka kalna tur a kawng chin in hria e,” (Johana 14:1-4) a ti a ni. Inthlahna thuchah hnuhnung zawk (Part 2) ah hian hun khirh lo thleng tur sawi lawkna kan hmu a. Chu hun khirh lo thleng tur a sawi chu khawvelin Isua leh a zirtirte an huatna leh an tihduhdahna lo thleng tur a sawi lawk a ni. Tun hunah hian ringtu kan nih avangin huatna leh tihduhdahna kan tuar lo a ni mai thei. Amaherawh chu hun khirh tak kan hmachhawn mek tih chu a hriat a ni. Hun khirh a lo thlen hun pawha ‘Amaha awm’ leh ‘Hmangaihnaa awm’ a tulna chu Isuan inthlahna thuchah a sawi (farewell message)-a a laimu a ni. Chuvangin engvangin nge Isuan “Keimahah awm reng rawh u” a tih thu hi kan ngaihtuah tlang dawn a ni.
Grep hrui tehkhin thu
Isuan a hunlaia an chin uar em em Grep hmangin tehkhin thu a sawia, Grep tehkhin thu ah chuan hengte hi kan hmu a ni: 
Huan enkawltu - Pathian
Grep hrui - Isua 
Peng - Zirtirte
Peng paih/thianfaitu - Pathian
Grep rah – hrui leh peng inzawmna rahchhuah
Tichuan Grep hrui tehkhin thu atanga Isuan angaih pawimawh leh a sawi tum ber ni a lang chu; Grep hrui tak tak chu Isua a ni a, zirtirte chu a pengte an ni. Peng (zirtirte) chu hrui (amah)a awm reng turin a duh a ni. Tunlai huna zirtirte chu keini (ringtute) kan ni a; peng (zirtirte) chu amaha awm renga rahchhuak tura aduh angin, keini pawh amaha awm renga rahchhuak ve turin min duh a ni.
   
Isuaa awm chu eng nge a pawimawh na?
Hun khirh tak kan hmachhawn mek naah hian Isuaa awm chu eng nge hlawkna? Amaha awm chu eng nge a tulna? Isuan eng tin nge a sawi? “Ka zawmpui peng rah lo apiang a paih thin a; a rah apiang a tithianghlim thin, a rah tam leh zual nan” Johana 15:2. Isua a kan awm reng loh chuan kan rah thei dawn lo va, chu mai bakah paihchhuah kan ni dawn tihna a ni. 
Isua zawmpui peng ni turin
Isuan amaha awm reng a pawimawh thu leh amah nena inlaichinna (relationship) neih a tul thu hetiang hian a sawi a, “Ka zawmpui peng rah lo apiang a paih thin a; a rah apiang a tithianghlim thin, a rah tam leh zual nan” Johana 15:2  “Kei grep hrui chu ka ni, nangni a pengte chu in ni; tupawh keimaha awm renga kei pawh amaha ka awm rengna chu, chu mi chu tam takin a rah thin; keimah lovin engmah in ti thei si lo.” Johana 15:5  
Nung zel turin 
Isua zawmpui peng nilo te chu huan neitu chuan a paih chhuak mai thin a, Isua nen inzawmna an nei tawh lo a nih chu. “Mi keimaha a awm reng loh chuan peng anga paihchhuahin a awm a, a vuai thin; tin, an fawm a, meiah an paih a, a kang thin” Johana 15:6. Rahchhuak tur chuan Isua zawmtu peng kan nih zel a pawimawh a, Grep hrui tak tak zawmtu peng kan nih chuan asur asa hnuaiah pawh kan nung zel dawn tihna a nih chu.
 
Rahchhuak turin
Huan neitu hian Grep huan a siam nachhan ber chu rahchhuak turin a ni a. Grep rah hmin chu ei nghal mai theih anih rualin sawngbawl dan hrang hrang a awm leh a, uain emaw a rah pho ro te pawhin sawngbawl zel theih a ni. A pawimawh berah chuan rah pekchhuah phawt angaia, rah tur chuan Grep hruia awm reng angai anih chu. “Peng chu grep hruia a awm reng loh chuan amahin a rah theilo ang bawkin, nangni pawh keimahah in awm reng loh chuan in rah thei lo vang.” Johana 15:4b. 
Thianghlim turin
Huan neitu chuan uluk takin huan a enkawla, rah pechhuak leh pechhuaklo te a en a. Rah pechhuaklo chu a chhawka, a paih thin a ni. “Ka zawmpui peng rah lo apiang a paih thin a; a rah apiang a tithianghlim thin, a rah tam leh zual nan” Johana 15:2. Rah tam leh zual tur chuan tihthianghlim zel kan ngaia, thianghlim zel tur pawhin Isuaa kan awm tho angai a ni.   
Amaha awm thatnate
Amah Isuaa awm thatna tamtak kan thu zir mekah hian kan hmu a. Huan neitu chuan a rah apiang chu a ti thianghlim thin tih kan hmu a (Johana 15:2, 4, 5, 8), chutiang bawkin “Nangni keimaha in awm reng a, ka thu nangmahnia a awm reng bawk chuan in duh apiang dil rawh u, in tan tihin a awm zel ang” (Johana 15:7) a ti bawk a ni. Amaha awmlo te erawh chu paihchhuah annih tur thu kan hmu a (Johana 15:1); huan enkawltu chuan a paihchhuak dawna, a lo vuai anga, meia paih hmabak mai a ni. “Mi keimaha a awm reng loh chuan peng anga paihchhuahin a awm a, a vuai thin; tin, an fawm a, meiah an paih a, a kang thin” Johana 15:6.
Hmangaiha awmna leh inhmangaih tawnna 
Isuan a hmangaiha awm turin (Johana 15:9) leh inhmangaih tawnna nei turin (Johana 15:17) min duha. Isuan hmangaihna a dah pawimawhna lai chang 9-17 hi chang 1-8 amaha awm tura min duhna nen anla inzawm tha em em a, chang 9-10, 16 te hian an rawn sawi chiang leh zual a ni. Chuvang chuan chang 1-8 leh 9-17 te hi an in zawm tha em em a, an thuchah ken chu fuihna thu ve ve a ni. Tichuan zirtirte chu ‘amaha an awm’ avang leh ‘hmangaihnaa an awm’ avang chuan ‘bawih’ atangin ‘thian’ ah a chawisang ta a ni. ‘Amaha an awmna’ leh ‘hmangaihnaa an awmna’ chuan zirtir tak tak nihnaah a chawisang ta a ni. “Nangnin mi thlanglo, keiman ka thlang zawk che u a, va rah tur leh in rah awm reng turin ka ruat bawk a che u” Johana 15:16. Pain mi hmangaih ang bawkin, kei pawhin ka hmangaih che u hi; ka hmangaihin awm reng rawh u. Nangnin ka thupekte in zawm chuan, ka hmangaihin in awm reng ang; keiin ka Pa thupekte ka zawm a, a hmangaihin ka awm reng ang bawk hian. Ka lawm nangmahnia a awm reng nan leh, in lawm a kim nan heng thu hi in hnenah ka sawi a ni. Heihi ka thupek a ni, keiin ka hmangaih che u ang bawkin nangni inhmangaih ula. Johana 15:9-12.  
Tlangkawmna
Isuan, “kei grep hrui taktak ka ni” (Johana 15:1) a tih atang khian lang chiang ta em em a chu; peng tak tak leh peng suak an awm tih hi, rahchhuak te chu peng taktak an ni a, rahchhuak ve theilo te erawh chu pengsuak te an ni. Grep hrui tak tak (Isua) ah kan awm anih phawt chuan a sur a sa hnuaiah pawh, hun khirh tak tak karah pawh kan rahchhuak anga, huanneitu (Pathian) in kan rah tam leh zual nan min titithianghlim zel dawn tihna a ni. Chuvangin Isuaah kan awm a nih phawt chuan hun khirh leh harsa kan tawh meknaah pawh hian min awmpui zel ang. “Nangni keimaha in awm reng a, ka thu nangmahnia a awm reng bawk chuan in duh apiang dil rawh u, in tan tihin a awm zel ang” (Johana 15:7) a ti bawk a ni. Isua zirtirte khan zirtir tak tak anni tih an hriat avangin hun khirh chu a lo thleng dawn tih hre mahsela, an zam lo. Grep hrui taktakah an awm tih an inhriat tlat avangin rahchhuak zel turin beiseina nen hmalam hun hmachhawn chu an tum zawk a ni. Zirtir zinga mi Juda zawhna, Isuan a chhanna hmang hian a tlang i kawm teh ang. “Isuan a chhang a, a hnenah, “Miin mi hmangaih chuan ka thu a zawm ang a; ka Pain a ni chu a hmangaih ang a, a hnenah kan lo kal ang a, a hnenah kan awm reng ang” Johana 14:23.











Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post