TAKE IT TO THE LIMIT ONE MORE TIME

- C Lalthazuala
Columnist, Explore Mizoram

Ka nu Zatluangi hi kum 27 mi lek a nih laiin khawsikpuiin Sateek Khuaah a boral thut mai a. Ka nu in zamual min liamsan lai hian ka pa Vanngura hi Sateek khuaah Pastor-in a awm a. Sateek khua hi ka pa pastora a awmna hmasa ber a ni a. Ka nu boral lai hian nausan thlaruk mi chauh ka ni a. Nausen thlaruk mi lek boralsan a nih avang chuan ka nu boralna hian khawtlang a vêl tak meuh meuh a ni. Nu tlawmngai tak takte chuan hnute tui min chhim tir a, nula tlawmngai tak tak ten zan lamah ka pa riahpuiin min paw tlaivar bawk a. Nausen hnute ngêna awrawl tawpa a ṭap ngawk ngawk mai chuan khawtlang mipui a vel tak meuh a ni tih thu ka puitlin hnu hian Sateek nu feltak pakhatin min hrilh a ni. 

Ka nu Zatluangi hian mipa ṭhah fa pathum hring hmanin, kei a pathumna chu thla ruk mi ka nihin zamual min liamsan ta a ni. Nausen chumchiap, nu la mamawh ngawih ngawih a boral takah chuan ka nu nu, ka pi Darsiami kutah mawhphurhna a lo awm ta a. Ka pi Darsiami hi pitar la chak tak a ni na a, a naupang chhe tawhlo hle a. Naupang thlaruk mi buaipui tur chuan a chak tawk tawh lo a ni. Ka nu boral hnu reiloteah Sateek khua atang chuan Chhiahtlang lamah min la phei ta a. Chhiahtlang khua hi grouping centre, khaw sawikhawmna  a nih avangin hetih lai vel hian ka Pi  Darsiami te chhungkua hi an awm a ni. Sailam 3khawchhuak kan nih avangin ka pa unaute ho zawng zawng pawh an awm vek bawk a.Chhiahtlang khuaah hian sailam khua hi an khawm a ni.

Hnutetui nena chawm la ngai, chaw tak la pek theihloh  chhun zan zawma naupang hnuntui châka ṭap reng mai chu ka pi chuan a hahpui hle nin an sawi a. Nausen pawm ve mek chhiahtlang Sailam veng nu fel tak takte chu ka pite inah lokal khawmin an hnutetui hlutak mai chu ui hauh lovin minrawn hnek tir thin a. Mizote hi tlawmngaihna an tih fo piah lamah, khawngaihna ngah tak hnam kan va ni chiang tak em. 

Ka nu boral lai hi thlasik khawvawtin a nang chho zui nghal a. Nausen nu pangtilum nghenga muhil siai siai tur pangtilum nghen tur nei ta si lo chu zanah a mu duh hauh lo mai a. Puak tlaivar zak zak a ngai ta mai si a. Ka pi, pitar hah lutuk chu Chhiahtlang Sailam nulaten an khawngaih em em a, tlawmngaia men tlaivarpuia puak chhawk thinte pawh an awm hial thin a. Mizo khawtlang nun hi chu a va ropui tak em. 

Hmanlai thingtlang inah chuan eirawngbawlna hi chhuatlai tak, bang chhaklam hrulah tlema dawhsan deuhin lei chhung pawngin an siam thin a. Chu chu tapchhak an ti a, tapchhak laitakah chuan lungthu pathum phunin chu lungthu pathum chu bel chhuan nan, eirawngbawl nan an hmang thin a. Tapchhak chu meilum aina ber leh inleng te pawh an kawmna niin, khaw vawh lai phei chuan chu lungthu pathum kara an mei tuah chu an ai a, an ṭhukual ṭhap zel thin a ni. 

Nausen mutduh nana ka pi Darsiami'n meilum/chawchhumna thuk hai dura thukdur kapkalaka min pawm chu a hah tawngkhawng ve tawh lutuk chu a muthlu palh ta a, thukdur/meilingah tak chuan a bu deuh dawrh chuan a khup tawn tawn chu a zuk nghat ta chawrh mai a. Kei erawh chu a awmah min pawm bet tlat a. Ka nunna chhanhim nan leh ka sa him nan a khup tawn tawn chu thukdur takah chuan a zuk nghat ta chawrh mai a. Nausen thla sarih mi lek enkawltu ka pi Darsiami chu a khup tawn tawn nasa taka thukdur meilingin a kan tak duai avang chuan min enkawl thei lovin a silawng ta tlat mai le. 

Chhiahtlang Sailam mipuite hian lainat tak tein min lainat a, Biakinah min tawngtaipui a, bawnghnute sawrlai nei zawng zawngin min pe bawk a, nausen pawm lai nei tam takin an hnute tui min chhim tir thin bawk a. Hetih hun lai vel hian mipui vantlang ka tibuai viau niin ka pi hian a damlai in min hrilhfiah a, mahse thil lungchhiatthlak tak a nih avangin a sawi tam duh chuang lo. 

Chutia ka pi a sil takah chuan ka pi Darsiamite thenawm chiaha awm ka pa te unau zinga upa ber Lalhuchhinga nupui Lalkhumi chuan min la ve ta thung a, “U Darsiam, ka lo chhawk lawk mai ang che” a ti niin an sawi. 

Ka pa Lalhuchhinga nupui ka nu Lalkhumi hi thahrui ngah tak mai leh nu hrisel tak mai, a thahrui ngah avanga khawkhat nu chaka sawi hi a ni ve hrim hrim a. Ka pa Lalhuchhingate leh ka pi te hi inthenawm chiah an lo nih avang leh kei hnuchham enkawl chu ka pa u nupui Lalkhumi mawhphurhna a lo ni ve tho bawk a. Ka pi sil chhunga lo chhawk lailawk tura ka nu Lalkhumin min la ta chu chung khuanuleng ruat a ni ngei ang, hmangaihna vawr tawp nena min chawia, damkhawchhuak tura ka tana a inhlanna kha sakhaw lehkhabu a chuang tlak hial a ni awm e. Khawvel thil awmzia ka hre ve tan teih teih tihlai vela ka nu hmeltha ka tih theihzia kha, inchhunga a vak kual vel mai maite pawh kha a kalna a piangah ka enzui zel thin a ni ber mai.

Khawvel mihring ka hmuhphak ve chin, zimte maiah chuan ka nu  Lalkhumi baka hmelṭha midang ka hmu lo. amah chu ka tan thlamuanna a ni.

Sawi tawh ang khan ka nu Lalkhumi chu nu valai tak leh la intha zo tak, thahrui nei tak leh hrisel tha bawk si a nih avangin ka pi kum  upa tawh tak ai chuan zan mei rei leh nau mut duh loh avanga zing dar thum vel atanga khawvar thleng zaka naute sen thlarasih mi chhuatlaia awih kual vel mai mai chuan a taksaah nghawng a nei tehchiam lo a ni ngei ang. Chhun lama nitin hnapui ber lo lama  feh erawh a thulh phah a ngai ve ta a ni. 

Zo bawnghnute nen, vai bawnghnute dip (Amul spray) nen min enkawl chho ve ta zel a. Khuanun zah a ngai a, mipui vantlangin ka dam khawchhuah an beisei loh thup laiin ka dam khawchhuak ve ta tlat mai le. 

Duat taka min enkawltu ka nu Lalkhumi chu hmangaihna ngah, zaidam, taima leh inpezo tak mi a ni tlat a. Chu hun khirhkhan tak mai chu min paltlangpui thei a ni ber ang. Mizoram buainain a nghawng Mizoram puma ṭam manganthlak inchherchhuan chhah lai a ni a. Kum 1970 hnu lamah pawh Mizoram ṭam manganna chu a la nasa em em reng a. Zoram retheih mangan lai a hmangaihna min hlantute hi Pathian thu zawmtute chu an ni mai dawn lawm mawn le? Hmangaih taka min chawi tleitute kha an va han fakawm tak em!!

Nausen chu a lo ṭhanglian ve hret hret a, chawte fah theih a nih tak hnu phei chuan enkawl a hahdam thlak chho ve hret hret a, sik leh sa a inthlak a, khuate a rawn lum chho ve leh tan ta a. Nausen chu zanlamah puak tlaivar ngai khawpin buaipui a ngai ta lo. A enkawltu Lalkhumi inpekna hi a ropui em em a, heng hunlaia Chhiahtlang Sailam mipui zawng zawngin an hriain an hmu vek a ni. Rambuai nghawng,kum 1970 hnu lam rei tak thlenga mizote retheihna inchhawng chho thui tak leh Mizoram khawsak harsatnain mite rilru a tihhrehawm em em lai, thingtlang mipuite india sipaiin an tihduhdah em em lai, ka hriat ve phak siloh laia duat taka min chawimu ṭhintute inpekna thuk dan tur zia hi ka zuk chhut thui pha thiam bik lo ani, a va ropui tak em. 

Mizo  Nu ah chuan nu lian leh pian nghet tak ka nu Lalkhumi chuan tlema ka lo leikan, ka bawkkhup theihve tak hnute leh dawm lohva ka thut ve theih tak hnu te chuan ka pi hnenah chuan min dah let leh ta chuang lova, chu nu ropui leh hmangaihnaa khat hmeichhia chu ka pi leh pute chhungkua pawh chuan an ring hliah hliah a ni ngei ang. Inṭhenawm chiah an ni si a. Nikhua ka han hreve tan ta deuhva, kan ṭhenawma ka pite inah te pawh chuan ka va leng thei ve hial ta mai a. Mahse min awitleitu ka nu Lalkhumi tel lovin khawiahmah ka tla hrang rei thei lova, ka nu ka hmuh dan chu khawvela nu tha ber leh chak ber, hmeltha ber ni hian ka hre ve tlat a. Min kal hlat san ka phal lova, inchhung dungah pawh ka zui zel a, a bulah ka thla a muang a, zawhna mawl tak tak ka zawt reng bawk a, ka ril a ṭam a, pangchang takin ṭap chungin ka ngen a, ka nu chu ka tan a va hlu tak em. 

Ṭhenawmte ina thil ṭul leh pawimaha a kal turte hi ka zui zel mai a, a tello chuan ka thla a muang thei lova. Ka thil duh leh chak zawng ṭap chungin ka ngen zel bawk a, thenawm khawvengte pawn nu Khumi naupang enkawl dan hi chu a tha lo tawp mai, a la duat sual ngei dawn e an ti huai huai ṭhin niin a hunlai hrephak ten tun hnu daihah min hrilh nghe nghe a ni. Nu hnuntui nena chawm loh na na na chu ka sawngnawi em em mai a, naupang cher leh ria tak ni siin ka dul a kiar em em mai thung a. Ka chak loh em avang leh ka derthawn em avangin ka nu hi ka thlahlel ngawih ngawih a. Min tawlhbosan hlek ka phal thei lo va. A thing phur turte hian ṭhenawma ka pite inah min dah a tum a, ka duh lova, ka nuar a, ka ngen a, ka ṭap vak vak ṭhin. Ka nu thing phur a rawn haw leh hma chu ka tlei thei lova, ka ṭap a, ka piin ka ṭap thlem bang mahse lungawilohna tur dang ka zawng a, ka pi ka ti mangang thei teh asin. Ka nu ngei pawh khan min kalsan rei phal bik lova, min ngaihtuah ngawih ngawih a, naupang sawngnawi tak ka ni tih a theihnghilh ngai loh avangin a faten khawlaia min hruaichhuah mai mai kha a phal ngai bik hek lo. 

Rambuai avanga khaw hrang hrang hruaikhawma awmte chu kum 1972, 1973, 1974, 1975 kum indawt chho velah anmahni khaw lamah an let India Sawrkarin a rawn phalsak leh ta a. Sailam khua Chhiahtlanga hruai khawma awm tlemte 1/3 vel chu Sailam tlang thengthaw nuam tak lamah chuan an let ve leh ta nual a. Mahni khaw hmun hlui lama let leh ho hi “THLAWHBAWK” an ti a. Ka pu te chhungkua leh min enkawltu ka nute chhungkua pawh Sailam Zotlang sang lama let leh pawlah an telve leh ta a. Sailam khaw lama min chhohpui lai hi ka hrechiang ve hman lem lo. Loneia eizawn a ngaih tho avangin grouping centre atanga mahni khaw lama let leh kha tihmakmawh a ni a. Rambuai avanga Mizoram mipuite retheihna kha a rapthlak em em a, loneih tur ram zuana tlatdarh leh thuai kha a tul reng a ni. India sawrkar rethei ve tak mai chuan  khaw sawikhawm ho, hruaikhawm mipuite  kham khawp buhfai a pe silo. mizo  mipuite rilṭam authawm khan van a tawng a ni.

Sailam khua chu hmuifang tlangdung tawp, Hmuifang tlang dung hmawrbawkna, Sialsuk khaw chhim lam chiah a awm a ni a. Zo khaw tlangsang tak, boruak thiang nuam veh vawh, a awmna tlang a san em avanga Mizoram chhim leh hmar, chhak leh thlang tawp lan theihna tiin an sawi thin a. Chhura ruallai ngawpui chhah tak takina hual vel leh khaw dai hmun rem leh phul hmun cham nuam tak takin a cheimawi thingtlang khaw hmun nuam leh mawi zet mai hi a ni a, a hual veltu zolentu ngawah te chuan Mizorama sava cheng chitin reng mai hi an awm vek ni ber hian a lang a. Zing nichhuah atanga tlai nitlak thleng hian sava hram chi hrang hrang hriat tur a awm reng a. Zan lama hram chi - chingpirinu leh Riakmaw ten zan lamah min awi thin bawk a ni. Mizorama ṭo chi pangpar chitin mai hi an awm ni mai awm tak a ni. Nauban ringawt pawh rawng chi hrang hrang hmuh tur a tan emai. 

Sailama min chhohpui hnu reiloteah ka nu tel lovin ka tlahrang ve thei ṭan ta a. Ka nu Lalkhumi fa naupang ber min chhangtu anga ka neih Vanchuanga hi a awm a, a ni hian Sikulah te min hruai ve ṭan ta a. Mipa naupang huaisen tak a nih avangin min chhan thei em em mai a. Ka u Vanchuanga chu ka thlamuanpui ṭhin teh asin mawle. Ka nu Lalkhumi tel lova ṭhiante kawm ve a, Primary Sikul te ka han rah ve ṭan laia Sailam thlawhbawk khaw te tak te thlamuanthlak zia leh hlimawm zia te kha ka theihnghilh hun tur chu he khawvel ka chhuahsan hun hi a ni tawh mai ang. 

Sikul ban veleh khawdai velah ram vak turin kan tlanchhuak nghal a, ramhnuai thei chi hrang hrang lo reng rengin hun kan hmang a, kan ṭe teng tung thin a, a chang leh dilah ka cheng a, sava veh tur a ramvah chang kan nei bawk a. In bul ban remchanga khawi turin nauban par rawng chi hrang hrangte chu kan lawrkhawm vel fo bawk a. Thingtlang khaw hmun thengthaw nuam tak mai leh boruak thiang nuamtak maia panlai nun kan lo hman dan kha a va lo hlimawm tak em ve aw !!

Kum 27 mi lek nia min boralsan khan min hringtunu dik tak ka nu hi Sateek thlanmual, a khaw chhim lam daia bung lianpui zar hnuaiah phum a ni a. Tuna Sateek khua atang phulpui khaw panna kawng sira bung buk mawi tak zar hlim hnuaiah a thlan pawh a awm nghe nghe a ni. 

Ka pate unau zinga upa ber Lalhuchhinga nupui - Lalkhumi hian hmangaihna thuk tak leh lainatna nen min enkawl a, Sailam miten min hrilh dan takah phei chuan a ma hrin ngei a fate ai pawn min hmangaih zawkin min ngaihsak zawk mah ni a mi reng rengin an ngaih zawk thu an sawi fo thin a ni. Chutiang taka min tuam hlawm, ka tana  hmangaihna thuk leh mak a pek avang chuan fahrah dangte hringnun kawng chhuk chho leh nun khawharthlak tak nia an sawi leh thawnthu bu hrang hranga an ziak ang tak nun hreawm leh rapthlak hi ka tawng ve lemlo a ni. 

Sailam zokhaw mawi takmai chu a hmun nuamin mawi em em mahsela thlawhbawk khaw te tak te angahte chuan lehkha zirna a mumal thei ta tlat lo mai a, a hming chuan private middle sikul te chu a awm ve na a, a mumal tawklo hle mai a. Pawl sarih zirturin Chhiahtlang khuaa ka nu u - ka nu nuṭapa, ka nu te unau zinga upa ber, Upa Lalsiama hnena ka awm a ngai ta a. Sailam khua chu khaw te takte mah nise ka khawvel a ni a. Min thlamuantu ka nu chenna khua a ni a, ka nu bulah ka awmloh chuan ka tan khawvel hian awmzia a nei dawn si lo, engtinnge ka tih tak ang le? kum thuah ka la naupang bawk si, tuin nge min tithlamuang veng veng ta ang le?

Pawl sarih zirtur chuan Sailam khua chhuahsanin Chhiahtlang khuaa ka pu Upa Lalsiama te chhungkua chu ka zuk fin ta a. Ka pu hian fa pakua mipa 6 leh hmeichhia 3 a nei a, a nupui Dengchhingpuii nen hian an hrisel ṭhain fanauah an tluang hle a. Loneia eizawng, kum tina buhkham thlo chhuak thei ziah khawpa thlawh hma kawng zawhna lamah pawh mi hmuingil leh vannei tak an ni a, ei leh bar zawnna lama an hmuingil avangin mipui chunglam an ni a.Kohhran bel tlat chhungkua leh sakhawmi tak nupa an nih avangin mipui vantlang zah an phur hle a ni. Lehkha zir sang an nilo na a.Ka pi phei hi chuan sikul a kal lo a ni.

Chhiahtlanga ka pu te hian ka lawmzawng tak mai leh ka nun tihlim em em tur Tape rocorder leh ṭingṭang tuk chawp, ka pu fa upa ber Vanlallawma leh a chhang chiah Vannghinglova te siam chu an nei a. Ka pu fate hi an kut a themthiam riau mai a, an ṭingṭang tukchawp pawh chu Chhiahtlang ṭingṭang ṭha ber a ni hial ang. Heng thil pahnih Sailama ka hnimhnaih phak ngai hauh lohte hian ka nun a tihlim em em mai a. Sailama min chawilian tu ka nu chu ngai viau mah ila ka inawmtlei thei ta thuai mai a ni. 

Sailama ka nu chuan  min ngai thei em em ang tih chu a  chiang reng maia.naupang te ni  mah i la, ka nu keimah vanga a khawhar tur chu a rukin ka lainat thei khawp mai. Sikul chawlh ve leh a Sailama chho tur hian min rawn chah thin a. Boruak dang han hipa tlang hranga han awm meuh chuan uchuak taka ka nu laka ka pangchannate, ka nu tellova tlei thei lo ṭhin ka nihnate, ka nu tel lova ka thlamuang thei miah lo thin te chu a ziaawm chho ta hle mai a. Sailama sikul chawlh chhung reilote ka han awm ,hinte chu,..Chhiahtlanga chhuk leh thuai thuai a, duh thala tape recorder ngaihthlak a, ṭingṭang tukchawp ṭha fahran mai engthawla han perh leh thuai thuai hun mawlh mai kha ka chak thin a. Ka nu lah chuan min thlahlel ngawih ngawih mai si a. Ṭingṭang tuk chawp leh tape recorder-te chuan  ka nu ringawta ka rilru ka sawr bing ṭhinte chu ka rilru thil dangah a lo la peng ṭan ve ta reng mai le !  ka nu tel lo va tlei theilo ṭhin kha ṭingṭang leh tape recorder ten min awm tlei thei ta tlat mai tih hrechiang ta ngat se ka nu kha a rilru a na ru veng veng ngei ang le. Sikul chawlh chhung chu rei  heklo le, reiloteah Chhiahtlang khuaah kir lehin pawl sarih ka zir kum aṭang hi chuan min hmangaihtu ka nu nen hian kan inhlat ta tial tial ta mai a ni. Ka nu chuan a bula awm reng tura min duh rual rualin lehkha zira lehkhathiam ni turin min duh bawk si a, a kum lah a lo upa ve hret hret a, engtik lai pawha ka bula awm tura ka duh ka nu chuan, ka tan a tawrh a let zawngin a ngai ve ta tlat mai. Ka nu chuan lehkhathiam ni turin min duh tlat si a.keimah vanga a lunglen a ngai ve ta thung a ni ber awm e. 

Rimawi khawvel hian pawlsarih ka zir ṭan aṭang hian ka zirlai tibahlah tham khawpin ka nun a nghawng ta tlat mai a. Lehkhazir ṭhulh ṭhak ṭhaka ṭingṭang perh leh tape recorder ngaihthlak ka hrat em avangin ka pi leh pute pawh chuan min thunun chin an neih a ngai ta tlat mai le. 

Lehkha zir ṭhulh a, tape recorder ngaihthlak leh tingtang perh ka hrat avangin ka pute chuan tawngkam dam takin min zilhhau thin a. Ka pute chhungkua hi an zaidam em em mai a, chhungkhat pa ber ka pu Lalsiama chuan min hau ve ngai lo hrim hrim a, ka pu Vanlallawma leh a chhang chiah,  ka pu Vannghinglova chu ka nun kaihruaitute an ni ber zawk a, anni pahnih hi KṬP hruaitu hlun leh zai ngaina tak niin ka pu Vannghinglova phei chu zaipawl conductor hlun a ni a, rimawi ngaina chhungkua an nih ve hrim hrim avangin ka pute inchhungah hian ṭingṭang perh ri leh tape recorder zai ri hi mutlai anih ngawt loh chuan a ri deuh reng a ni mai e. 

Ka pu Vannghinglova phei chu KṬP mai ni lo, YMA leh Games & Sports hruaitu a ni tel bawk a, a naute ho chetla vel leh an nungchang siam kawnga tangkai ber a ni a, a u ka pu Vanlallawma’n Aizawl khawpui lamah College a kal avangin a pa - ka pu Lalsiama hnathawh puitu leh thlawhhma lakna lama puibawmtu ber a ni a, a zaidamin naupang kilkawi a peih em em a, fiamthu a thiam bawk vei nen a naute ho pawhin an zahin a thu an awih hle bawk a. Kei pawh min duat em em a, fiamthu a min chhawnchhaih vel a thiamin  a peih bawk si a, a taima bawk si nen, ka tan a hlu thin teh a sin. Ka pu Vannghinglova hian exam dawnah Tape recorder hi thingremah a kalh hnan hmak zel a, ṭingṭang hrui a thlawn daih zel bawk a, exam zawh ve leh a dahchhuak leh mai thin. 

Ka pu Lalsiama fapa upa ber C. Vanlallawma chuan pawl sarih ka zir lai hian Shillong lamah MA (Philosophy) zir turin a kal a, tlangval nungchang zawi leh zaidam, Nepolean Bonaparte chanchin ngaihnawm tak tak, England Prime Minister hmingthang Winston Churchil chanchinte lehBritish Rock N Roll band hmingthang The Beatles chanchin te, king of Rock N Roll Elvis Presleya chanchin te min hrilhtu a nih avangin ka ngaina em em a, min chhawnchhaih peihin min duat bawk si a. A zaithiamin kan hriat ve phaka sap hla sa thiam awmchhun a nih avangin ka ngaisang em em bawk a. Ka pu Vanlallawma hi a chhungte zawng zawngin Vala an tih avangin Chhiahtlang Sailama vengah chuan Vala tia hriatlar a ni nghe nghe a, a naute hovin ka u val tiin an ko vek a, kei rawh chuan ka pu val.... tiin ka ko ve thung a ni. 

Heng hun lai hian Chhiahtlang Grouping centre khawlian ve takah meuh pawh MA Shillong lama zuk zir meuh chu pahnih thum bak an la awm loh avangin ka pu Vala chu mipui vantlang ngaihsan a hlawh hle mai a,  a chhungte pawn kan chhuang ru em em a, a awmna hla hle mahse kan rilru hi a luah tlat a, a chanchin hi kan ngaihven reng lo thei lo.

Shillong atanga a lehkhathawn a lo  thlente hian ka pu Lalsiama’n a chhiar hmasa ber anga,chu mi hnuah kan inchhiar chhawk diat diat ṭhin a ni.kan chhiar kan chhiar nawn thin a, North easternt Hills  University aṭanga kan chhungkaw member  ngei   lehkhathawn lo thleng chu kan ngaisangin a hlu em a ni. Shillong atanga a rawn haw changa Chhiahtlang khua a cham chhungte hian Meghalaya ram mawizia te, khasi hnam chanchin te, khawvel ram hrang hrang leh an inrelbawl dan te, Greek hnam chanchin leh hmasanga hnam ropui an nihzia te,  min hrih ṭhin a, a bik takin rimawi khawvel chanchin a sawi hi ngaihnawm ka ti bik leh zual ṭhin a ni. The Beatles ho chanchin a sawi  phei hi chuan mit la sawn hauh lo hian amah hi ka en kar mai ṭhin a ni. 

Ka pu Lalsiama fa pakua te zingah hian ka rualpui chiah Vanhmingliana, Hmingtea tia an koh thin chu a awm a. Hmingtea chhangtu Vaninmawia te nen chuan unau inchhangbung ang mai hian kan awm hova, zirna sikulah leh sande sikulah te kan inzui chawt thin a, tui kan chawi hova, huan pal tur mau kan pu hova, khawdai vela ramvahnaah pawh kan inzui zel mai a, zan lamah Tape recorder kan ngaithla tlang a, kan ṭingṭang tukchawp kan perh tlang bawk a. Khum khatah hian kan mu tlang lehzel a, an unau pianpui ang chiah  hian min en bawk si a, an unau hrim hrim hi unau inkawmngeih leh inpawh tak, thian ang maia inkawm thin an lo ni bawk vei nen, Chhiahtlanga ka pute chhungkaw kalphung hi nuam ka ti em em a, ṭingṭang,leh tape recorder an la nei zui bawk si a, phaiphuleng an neih thu ka sawi hmaih ṭep a ni. 

Hmingtea hian nau pathum a la nei ve leh a, mipa pahnih leh hmeichhe pakhat a hnuai lamah la awmin ka pute chhungkua hi thingtlang chhungkaw rual tak an ni ve a. Ka pu Lalsiama ni - Chuaukungi, pitar kum 60 chuang tawh a awm ve bawk a, ka pi hi lo lama puitling hnathawktute an feh bo hlana eirawng lo bawltu ber leh vawk chaw chhumtu, Ar enkawltu a ni a, a ni mawlh mai hian ka lo zik chhuah dan hrechiangtu anih miau avangin min duat em em mai a, Vawkchaw zawng leh thingphur tura ram hnuaia a kal changte hian ramhnuai thei eng ber emaw hi eitur  min rawn hawn lui hram hram thin a ni. 

Ka pu Vala Shillong chhuk leh turte hi kan huphurh thei em em mai thin a, ka pu Vala hi kan ngainaa, kan ngaisangin kan chhuang em em bawk a, lehkhathiam anih tlat avangin a thusawi reng rengte hi kan rilruah a tlana thei em em mai thin a ni. Ka pu fate 9 zingah hian ka u Vaninmawia leh ka rualpui chian Vanhmingliana te nen hian ka pu Vala Shillong chhuk thla leh tur hi kan huphurh zual bik ṭhin niin ka hria, a chhan chu khawvel dang chanchin ngaihnawm tak tak  min hrilhtu leh kan hriata mawi tak maia Sap hla sa ṭhintu a nih vangte pawh a niang chu...thingtlang naupang tan chuan a ropui ve bawk em atin ni. Ka pu Vala’n “BADFINGER” hla “Day after day” kan sitting room a sa vang vang thinte kha ka bengah hian a la cham reng a ni. 

Ka pu Vala Shillong lama a chhukthlak leh hnu te hian a zai dan ang taka zai ve kan tum thin a, All India Radio Aizawl station in, zinglam dar sarih vela Western Music "music box' hun a neih tawite te hi sikul kal hmain kan ngaithla a, “Day after day” tih kan ngaihthlak fuh chang phei chuan kan hlim thei ngei mai, thiam leh thiam lo hian kan lo zawm ve al al thin a. Sapṭawng kan thiam loh avangin tawnghriatloh in kan lo zai ve ṭhin a ni ber mai. Heng hun lai hian Olivia Newton John te, Anne Murray te, ABBA te, Carpenters te leh CCR cassettes te chu ka pu te hian sap zai cassette an neih te an ni a. Sapṭawng a mik a mak hre lemlo mah ila a mawi kan tiin kan rin dan leh nia kan hriat dan dan hian kan lo zawm ve al al ṭhin a ni. 

Nikhat chu ka pu Vala lehkhathawn chu a rawn thleng leh ta a, chhungkaw pa ber ka pu Lalsiama’n a chhiar zawh veleh midangin kan chhiar ve leh ang, chhiar ve hlan kan va nghakhlel ṭhin tak em. 

Ka pu Vala lehkhathawn ah chuan Inmawia leh Maṭhaa leh Hmingtea kha thuawih deuhvin lo awm sela, lehkha te ṭha deuhin lo zir bawk sela, sap saithiam Cassatte ka rawn thawn dawn nia tih a rawn ziak tel a. Sap zaithiam Cassate a rawn thawn tur chu America a Band lar ber an nih thu a rawn ziak tel bawk a. Kan unau thum chuan kan va han hlimin kan va han nghakhlel tak em. Ka pute chhungkaw ho zawng zawng hian “Maṭha" tiin min ko duat ṭhin a ni, hawrawppuiin minko ngai lo. 

May thla laihawl vel a niin ka hre deuh tlat mai, khaw lum vanglai tak ani tih chu ka hria. Ka pu Vala cassatte rawn thawn chu dakah a rawn thleng ta a. “The Eagles” their greatest hits 1976 - 1978 tih  ngei mai chu. Kei, Inmawia, Hmingtea chu kan hlim ngei mai. The Eagles cassatte hian kan in a rawn thlen ni tlai atang chuan sap cassatte kan neih sa te pawh chu ngaihsak chang tawh lovin kan zaitir tlut tlut mai a. Sapṭawng thiam lo ni mahila, rimawi kan ngaihven em avangin hlathluk mawi leh mawilote, a remna rimawi fuh leh fuh lohte chu kan hrethiam ve tawh phian a nia nge. The Eagles ho zai chu mawi kan ti thei em em mai a, a hlathu awmzia chu keini naupang chuan kan hre ve hauhlo na a, kan rilru tak takin mawi kan ti a, kan ngaithla kham thei lo ani. 

The Eagles hlathu (lyrics) khawi atang maha hmuh dan tur kan hre lova, ngaihven nachang kan hre hek lo, sap hla kan ngaithla nasa a ni ve mai.

Kar lovah chu cassatte a hla mawi ber ber leh kan rilru a tla na leh zual deuh ho - Take it easy, Lyne eyes, Tiquila sunrise, One of these night, Desparado, Take it to the limit, tih hlate chu an lam dan “pronounciation” nia kan hriat dan hian kan zawm al al thei ve nghal mai a, a thluk phei chu kan byheart hmakhawp mai. Ka u Vaninmawia (Inmawia) leh a chhangchiah Hmingtea te hi kei aia ṭingṭang perh thiam zawk leh thil man chak tak  mai an ni a, kan pathum hian kan bei ve nasa thei ṭhin khawp mai. Ka pu Vala Cassatte min rawn thawn khan kan nun ava tihlim ṭhin tak em!!

The Eagles hla kan cassatte a awm ho zingah hian kan unau thum chuan “take it to the limit” tih hla chu nalh kan ti em em mai a. Kei hian nalh ka ti lehzual niin ka hria. Inmawia leh Hmingtea hi tet lai atanga ṭingṭang leh phaiphuleng lo khawih a lo ham nasa Radio leh Tape recorder sap zai lo ngaithla nasa annih avangin an kum phu loin rimawi kalphung an man chak a. The Eagles hlate pawh chu hla harsa lutuk anih loh avangin sapṭawng phuahchawpa kan sak nawk naw, an sak dan nia kan hriat danin a tluan tluan te chuan phuahchawp ni si hian kan sa ve mai ta ṭhina.chung phuahchawpa kan sak ve mai ang pawh chu kan rem thei venghal mai bawk a, a rem harsa bik chu a cassatte a hla awm ve tho “witchy women”  tih hlate chu kan ngaihsak lo law law mai a. Tin, ka pu Vala cassette rawn thawn ah hian the Eagles ho hla rem harsa “Hotel California” hi a rawn tel ve lo hrim hrim bawk a. 

Kan unau thum chuan “Take it to the limit ” tih hla tawp khar nana a satu - The Eagles Bassist Randy Meisnera’n a aw sin sang em ema, a kiu tir te kha kan intihsiak ṭhin a. “one of these night” tih hla satu the Eagles khuangpu leh an zaipuipa ber  ni bawk Don Henleya’n 'one of these night' hla tawp khar nana a aw sin sang lutuka a kiu tir vel te chu kan inzir siak ṭhin bawk a. He cassatte hian keini unau thum chu khawvel rimawi rahbi tharah min kaitir mawlh mawlh mai ani ti ila a sawifiah dan ṭha ber a nih ka ring tlat a ni. 

“Take it to the limit ” tih hla thu muang fan reih rawih, sang veh vawh a sak tur hrim hrima phuah niawm tak, the Eagles Band Member zinga a tenor/high Harmony lai changtu ber Randy Meisner-a, the Eagles Band dintute zinga mi leh an ropui vawrtawp hun chhung - kum 1976 - 1979 lai vela he American country rock band tana perhkhuang hrui thum perhtu, the Eagles band tana a kila lung ṭangkai tak maiin a han sa thlawk vawng vawng mai hi chu a mawi ve chiang em a ni. 

Tlaini tla turin Chhiahtlang khaw hual veltu tlangdung ropui tak tak inkham zei zuite, a bik takin, Ṭawihtlang te, Chawnglurh tlangte, Sailam tlang te, Hmuifang tlang te a en no nghulh mai a, Chhiahthlang khaw chhak lama tuikum lui phaikuam leh a khawthlang lama  Mat lui phaikuam - chhim zawnga luang ve ve te chuan a ram leilung mawi dan a ti dangdai lehzual sauh emaw tih mai tur a ni a, chutih hun lai taka nitla tur thlir vawng vawng chunga “take it to the limit ” tih hla han au chhuahpui rawih rawih mai chu awl ve tak mai a ni. Rilru ah bu a khuar nghet tlat mai bawk si a.

Pawl sarih ka zirlaia heti taka ka rilrua bu khuar tlat thei sap hla, enge a lyrics(a hla thu) in a sawi pawh ka hriat si loh, enge a phuahchhan leh a hla in a kawh tum pawh ka hriatchian bawk siloh thingtlang naupang lungmawl thinlai kham tlattu hla chu a remna rimawi kalphung dangdai tak leh a thluk mawi dangdai tak mai leh a satu Randy Meisner-a pianpui aw mawi tak mai zunah chuan ka uai nghet tlat a ni ber mai ang chu. Ka mumang lamahte hian Randy Meiner-a ka lo hmu vel a, ka mumanga Randy Meisner-a kha tu tak ni maw, ka hmu ve miau mai si a. Randy Meisner-a  aw mawina chuan Sailam zotlangsanga min ngai em emtu, kha leh chen ka thlamuana ber leh ka rilru leh ngaihtuahna neitu ka nu ngaihtuah ngut ngut biklo turin, a ṭha zawngin ka rilru a pawt her ti ila a dik ang.a pawt her miau mai si a.

The Eagles band member te hi an zaithiam em em vek mai a, a thunawn lai leh a hlachang ṭhenkhata part an lo inpe te hi an combination a ṭhain, an aw a inpawlh mawi em em zel mai a, Bass guitar perhtu anih bakah a sang lai, a ‘high harmony’ a tenor lai changtu a nih avangin Randy Meiner hian he band tan hian a thawk hlawk em em mai a. Kum 1977 kuma thla 11 chhung tehmeuh the Eagles hovin tour an neih khan a hlasak “take it to the limit one more time” lar vanglai a lo ni bawk si a, an concert na zawng zawnga sa zel turin the eagles original member pahnih Glen Frey leh Don Henley chuan an phut tlat zel mai a. Tumkhat phei chu Randy-a hian a sak duh tlat loh avangin concert zawhah Glen Frey-a nen an inkar boruak a lum hle niin an sawi. Kut inthlak hial pawh hnial lo khawpa an inhnial ta chu an ṭhian ten an ṭhelh laih laih a ni awm e. 

Chhiahtlang khuaa ka awm lai hian the beatles cassatte, paite tape recorder zuarin ka pu te a pek, record chawp, a cassatte kawma khawl chhut ngeia a hlate pawh chhut chawp vek chu ka pu ten an nei a. He cassatte phuah chawp ve tak aṭang hian the beatles hla lar ber ber - Let it be, ob-la-di ob-la-da, while my guitar gently weeps, Helps, Back in the U.S.S.R., I saw her standing there, All my loving, A hard day’s night, I want to  hold your hand, Yestesday, Here come the sun, Something, Hey Jude, Follow the sun, tih hlate ka hriat vek phah a. All my loving tih hla ka rem thiam tirh phei chuan ka rilru a hlim teh a sin le, ka unaupa Hmingtea hnen atanga ka thiam a ni a, a ni hian kei aiin a chord a man hma zawk zel a ni. 

Chhiahtlanga ka awm lai hian ka pu Vannghinglova’n zankhat riakin Mizoram khawpui ber Aizawlah min hruai a. Aizawl ka vawikhat hmuhna a ni a. Sailam thlawhbawk khawte taktea khawvel eng rawn hmu ve ṭan,... khawvel dang la hmu zau lo tan chuan Aizawl ropui ka tih dan zia chu sawichhuah thiam rual a ni lo. Zankhat chauh kan riak a. Ka pu Nghinglova hian inchung tur rangva a lei a ni. Aizawlah pawh a ropui lai ber, sumdawnna hmunpui Bazarpui leh Dawrpui veng kawtthler te, Zarkawt kawtthler te kan va kal na lai a nih avangin Aizawl khawtthler ropui lai tak, mihring tam na lai tak ka hmu a, a ropui ka ti takzet a. Kawtthler a mi ka hmuhte leh motor a chuanglai ka hmuhte reng reng chu an hmelthain an thuamhnaw a fai em em hian ka hre vek mai a ni. 

Ka pu Vannghinglova hi KṬP hruaitu leh zaipawl conductor hlun a nih mai bakah Biakin khuangpu a ni na a, mi rilru zau tak mai a ni a. Lalnunawia (Valtea) hi zaithiam a ti em em a, a ni hi Aizawlah a zin fova, vawikhat chu Lalnunmawia cassatte “Chhuihthangval” tih kha a rawn hawn a. Sap cassatte - Kenny Rogers leh Bellamy Brothers a rawn hawn bawk a, a hnu deuha Aizawla a kal tumin Don Williams a lei bawk a. Country music huanga  khawvel nghawrnghing tham zaithiam cassatte kan neih hnu chuan ka u Vaninmawia chu country music lam a tuipui ta ber mai a, a nau Hmingtea pawh chuti bawk. Kei erawh chuan the beatles leh the Eagles bak ka pel thei lo. Ka unaupate pahnih hian pawl sarih ka zir lai hian High School an rap tawh a, kei ai chuan an boruak chhim a san zawk avangin an rimawi khawvel thlirdan pawh a zau zawk hrim hrim bawk a ni. 

Kan unau thum hian Mizo band - Vulmawi, Zodi, Crussaders hote pawh kan chhungte ta  hawhin rei tak tak kan kawl a, an hlate pawh kan hrebel khawp mai, a bik takin Zodi leh Vulmawi ho hlate chu minor chord a hla rem kan thiamna bul an ni nghe nghe a ni. A guitar solo te hi chu ka thiam vek ngai lo va, khang hunlaia kan hla ngaihthlak thinte kha, mizo tawng taka “A rem pangngai” tawp kha chu kan thiam ve zung zung mai a, lehkhabu rawn tur kan nei lova. Min zirtirtu hranpa kan nei hek lo. Amaherawhchu ka unaute pahnih hi an tet lai atanga ṭingṭang lo khal ṭhang ve hrim hrim ṭhin annih avangin a ri aṭang ringawt pawhin an man chak em em mai a, chu chu kei Sailam naupang khan ka lo chhawr ṭangkai ve leh ta ṭhin a ni. Ka u Vanimawia phei chuan naupangte a nih laiin Crussaders lead guitarist Sanglianthanga zut dan hian a zut thiam tawh a ni. A ni hi pawlsarih ka zir kum hian pawlkua a zir ve chiah a, a inti tleirawl tawh a, nula erawh an la rim lemlo. 

Ka pute in hi vantlang luhchhuahna a ni ve a, KTP hla zirna leh fellowship na in pakhat ani ve a, ka pu Vannghinglova’n solfa bikima KṬP member ho a zairual pui ṭhup ṭhup maite khan kan beng a lo tifing ve thei a ni tihte hi tunhnu daih hian ka ngaihtuah chhuak leh hnuhnawh fo thin. Ka pute hian an tape recorder neihlai chu Chhiahtlanga an hnena ka awm lai hian a thar ṭha zawk leh lian zawk, a sound system pawh ropui zawk in an thlak nghe nghe a. Heng hunlai hian paite tape recorder zuar an rawn kal indawt ve zut tawh a, ka pu te pawh hian paihte tape zawrh an lei a ni. 

Chhiahtlang chu thingtlang khawlian tak, hruaikhawmna hmun, High sikul te pawh awmna a ni a. Aizawl leh Lunglei thlunzawmtu kawngpuiin a pal tlang avangin chhun zan zawmin lirthei chitin reng an tlan tlang zut zut reng a. Mahindra Jeep pawh a kal theih mang lohna khua Sailam thlawhbawka naupan tet lehzual hun hmang vek tan chuan Chhiahtlang khua pawh chu ropui tham tak a ni a. The beatles hla lar tak tak te, The Eagles hla lar tak tak te, Don Williams-a hla leh Kenny Rogers-a hlate, ABBA hla te leh Carpenters ho hlate heng hunlaia sap hla larzual hote chu ka hre ve vek a, Mizoram khawpui ber Aizawl khawpuiah ka pu Vannghinglova’n min hruai tawh bawk a, ka khawvel boruak hip a va zau tawh kher em ve le!!

Lehkha ka zirna khua Chhiahtlang khua hi Mizoram hmun laili laitaka awm a ni a. Chhak leh thlang,chhim leh hmar zawnga teh pawhin a laili lai tak ani a. Phaikuama awm anih avangin khaw inṭhenawm mah nise Sailam khua nen chuan a awmna hmun a insanhleih veh vawh hle. Sailam leh Chhiahtlang inkarah hian lui hmingthang leh lui sei tak,  Mat lui chhim zawngin a luang a. Chhiahtlang atanga Sailam kal tur chuan Chhiahtlang aṭanga Mat lui ruama chhuk phawta, Mat lui kam atanga Sailam tlang sang tak pana kawng chho taka kal chhoh ngat ngat a ngai a ni.a ti ṭhang lo tan chuan thil hreawm tak a tling ngei ang. 

Sailam khua hi Sailo lal ropui leh hmingthang Bengkhuaia’n sangkhua a lo siamna hmun kha a ni a. Lal Bengkhuaia’n Sailam sangkhua a siam lai hian Cachar district a sap hmeichhe naupang a khaw pasalṭha ten an lo zuk man a. Sailam khuaah ngei hian an lo hawn a, Bengkhuaia hian chu sap naupang chu vailen vawikhatnaa an rawn laklet leh hma khum khat vel zet lo kawlin Sailam hmunpuiah hian a lo awmpui tawh thin a. Bengkhuaia Lal laia khaw ropui tak ni ṭhin chu keini tet lai chuan thlawhbawk khaw te tak te, khaw penhleh leh Mahindra Jeep takngial pawh a luh ngai mang lohna khua a lo ni bawk a. Mahse, a hmun chu a mawi a, a boruak a thengthaw nuam a, hlaphuah tu ten “partin thang vulna” an lo tih hi Sailam khua hi a tidiktu a ni a. Tuma phun leh chin ni lo partin thang sik leh sa inthlakthleng ang zela inpar chhawk ṭhinte chu an inparchhawk reng a, an vul chuk reng mai a ni. 

Chhiahtlang khaw boruak changkang ve angreng tak ka han hip ve a, rimawi khawvel lamah bung thar ka kaia, rimawi ngaihthlak tur leh ṭingṭang perh tur ka pu te chhungkua in min chhawp a. Ka inawmtlei thawkhat viau a. Nitin sikul lama ka ṭhianten ka nun an tihlim ṭhin bawk a, Sailama ka nu tellova hlim taka nun dan a awm ve thei tho tih te ka hriatna hmun a ni a. chu chu phatna tur a awmlo.

 Amaherawhchu, mahriak awmkhawhar chang, min chawitleitu ka nu ngaih vawng vawng chang chu ka nei lo thei lo. Chhiahtlang Sailam Biakin tlangah te chuan ka han kal fal a, tlaini tlak dawn ruaite hian min hmangaihtu ka nu lenna tlang - Sailam tlang to lurh mai te chu ka han thlir vawng vawng ṭhin a, cinema film ang mai hian ka mitthlaah ka nu hmel a lo lang nawn awn awn ṭhin a ni.ka nu, hmelṭha ka tih ngawih ngawih ṭhin kha, hmelṭha ka tih em em ang khan ka mitthlaah a rawn lang fo ṭhin.

Ka nu chuan rimawi khawvel chu buaipui ve lo mahse mihring aw leh mihring phuahchawp aia mawi zawk hramthiam va zaivawr nileng zak maite thawm hre phakin a awm a, parmawi chitin vulna hmunah a cheng a. Zo lêntu hring nghelh mai chhem bu siau siau ṭhintu zo thlifim thawt heuh heuhna hmunah a cheng a, hmangaihna ngah tak a nih avangin hmangaih lettu a ngah bawk si a, a lunglen hnem tur tawk vel tu leh fa a nei ve nual tho bawk si a. Tin, ka awmna ka pute chhungkaw mize ṭha tak mai hrechiangtu a ni lehzel bawk si a, mahse min chawi tleitu ka nu chuan min ngai em em ṭhin a ni tih chu chhiatni thatnia lokal thin Sailama kan chhungte leh kan ṭhenawm khawveng ten min hrilh ṭhin a ni. Chutiang thilte ka hriatve fo avang chuan sikul chawlh laia ram lama hnathawka la hruai tak tak tlak ka la ni lem loh avangin ka pute pawn ka nu hmu tur hian sikul chawlh laia ka chhoh hi an phal em em a, Ka nu- in Sailama chho tura min rawn chah ṭhinte pawh chu an hrethiam em em zel ṭhin a ni. 

Ka nu chuan ṭhenawm khawvengte hnenah leh kan chhungkhat laina te hnena ka chanchin sawi hi nuam a ti em em a. Term exam vela a tizha pawl tak ka nih ṭhin thute sawi nuam a ti a. Ṭingṭang ka perh peih zia leh ka thiam zia te chu a lo sawi chhuak zing deuh thin a ni awm e, a fate ho pawhin an khak fo niin a zhiannu, Sailama kan thenawmnu in min hrilh nghe nghe a ni. 

Min chawitleitu ka nu chuan  min chhuang em em a. Ka sentet laia vantlang mipuiin damkhawchhuak theia min rinloh kha min chhanchhuaktu a ni ve tlat a, a ma hrin a fate ngei ai pawhin min hahpui a, min paw hnem a, min pawm hnem a, a theihna vawrtawp aṭang chunga khawvela lo awm ve tura min chawi tleitu a ni a. Min ngai em em mai pawh hi a awm ve hliah hliah a ni. Mizo nu ah chuan hmeichhe ruakhau leh pian nghet tlet tlawt, thahrui ngah bawk si, ka lo tawng hlauh hi ka vannei ngawt mai. Ziak leh chiar thiamlo nimahse ka nu hi mizo nu tam takin an tihtheih hauhoh tur titheitu a nih avangin ka ngaisang em em a ni. 

Middle sikul Sailam thlawhbawk khaw tetaktehah a awm mumal loh avang leh lehkhazir zel tura min duh tlat avangin amah kalsana Chhiahtlanga ka awm ka nu hian a phal a, chu chu min hmangaih vang liau liau a ni.

Nausen buchip ka nih laiin ka pi Darsiami kei mah vanga a inhliam a chhawk a. Min chawi tlei ta a ni a. Mipa naupang se enrual ka nihin ka pu Lalsiama’n ka nu hi a chhawk ve leh ti ila a dik ber awm e. 

Ka pu - Lalsiama hian kawla nichhuak chhiarin a fate eitur leh ka eitur thawkchhuak turin lovah a feh a, chaw bar tur min hlui a. Ka zirlaibu tur min lei sak a, ka dammawh  hritlan changin damdawi  min ngaihtuah sak a. Pa ṭawng tlem tak nimahse ka tana a inpekna kan hmu ve reng a, kan zahin kan ngaina lo thei lo, a fa upa ber dawttu, tlangval pian tha leh chak tak mai ka pu Vannghinglova leh a chhang chhang leh chiah,  nula fel tak Rongengi’n thlawh hma lakna lamah an ṭawiawm chawt a. Rongengi u Lalpianmawii erawh chuan Durtlang Presbyterian Hospital-ah Nurse a training a ni. Chhungkhat nu ber ka pi Dengchhingpuii nen chhungkaw tunnun nan thawk chhuaktu pali an awm a ni. Thingtlang chhungkaw rualve tak mai an ni ka tih tawh kha. Inrinniah te hi chuan hnathawh dan thiam ve turin lo lamah min hruai ṭan ve tawh thin a, ka u Vaninmawia phei chu tleirawl anih tawh avangin heng hunlai hian puitling thawh theih ang hna hrang hrang hi a thawk ve thiam vek tawh a ni. 

Kartawp a lo ni a, chawlhni zingah kan theih ang angin inchhung leh inbul kawtzawl velte kan tifai a, zing chawi ei hmain chhung inkhawm kan nei thin a, solfa thiam chhungkua an nih avangin solfa bikimin kan zai tlangpui thin a. Kan zaithiam thin ngawt mai. Ka u Rongengi lah Sailam kohhran chu sawi loh Chhiahtlang Pastor Bial Zaipawl thlenga soprano tha berte zinga mi a lo ni bawk si a, a hnu zelah pawh chhungkaw hrang hrang chhung inkhawm naah ka telve fo va, Chhiahtlanga ka pu te chhung inkhawm zairi aia mawi tur ka hre miah lo a ni. Chu chu ka rilru tak tak a sawi ka ni tlat mai.

Ka pu Upa Lalsiama’n chawlhni zinga eirawng bawl paha C. Luri zai “Lei leh van thil zawngte aiin, ka Lalpa kross ka chhuanga” tih hla Tape recorder a an zai tir  hmel hlim tak chunga a lo zawm vang vang ṭhinte kha ka mitthla-ah hian a cham zui ta reng a ni. Ka pu Upa Lalsiam hian chawlhni zingah hian C Luri fakna hla a ngaithla vang vang ṭhin a ni.. Pathian ṭih chhungkua, chhungkaw lungrual leh inpawh tlang tak mai, rimawi ngaina chhungkua - Chhiahtlang Sailam veng ka pute chungkaw boruak thianghlim takmai ka lo hipve kha ka vannei ngawt mai. Chawlhni zingah chuan ka pu Vannghinglova’n Khawvel lam hla zai tir a phal ngai lova, ka pu Lalsiama hla duh tak tak satu C.Luri zai leh zaipawl cassate ka zaitir zel thin a ni. 

Ka naupan tet lehzual lai, kawtzawl velah ka vak chhuak ṭan thei dek dek tawh tih hunlai vela ka nu leh a chhehvel bial zimte - kan thenawma ka pite in vel chauh ka khawvel hriatphak chhun a nih laite, ka nuin min kal hlatsan ka hmuh phata ka ṭap nghal tuar tuar maite, ka nu chu khawvela nu hmeltha ber leh chak ber, engtizawng pawha min venghim tlat theitu awmchhun ni tura ka ngaih tlat laite, ka ngaihtuah let chang chuan pawl sarih zirlai, mipa naupang la fing var vaklo mah ni ila mak tih nachang erawh ka hre ve tho mai. Mak ka tih em em mai chu thenawm khawvengte mak tih khawpa ka nu bula ka tap chawt mai ṭhinte leh ka nu in min duat lutuk avanga ka pangchang em em maite, Sailam thlawhbawk khawtetakte a cheng ten ka nu tel lova tal hrang rei thei maih lo tura min  ngaih laia, ka talhrang thei ta phian mai leh Chhiahtlang Sailamvenga ka tlei ta phian mai chu a ni. 

Chutiang taka Sailam Zokhawsang hmun mawi taka cheng ka nu hmel hmu lo leh a anka nem dawng lova tlei taka min siamtu, min awmtleitu chu ka pu te tukchawp Tingtang, Tape recorder, Thirsakawr leh an hmangaihna thuk tak min hlante chu anni ngei ang. Ka pha hauhlo mai.

Ka sawi hmaih reng reng loh tur chu ..... “TAKE IT TO THE LIMIT, ONE MORE TIME”

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post