A REM VE SI LO!

- C Lalṭhazuala


Zo rimawi chanchina ‘Big Bang Theory,’ Scientist ten Universe lo pian chhuah dan nia an sawi, van thengreng zau lutuka thil puak thawm na leh namen lova ropui rapthlaka an sawi ang maia thawm na leh huhang ngah, Mizo Rocker ropui leh thawm na, mi hipna ngah si Jeremy Zobiakvela, JB-a tia hriat hlawh, Rock ‘N’ Roll rimawi khawvel leh 1970 tir te a\anga 1980 chawhnu lam thlenga khawvel rimawi awpbet tlattu, ‘Rock Music’ hmanga Mizoram, a bik takin Aizawl khawpui leh Lunglei khawpuiN ‘Rock Music genre’ hrang hranga awpbet ve tlattu, Zo rimawi chanchina hming dai ngai tawh lo tur, mi bik chanchin ngaihnawm tak mai lam hi i han bihchiang thung teh ang u.


Mizo Rocker ropui Jeremy Zobiakvela hi ni 19th April 1953 kum khan Saitual khuaah a rawn piang a, a pa J. Pazawna hi Assam Civil Services (ACS) a ni a, a nu Hrangkhami Hnamte hi Nurse a ni thung. A pa hi rimawi ngain tak mai niin Tonic Solfa-ah Matric pass a ni nghe nghe a, a nu Hrangkhami Hnamte hi Solfa thiam a nih bakah Jorhat leh Dibugarh vela nurse hna a thawh laiin Piono tum te sapho hnen aṭanga zirin, Biak inah te piano tumtu a lo ni ve tawh ṭhin a. Rimawi thiam leh ngaina tak an nih avang hian Jeremy Zobiakvelan a tleirawl chhuah phat aṭanga rimawi lamtluang a rawn zawh ta nghal ngawt mai pawh hi thil awm hliah hliah a nihna lai a awm. 
Jeremy Zobiakvela hi kum kaw mi lek a la nih laiin a pa J. Pazawna chuan Kalimpong-a zirna hmun hmingthang tak, India ram pumah pawh lar phak Graham’s Home-ah a zuk dah ta a. Heta Jeremy Zobiakvela a zuk dah lai hian an zirtirtute chu sap vek an  ni a. JBa chauh hi Mizo naupang, Mizoram lam aṭanga he sikula zuk kal awmchhun a ni nghe nghe a ni. Kalimpong-a a zuk awm lai, naupang te a nih lai aṭang hian Music mai bakah literature leh Graphic Arts lam a tuipui em em tawh ṭhin a ni.




Graham’s Home, Kalimpong-a a awm hnu hian a pa J. Pazawna chuan Shillong-ah dah lehin, Shillong-ah hian Matric a zo va, kum 1970 kum daih tawh khan Shillong College Poetry Contest-ah lawmman pakhatna a lo la tawh zu nia.
Pu J. Pazawna hi zirna lam ngaisang mi tak a nih avangin a fapa Jeremy Zobiakvela pawh hi, Matric a pass hnua Science subject lam zirtira, Engineer nihtir a tum ber a. Chuti ang zawnga kawng zawh chhohtir tumin, P.D.Sc. zitirin Ahmednagar lamah a tir liam ta a. Amaherawhchu a pa duh ang tak chuan thil a kal thei ta bik lo a ni.
Khawvel rimawi huna rimawi thlipui tleh nasat lai ber 1970 kum tirah JB-a te hian tleirawl nun hlimawm leh thawventhlak takmai an tem chho ve ṭan tlat mai si a. Heng hun lai khawvela Rock band lar tak tak ten rimawi thlipui an tlehtir dan thuk tak mai kha khatih hun lai taka ṭhalaite tan pumpelh theih a ni lo. JBa pawh hian rimawi thlarau a chang chhah ngiang a ni ang, P.D. Sc. zir tura Ahmednagar-a a zuk kal chuan lehkhazir lam a ngaihsak ta lo va, Hippies ho zingah te zuk khawsa ve ta in sap mi hausa fa awm ṭha duh vak lo, Hippies zinga mite nen, Band te din hovin an Jam ho ṭhin ta zawk tlat mai a. Ahmednagar aṭang hian a pa chuan a ko haw leh ta thuai a. Heng hun lai vel hian kum 16 mi vel lek a ni nghe nghe. Kalimpong leh Ahmednagar-a a awm vel lai hi JB-a pa, J. Pazawna, Serchhip-a BDO hna chelha a awm lai a ni a. JB-a hian a tleirawl chhuah lai velin Serchhip khuaah a hun hlimawm tak a hmang bawk a ni.
Kum 1971-ah khaw khat nula hmelṭha, Leitlangpui lam chhuak Vanlalsawmi nen inneiin amah JB-a pawh sawrkar hna lamah te a lut ta bawk a. Serchhip-a an awm lai, a tleirawl chhuah phat lai vel tak hi chuan ram pum deng dawt em em chuan rimawi lipui luhchilhin thawm ropui tak a la siam lem lo niin a lang.
Mizo hmeichhe zai thiam zinga a hun laia a berte zinga mi Siampuii Sailo-in lengzem hla a sak lar hmasak berte zinga mi ‘Mahten tinkim dawnin’ tih hla mawi dangdai tak mai kha JB-a phuah a ni a, kum 16 a nih laia a phuah a ni. Siampuii Sailo khan Radio-a a sak lar hnuah, kum 1971 khan Record Players Disc ang chi khan ‘Single’ Guwahati-ah a zuk siam a. Hla pahnih - ‘Mahten Tinkim Dawnin’ tih leh K. Rammawia phuah ‘Aw, a leng vawng vawng’ tih hla pahnihte a awm a. Heng hunlai taka Shillong khawpui Rock Band lar tak FENTONES hovin studio lama an remsak a ni a, a hunlai na na na chuan a lar thei vet vet hle. 
Serchhip aṭanga zawlkhawpui lama Jeremy Zobiakvela a rawn tla phei ta chu le! a ni, chu khawpuiah chuan kawppui awm mi  an lo awm ve nual mai si! Kum 1970s chho vela khawvel rimawi thlipui tleh vut vut mai thlarau lo chang chhah ve tak tak Saichhunga, Guitarist; PB Liantluanga, Bassist leh Dingluaia, Drummer te nen Young Generation Rock Band dinin kum 1972-a Aizawl Theater Hall-a Chinner’s Beat Contest, Chinner Company bultuma huaihawt a nih ṭumin lawmman pakhatna an la nghal phat mai a. A hun lai na na na chuan beat contest te hi mipuiin an hlutin an ngaisang ropui bawk a. Sawi tawh ang khan khawvel pumpuia Rock Music thlipui tleh nasat lai a lo ni kher bawk a, kar lovah JB-a leh a ṭhiante huhang leh boruak chuan Zawlkhawpui a tuam chhuak nghal a, an chanchin chu chumi ram velah chuan a thang ta nghal a tih ang mai a ni. An mahni mimal chanchin leh an rimawi tum thiamzia chungchang thute chu ṭhalaite titi a tling chho  ta a ni. Amah a palian a, a hmel a chhiat loh bakah a stage performance a ṭha em em a, a sam bu ṭha tak mai, a zuah sei hnuang maite leh inthazo taka stage chunga a han zuang kual velte chu a hmuhnawm dan a dang zar mai. A huhang a nat bakah mi hip theihna engemaw tak hi a nei tel ru tlat bawk a. JB-a vanglai tak tak hmu pha chin ten “JBa te ang kha chu ‘legend’ an tling a lawm” an lo tih ṭhin te pawh hi an thlalak hlui aṭanga han zirchian deuh hian a awm hmel hliah hliah a ni. 
Rimawi khawvel thlawhhma bansan chuang lo, sawrkar hna thawk chung leh chhungkua, nupui fanau enkawl chunga khati taka rimawi lama hming a chher thei kha thil mak tak pawh a ni ve reng reng a. Mizoram ang ram te tham leh mihring tlemna hmun angah te hi chuan Music Industry hi eizawnna tak tak a tling ve thei rih lova. Chuti chung chung pawha Aizawl khawpuia cheng ṭhalaite tuihalna tulhtu, ṭhalaite beng titlaitu, hmuhnawm siamsaktu, a tleirawl tirh te aṭanga natna khuma a mut tawh hnu thleng a luhchilh tak taka rimawi luhchilh ngam, ṭhangtharte tana kawng sialtu ropui Jeremy Zobiakvela hi Zo rimawi chanchinah hian hriatreng a ni tawh ang.
London khawpui aṭanga rawn chawr chhuak, khawvel nghawr nghing tham Rock Band te pawhin an member-te an thlak ve reng reng ang hian JB-a pawh hi Band hrang hrangah a tel chho va. Young Generation hnuah Exodus-ah tel chho lehin, chumi hnuah JB & Friends tiin a ṭhiante nen Band an din leh a. Tichuan a sangawi zawnpuite nen vek Creation Flame a din leh a. Creation Flame Rock Band-a a ṭhiante, rimawi lipui thuk taka a luhchilhpui, Saichhunga leh PB Liantluanga te chu chhungkaw lam thil leh eizawnna lam thilte avangin an tel ve reng thei ta lova. Atir aṭanga JB-a perhkhuang thum perhsak ṭhintu PB Liantluanga nau PB Lianzama a rawn inlar ve thung. Aizawl Chaltlang Veng chhungkaw hlun, Chaltlang Veng ziding chhungkua aṭanga rawn chawrchhuak, Rohmingthanga (Raw-a) lead guitarist turin a rawn inlar thar ve ta bawk. Rohmingthanga’n Saichhunga ai a rawn awh chho ta a, PB Lianzama’n a u PB Liantluanga ai a rawn awh chho ve ta bawk a. Tichuan Mizo Rock Band zinga a hunlaia chanchin sawi tur nghah leh huhang ngah, Mizo rock band anga State ṭhenawm thlenga thawm nei tham Crimson Dust a lo piang chhuak ta a ni.
Kum 1975 aṭangin Information & Public Relation leh Tourism Department buatsaihin Mizoram Solo & Beat Contest buatsaih ṭhin a ni a. The Vans hovin lawmman pakhatna an rawn la ve zawk tih loh chu JB-a telna group-te hian an la deuh zel a ni. Heng kum tina neih ṭhin Solo & Beat Contest-ah te hian Best Rhythm Guitarist (1980), Best Crooner (31.5.75), Best vocalist (1982) Best Original Compositor (Vocal), Best Rhythm Guitarist (1983), Best Vocalist (1983) te dawntir a lo ni hial tawh a ni.
Crimson Dust Band anga an din lai hian Shillong khawpuia zirlai intelkhawmte chuan Crimson Dust te hi chah thlain Shillong State Library hall-ah show hlawhtling tak zan hnih, a zan inzawn zatin an nei a. An chet ṭhat em avangin Shillong Mizote leh Shillong khawpuia zirlai awm ten nuam an ti hle niin sawi fo a ni a. Police Bazar-a New Opera-ah show an nei bawk a. Hemi ṭuma an show en tur car park thui tak mai chu mak a tih ruk hle thu leh chuti taka Shillong mi changkang ve deuh deuh chinin an lo hlut chu a suangtuah phak loh thil a nih thu an lead guitarist Rohmingthanga chuan a sawi chhuak hial a ni.
Crimson Dust hi an din tirh lamah tak chuan Saithangpuia, tuna USA a awm ta hi an khuangpu ber a ni a, Saithangpuia hnu hretah hian Makuka (C.Luri pasal)-in khuangpu nihna a rawn chelh ve ta thung a ni. Shillong tour-ah te pawh hian Makuka’n khuang a khawng vek a ni. Shillong tour an neih hnu lawk hian Haflong khawpuia club pakhat SESSEX Club te chuan rawn sawm lehin, hemi ṭum hian SESSEX Club ho hian Crimson Dust ho concert-na tur hrim hrim hi Pandal an lo zar duai mai a. Haflong mipui lah chuan an lo hlut nangiang mai bawk si nen, an lead guitarist Rohmingthanga vek hian “Kan suangtuah phak bakin min lo dawngsawng ropui a ni ber e” tiin a sawi. 
An Haflong Tour haw lam hi Silchar milian fa intelkhawmte chuan lo chelhin, a hmalawka hetih lai vela Shillong khawpuia Band lar ‘Blood & Thunder’ in concert an lo neih zawh chiahna Pandal la ṭhiah lohah show ropui tak an rawn nei bawk a ni. Mizoram pawna an tour-na ṭhenkhat Haflong, Shillong, Silchar vela an tour hma hian Silchar bula sipai hmunpuiah sipai officer te sawmna angin an lo zuk che fe tawh nghe nghe a, hemi ṭum hi chuan Saithangpuia’n khuang a khawng thung a, a bawnra ngawt ang!
A rem ve si lo:
Jeremy Zobiakvela hian kum 28 chhungin Mizo hla 10 chuang hret leh Sap hla 112 zet a phuah hman a. Zo rimawi khawvela a Band ang zawnga bul ṭantu ropui a nih rualin radio artist leh soloist lar tak tak ten a Mizo hla phuahte an sa lar nual a. ‘A Rem Ve Silo’ tih hla tun thlenga ṭhangthar ten an duh thar lehzel, a lar ṭantirh aṭanga tun thlenga la lar chhunzawm chho ta reng hi Lalhlimpuii’n kum 1970 chawhma lam khan AIR Aizawl Station aṭangin a larpui thei hle a, AIR Aizawl hla thlan programme luah zing ber pawl a lo tling phak tawh a ni.
Kum 1980 chawhnu lam aṭanga Zo rimawi khawvel huanga rawn lar chho, pian chhuahpui aw mawi dangdai tak mai leh Zo lunglenna thlawh bosan chuang si lova zai dan kalphung changkang tak nena hla lar tak tak, inhnaivai tak taka mizo mipuite tana rawn chhawp chhuak thei reng mai Zosangliani chuan Dec. ni 7, 1989-ah a audio-album hlawhtling tak ‘I leng dun ang’ tih album-ah chuan ‘A rem ve si lo’ tih hla chu a rawn telh ve leh a. A remna rimawi ten a zir kher bawk nen, Zoram dung leh vang a deng chhuak hneh hle a ni. He hla remtu Musician te chu Fakhlena (lead guitarist). |huama (Keyboardist), Thawngnova (Bassist), Zothana (Drums) te leh Hmuaka (Guitarist) te an ni a. A tira JB-a chord lo siam danin a lo zir kher bawk a, heng musician te kutthlak hi a chhuanawm takzet a, a fuh chikim a ni ber mai. 
JBa hi a nupui Vanlalsawmi nen hian kum 1982-ah inṭhenin kum 1988-ah Ngurthankhumi nen an innei leh a. Ani nen hian a boral thleng khan run hmunah lawi dunin fanu pahnih an nei a, an nu hmasa nen hian fanu pathum leh fapa pakhat an lo nei hman bawk a ni.
Kum 1991-ah Jeremy Zobiakvela chuan piantharna changin tluk palh nei miah lovin a boral ni thleng khan Krista zuitu rinawm tak a ni tluan ta zak a. Nunthar a neih tak hnu hian Pathianin rimawi lama a talent a lo pekte chu rawngbawlna lamah a hmang ta char char a, Harvest Ministry leh Servant of God Evangelical Team rawngbawlna puibawmin nasa takin a inhmang zui ta a. Gospel hla (English) pawh 23 zet a phuah leh a. Liandingpuii English album-ah khan a hlaphuah pakhat ‘Father, Forgive Them’ tih chu telh a ni nghe nghe a ni.
A pianthar hnua debut album (English)-a siamah khan Lalrindiki Khiangte, Na-emi leh Na-tuki ten an ṭawiawm a. Guitarist lar tak L.V. Dawnga kutthlak vek a ni bawk. Tin, Makuka Recording Studio-a buatsaih a ni bawk a, Pathian rawngbawl nan leh Pathian ropui nan a rilru zawng zawng senga buatsaih a ni nghe nghe a ni. 
Jeremy Zobiakvela hian Mizo hla hi a phuah tam lo na a, a phuah chhunte hian belchian an dawl hlawm hle mai a, a thluk kalphung leh a guitar chord tuahrem vel dan aṭang hian rimawi thlarau a chan thukzia a lang nghal mai a. A Mizo hla phuahho reng rengte hian literary value leh artistic value an nei sang hlawm em em a ni.
August ni 16. 1999 ni rawn her chhuak chuan ‘Zo Rimawi’ chanchina ‘Arsi Lian’ her liam ni tur a rawn herchhuahpui ta tlat mai. Jeremy Zobiakvela hian thin ṭha lo, zunthlum leh thisen sang inkawp natna nunrawng tak mai avangin amah ngaisang em emtute chu zamual pui min lo liamsan ta a ni.
Awle, a Mizo hlaphuah tlemte zinga zaithiamten sak nuam an tih em em, musician ten rem nuam an tih bawk si, chord kalhmang changkang bawksi “A rem ve si lo” tih hla thu mawi leh lungti run ru tak mai chu i han chhawp chhuak leh phawt mai teh ang u le.

A rem ve si lo (lyrics)
Phuahtu: Jeremy Zobiakvela
Satu: Lalhlimpuii, Zosangliani

1. Aw, ka dawnin senhripari, 
Ka hlimna ber ni mah la,
Run hmuna kan lendun hi a rem ve si lo.
Ni tinin ka ngai zual che,
Hmangaihna ka hrethiam lo,
Run hmuna kan lendun hi a rem ve si lo.
Aw engan ka lo tawn che, 
Ka ṭahna titam maitu i lo ni e.
2. Romei zam a kai chiai e,
Lungdamna  awm si lo,
Siktui em ni luang del del ka biangah hian?
Chun nun damten min chawi lian a,
Hmangaihna ka hrethiam lo,
Lungngaihna mai lo ni e kei ka tan hian.
3. Leng dang ṭang laiah bei ang che,
Mahse kei zawng min nghilh lo’ng che,
Fam dairial chan thleng pawhin ka hmangaih ang che.
Pialral ram mawiah min nghak la,
ṭhuro iangin kawptein,
Kan leng dun ve tawh ang a, hmangaihna ramah.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post