EIIN BUAI!


- Rev. Lalbiakhlira 


Mihringte hi pangngâi taka eia in tur kan nih lâiin, 'eiin buai' kan nei țhin. Eng emaw avângin eiin a buai thei alâwm; mahse, a buai rei erawh chuan ngaihthah chi a ni lo. "Eiin buai" hi Sâpin "Eating Disorder" an vuah.


*1. Eiin buai chi thum:*

(1) Thau lutuk te, rih lutuk te, lan mawi loh te hi a hlauhawm țhin. Cher ria zaih nih pawh a duhawm e. Hêng avânga ei leh in lama inhrêk vak vak ang chi hi 'eiin buai' chi khat a ni a, mi thiamten a hmingah "anorexia narvosa" (AN) an vuah a, a buaia te pawh "anorexic" tiin an ko. Mizo zîngah pawh "anorexic" kan tam tawh hle âwm e.


(2) Ei leh in lama insûm thei bau lo, 'savun a keh tak tak thei lo' tih chângchawia dul hmul khât phuara ei nghek țhin eng emawzah kan awm bawk a. A zuitu chu rilru nawm loh, mahni inkawm luah, chaw nghei leh ngawt, damdawi ei, kaw țhuah, uchuak taka exer lâk te a ni fo. Hei pawh hi 'eiin buai' a ni. American Psychiatric  Association chuan kârtin vawi hnih, thla khat aia rei lo, eiin insûm lo chu eiin buaiah a rîn lût a. A hmingah "bulimia nervosa" (BN) an vuah a, a buaia te pawh "bulimic" tiin an ko țhin. Mizo zîngah hetianga insûm karna nei loa lim nghek chi hi kan tamin a lang.


(3) Chhan hrang hrang avângin eiin buai a awm thei alâwm. A chunga AN leh BN ni lo, eiin buai reng reng chu "hming bîk nei lo" (EDNOS - eating disorders not otherwise specified) tiin mi thiamten bâwm khatah an khung khâwm tawh mai a. Eiin buaina tam ber hi EDNOS hnuaia mi hi a ni. Naupang leh tleirawl eiin buaina ang chi pawh hemi hnuaiah hian an dah vek tawh mai a ni (Fairburn leh Bohn, 2005).


*2. A nghawng:*

Eiin buai hian nghawng țha lo tak tak a nei thei:


(1) Eiin buai hian nunphung nasa takin a her danglam thei a. Rilru helhkamtu berah a țang thei. Pawisa, hun, tha leh zung te a nghawng kual vek tawh țhin. 


(2) Eiin buai hi taksa bung hrang hrangin a tuar thei. A bîkin lung lamah neuh neuh a awm thei a, kal (kidney) țha lo a thlen thei a, taksa vawng țhatu chevêl (metabolism) a buai phah thei (Delinsky leh a țhiante.,2008).


(3) AN leh BN te hi taksa pianzia, rih zâwng leh landân buaipui luattukna nên a inzawm tlat a. Eiin inhrêk hmâ lutuk te, pum lam fel lo te, mahni insit ngawih ngawihna te, taksa landâna buai nun te, rilru dam lohna - lungkham țun, nun tâwt, nun nguai te pawh a thlen thei a, thihna hial pawh a thlen thei țhin (Jacobi leh a țhiante., 2004).


*3. Eiin buai a hneh theih:*

(1) Eiin hi mihring dam khawchhuah nâna pawimawh a ni a, uluk a țul hle. Lan mawi nân te, tui tih vâng te, tui lo tih vâng te, thau leh cher avânga eia in loin, mite ngaihdâna buai hek loin, "hrisêl nân" eiin in ila, eiin buaina kan pumpelh thei ang.


(2)  Eiin buaina kan nei a nih phawt chuan mahni duh dâna engmah ti mai loin mi thiamte (dietician, doctor, adt.,) râwn nachâng hriat a țul. Damdâwi hman țangkâi theih a ni ang. "Ka in-diet" tih vânga pâwngtâwng ei tlêm leh nghei ngawtte hi kan ngeih lo, a hlauhawm tel! Kan rilru puthmang herrem a țul a, nunphung hrisêl zui tura inbuatsaih a ngâi. Rilru lama phurrit awmte pawh hneh a ngâi. Counselling lâk nachâng hriat a pawimawh hle ang.


(3) Chhûngkua hi eiin hrisêl zui kawngah kan țhanharh a hun takzet ta. Chaw ei hun vawn dik te, naupang ei leh in vilpui te, eiin chi hrang thlan te, ei uar bîk lutuk laka invên leh inzirtîr a țul khawp mai.


(4) Zawlnei Ezekiela chuan "Sadom khawlohna" a sawiah, "eipuar lutuk" hi a tel a (Ezek 16:49). Lal Isuan, "ei puar lutuk, zu ruih, dam chhûng khawsak ngaihtuah" laka fimkhur a țulzia min hrilh bawk (Lk 21:34). Paula chuan, "Ei turte chu pum tân a ni a, pum chu ei turte tân a ni; nimahsela Pathianin a tiboral ve ve dâwn" (1Kor 6:13) a ti a. Lal Isuan, "Ei tur aiin nunna a thupui zâwk a ni" (Lk 12:23) tih min hrilh chiang bawk. 


Eiin chungchânga Pathian thu chu: "Chutichuan, in ei pawhin, in in pawhin, in tih apiangah pawh, Pathian ropuina tur hlirin ti rawh u" (1Kor 10:31) tih a ni. Pathiankan rinna hi kan ei leh inah hian lang chhuak teh se.


PATHIANIN IN CHHÛNGKUA COVID-19 LAKAH VÊNGHIM CHE U SE LA; EIIN BUAI LAKAH VÊNGHIM CHE U RAWH SE.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post