Indian Copyright Act 1956: Zâimite Chungchanga Thlurbingna

- K Remruatfela

Kum 1991-a, khatihlaia India ram Finance Minister, Dr. Man Mohan Singh hmalakna zara Indian Economic system thlâk a nih atang khan nasa takin hmasawnna kan ramah a lo luang lut a. Chu chuan ram mipuite-ah finna thûk zâwk a pêk tel avangin mihring inzahna kawngah te, mi thiamna leh theihna humsalh sak kawngah te mipuite kan lo harhchhuak ve tial tial tan a. Thil lawmawm tak a ni.

Tuna kan sawi tur Copyright Law pawh hi chung hmasawnnaina a rawn kel tel vek chu a ni a. Tunhmaa mi hla kan lo inrùksak ringawt thin te, mi hla thlùk, a neitute phalna lova kan lo inhmansak ringawt thinte kha a thatlohzia kan lo hrechhuak ve tial tial tan a. Indian Copyright Act, 1956-in mi themthiamte leh mi bikte a humhalhna, ‘Copyright’ a pek dante pawh kan lo hrefiah tial tial ta bawk a. Innovators _(thil thar tichhuaktu)_ pawhin an thawhrim rah hlawkna an hmuh ve theih tâk avangin anmahniah tumruhna leh thathona nasa takin a pe a. A rahchhuah chu mipuite hi a hretute vek kan ni e. 

Copyright tih hian ‘Innovators’ _(thil thar duangtu)_ hote zau takin a huam tel vek a. Amaherawhchu, chung zawng zawng luhchilh loh chuan tun tumah hian Indian Copyright Act, 1956 in Zaithiam te (Zai mite) a humhalh dan bik chuah kan lo thlurbing dawn a ni.

*Eng nge Copyright kan tih tak hi?*
Copyright kan tih tak hi a awmzia ber chu, a tawi zawngin ‘Innovators’ _(thil thar duangtu)_ ten an thil tiha tuma dipdalna leh chuhbuaina awmlova hlawkna leh hamthatna an tel theihna’ tih a ni mai a. A sawi tum ber zâwk erawh chu mi thluak hmang thiam leh mi bik ten zalen taka anmahni thiamna leh theihna an haichhuah a, nasa leh zuala an tihpun theihna tura venhimsak hi a ni.
Mahse Copyright hauh theih tur chuan kan thil tih kha kemahni rilru puakchhuak ngei atanga chhuak, midangte idea kan rûk chhâwn ni lo, keimahni irawm chhuak ngei a ni tur a ni a. Tin, chu kan rilru puakchhuak chu engemaw zâwng tala thil tiha lanchhuahtir a ni ngei bawk tur a ni. Zài lamah lo kaiher ta ila, Zâithiamte emaw hla phuatute emaw ina Copyright hauh thei tur chuan kan zaia kha keimahni aw ngei a ni tur a ni a. Tunhnaia playback an tih anga midang aw hmanga zai an tih ang chi hi a ni tur a ni lo.

Chutiang bawkin hla phuahtute leh hla siamtute pawh an hla phuah/siam chu mi hla thlûk an rùk emaw mi phuahsa behchhana phuah/siam a ni tur a ni lova. Anmahni irawm chhuak ngei a ni tur a ni. Tunhnaiah Media lamah te Copyright law bawhchhiaa hmangtuten an thil thiltihah copyright hauh an ching leh thin a. Entirnan: A original video siamtute phalna la chuang lova film letling tute’n an thil tiha copyright hauh a, ‘a neitu phalna lova lâkchhâwn theih a ni lo’ tih ang zâwnga tih chîng an awm fo mai a. Hetiang thilah hian Copyright a hauh theih rêng rêng lo a ni tih hriat a tha.

*Engtinnge Copyright chu kan hman tangkai tak ang?*
A chung lama kan han sawi lan thuak thuak tâk ang khan Copyright neitute chuan a hralhchhawn lamah te, a thehdarh kawngah te, a hlanchawng kawngah te leh a tih chetvel zawng zawng kawngah thuneihna pumhlum a nei vek a. Zaithiamte pawhin an zaia chu an duh chuan Demand Channel-ah an pe thei a, an duh chuan Album te siamin an hralh thei a, an duh leh an mi duhsak zawngte hnenah an semkual thei tihna a ni ber e.

Chutihlai, erawh chuan heng zawng zawng hi midangte chuan a Copyright neitute phalna leh remtihna tel lo chuan kan ti ve thei hauh lova. A neitu phalna ni lova, lo write chhâwn ve ringawt te, lo zawrh chhâwn ve ringawt te, Demand Channel emaw Cable Network danga lo dah ve ringawtte hi phal a ni lo. Chutihlaia kan hriat ve tul erawh chu India Copyright Act, 1956 Sec 52 na ah hian mipuitena mi Copyright-a an hman tangkai ve theihna erawh chu a awm a. Mahse chu chu sum leh paia hlawknan emaw hmingthat têlna atan emaw a ni tur a ni lova, anmahni mimal hman atan emaw Sawrkar/Ram emaw tana hlâwkna tur thil chauh a ni tur a ni.

A awmzia ber chu Zaithiamte hian an zaiah Copyright an neih avang hian sum leh pai pe lo chuan an ngaithla thei lo tihna a ni lova. An duh chuan anmahniin an duh duhin an ngaithla thei a, an duh chuan mu pah emaw, chaw ei pah emaw thu pah emaw pawhin an ngaithla thei. Amaherawhchu, chu zai hmang chuan hlawkna emaw hamthatna emaw tel an tum tur a ni lo.

*Khawiah nge kan zualko tak ang?*
Zawhna pawimawh deuh awm ta chu, a hmaa kan sawi zawng zawnga kan thil tiha Copyright kan neih chu tu ten emaw min lo tihbawrhban sak ta se khawiah nge kan zualko tâk ang, engtinnge zângnadawmna kan neih tak ang tih hi a ni a. A pawimawh lai ber pawh a tih theih awm e.

A hmasaah berah chuan chung Copyright zawng zawng humhalha venghim tur chuan Copyright Board a awm a. Chuan chuan Supreme Court in a thutchilh hmunah emaw High Court in a thutchilh hmunah emaw office an nei vek a ni. Mizoram hian a hranpaa High Court kan la neih ve loh avangin kan Copyright Board chu Guwahati ah a awm a. Kan ramah awm ve loh mah se, kan ta vek tho a ni tih hria ila.

Chulo leha awlsam taka a taka kan hman tangkai theih pawimawh em em chu Civil Court-ah kan zualko thei a. Tin, heng bakah hian Sawrkar lam atang pawhin zângnadawmna kan dawng thei bawk a ni. Mi tupawhin heng kan Copyright neihte kan phalna ni lova min tih bawrhbansak a nih phawt chuan ngawih bopui mai lovin Court ah kan harsatna te thlen vat nachang pawh i hria ang u. Court-a bawhzui dan tur chu remchangah kimchangin kan la tarlang leh dawn nia…
l

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post