AUTOGRAPH

- C LALTHAZUALA,
Columnist, Explore Mizoram


Hla phuahthiam leh zaithiam hmingthang, hming dai tawh lo tur Zirsangzela Hnamte hla phuah, mawi dangdai leh ril, thuk reih rawih tak mai ‘Autograph’ tih hla, heti tak a mawia sa chhuak hmasa bertu, he hla sa lartu bulpui ber Vanlalruati aw rawl zet hi chu a mawi dang daiin ‘a mak’ a ni ber mai!!. Mizo tawnga han sawifiah vak ngaihna pawh hi a awm em em love. A tleirawl chhuah phat velte khan, mizoram hi lo changkang ve tawh viau  nisela, a awrawl mawi dangdai leh ropui tham zet maite hi ‘Opera Singer’ ropui taka chherchhuah theih turte a nih tehreng nen, engpawhnise, a vanglaia, tuma elphak ruallohva ‘Zorimawi khawvel’ a a thlen chin pawh kha a ropui tawp khawk e. Hnam anga zofate khawvela kan awm chhung chuan, hla phuah thiam hmingthang leh ropui  Vankhama fanu Vanlalruati hi hriat reng a ni tawh ang.

Autograph / Slam Book

Vanlalruati hian pawl sarih a zirlai atangin zai lamah hming chher chho tanin, Mizoram pum huap High School Singing Competition ‘Non-Athletic Competition’ ah pakhatna rawn niin, recitation-ah pakhatna a ni bawk a, chuta a chang mal sawi chu, ‘The charge of light brigate’, tih a ni. Kum 1968 ah mal zai leh chang mal sawiah pakhatna a la nawn leh bawk a, a kum leh chiah 1969 ah Inter High School Singing Competition ah lawmman pakhatna a han lak leh meuh chuan Mizoram pum a nghawr nghing ta a, AIR Aizawl chuan contract pe nghalin, hemi tuma a hla han thun ‘Eng an ka lo tawn che’ tih hla, Pu Lalsawta (ex-education& finance minister) hla phuah chuan radio Aizawl  station  kal tlangin Zoram dung leh vang a nghawr nghing ta tak zet a,  Bomb puak ang maiin  a zaidan kalphung leh a aw dang dai tak mai chu Zorimawi  huangah a rawn  puak dur a ni ber mai. Radio hla thlan programme ah ‘Ngei ngei’  a serh zing a a mei ang mai a rawn  ni ta ringawt mai a, High School zirlai a nih lai atangin zorimawi khawvela mi lar ber te zingah a rawn in vawrh chho ta a ni.

Zirsangzela Hnamte

All India Radio Aizawl Station hi Mizo zaithiam hmasa te tilar tu leh zaithiam te inpho chhuahna hmasa a lo ni tawh thin a, zorimawi chanchinah phei chuan a pawimawh hle a ni. Vanlalruati hian AIR Aizawl ah hian hla sawmriat vel zet a thun a, an hun laia, Radio Artists dangte nena khaikhin phei chuan a zai dan hi a changkang fal nalh bik niin a lang. A hla thluk mila ‘slur’ han siamte leh, hla thluk eng emaw laia, a timawi zual tura, han thleh no deuh ngaih maite a thiam em em a ni. Tin, a hla sak duh zawng hla thluk kalphung atangte, ‘beat&bar’ a man em em zia atang te hian sap hla a ngaithla hnemin a ngaithla tam hle tih a hriat bawk a, music genra hrang hrang a ngaithla hnem tawk hle tih a hriat theih bawk a ni. Vanlalruati’n a tleirawl tirh aṭang a hla tha tak tak leh thluk changkang tak tak a lo larpui thin, amah ngeiin a sak larte kha, kum sawmli(kum 40 mai a nih dawn loh hmel, kum 100 a vei hunah pawh ti hial ang) a lo vei hnuah meuh pawh thalaite duh zawng an la ni zawm ta zel a, hla thluk changkang leh daih rei tur chi hi zaithiam ho rau rau ah pawh a lo hre hma bik deuh a nih hi maw!! phat tur a awm love.

Vanlalruati

Kum 1976-ah Vanlalruati Shillong lamah a nu leh pa ten an tir thla ve a, Shillong khawpuiah hian a u Vanhmingliana (Tawa) Accounting trainning a awm mek bulah a zuk khawsa ve a, hetih hun laia lehkha zira lo awm mek hla phuahthiam Zirsangzela Hnamte te nen zuk inkawm ho thin in, ‘Autograph’ tih hla mawi dangdai zet mai te pawh an lo inhrilh hria ni ngei tur a ni. Heti taka hla lar ni thei tur hian an zir hovin, an luangliam ho thin a ni ngei ang le.

‘Autograph’ tih hla hi Zirsangzela hian ni 17.4.1977 ah a phuah a ni a, Vanlalruati hian he hla tha zet mai hi Shillong khawpui atanga Aizawl lam a a rawn haw chhoh hnuin,...Amah Radio Artist lar ber pawl a lo ni sa tawh bawk nen, ni 28.10.1977-ah AIR Aizawl ah han record in, ni 4.11.1977-ah tihchhuah (broadcast) a ni ta a ni. A thu a rilin a hla thu tuahrem dan phung ‘rhyme scheme’ a lo tha chung chuang kher bawk si a, a hun lai na na na chuan a lar vet vet viau thin a ni. Vanlalruati hla thluk ho reng reng hi an changkan deuh thin avangin, lehkhathiam rual ‘intelectual circle’ te lawm a hlawh bik em em thin a ni.


Kum 1998 hma lam zawng kha chuan ‘Audio Album’ an ti ngai lova, ‘cassette’ tiin an sawi mai thin. Vanlalruati hian kum 1985-ah United States, Washington, rockville-ah Cassette ‘Zo awi Lelte’ tih chu a zuk siam a, chumi hnuah cassette pathum, Vankhama hla te (A u Vanhlupuii nen an siam dun), Tuaiduh lawmlai, Christmass Hla, tih te a siam leh a, tun thleng hian music tuichilh tak tak te chuan an computer ah Vanlalruati hla tha bik te chu an vawng tha vek a ni.

Hla phuahthiam leh zaithiam Zirsangzela Hnamte hian he hla a phuah chhuah dan chanchin pawh hi ngaihnawm dangdai tak chua a ni. Zan khat chu Shillong a a awm laiin a lehkhabu hlui thingrema a dah te chu a hai let chiam mai a, chutah rei tak a lo en tawh ngai loh a ṭhenrual tha te thlalak hrang hrang chuanna, an thlalak ṭheuh chuanna hnuaia thurawn tha tak tak leh thu mawi tak tak chi hrang hrang inziak awm tel zelna ‘thlalakbu’- autograph chu a phawrh chhuak ta a, chu thlalakbua a thiante thlalak, tlang hrang hranga laitual leng tawh si te chuan a lung a ti leng ta em em mai a, an nunhlui mual liamtawh hnute chu chawp leh chila dawn kir nghalin, a rilru chu nunhlui mualliam hnu chhui kir in a kal ding ta hle mai a, tichuan he hla mawi leh tha elkhen tak mai hi Zirsangzela Hnamte hian a lo phuah chhuak ta a ni.

Vanlalruati te unau hi sawm pali lai an ni a, mipa sawm leh hmeichhia pali an ni. An vai hian rimawi an ngaina em em vek a, an unau zinga pariat bik te phei hi chu an  hun laia Beat Group telna an nei vek nghe nghe. Kum 1985 a United States a a zuk siam Zoawi Lelte cassette, side B lama ahla dah hmasak ber Autograph hla zet kha chu professional musician, sap music thiam ho rem a nih bakah a recording quality kha a ṭha bawk a, tun hnua Lalrindiki Khiangte “Daduhi” ten an rawn sak thar ve leh tak a a remna music te hian a tluk lo hle a ni. Zaithiam hrang hrang ten musical concert naah te an han sa ve bawk thin a, Vanlalruati sak meuh hi zawng a mawi ber reng dawn a nih hmel hle mai!!

Zirsangzela Hnamte hla thluk kalphung hi, zo reih rawih, Mizo lunglenna nena inmil tak, mizo Sentiment nena inzawm tlat, mizo te thinlung nena inmil tak hi an ni hliah hliah vek mai a, he hla Autograph salartu Vanlalruati hi a zai dan kalphung leh a pianpui aw hrim hrim hi tute emaw tawngkam han hawh lawk ila ‘a international’ deuh ruih avang pawh hi a ni mahna Zirsangzela hla thluk dang "Zo reih rawih" dang te nen hian eng emaw ti zawng tak hian a kal hrang daih emaw tih mai tur hi a ni a.Zirsangzela hnamte hlathluk siam ngei chu a ni si a. Vanlalruati aw dangdai tak mai hian a aw mawi leh changkang tak hmang hian he hla ngaithla tute rilruah hian hla thluk hrang daih Zirsangzela hla thluk kalphung pangngai nena inperhsan tak hla thluk thar a pian chhuah tir ve hrim hrim pawh a ni mahna. Mahse, he hla thluk hi Zirsangzela Hnamte siam ngat a ni e. Zirsangzela Hnamte hla thluk siam ah chuan hla thluk ‘chord’ hman hnem berna a ni ngei ang. 

A thunawn tawp kharna tlar tawp a, ‘Hai ang tar lo rualhlui sakhmel’, tih lai tak a, ‘Rualhlui sakhmel’ tih lai thumal pahnih, a tawp kharna chiah a ‘beat’ Chhawkmghawlh,-ti ila, a dik hlel deuh ang.Chord chhawknghawlh a ni zawk ang, chhawknghawlh han siam te hian he hla thluk mawi tak mai hi a timawi zual hliah hliah mai a, he hla thluk siamtu hian talent a nei thain rem a hre hliah hliah a ni ber mai, sawifiah dan dang pawh a awm vak love!!

Tupa titi thiam ṭawngkam takin, ‘Autograph’ tih hla hi chu Vanlalruati sak tur renga phuah emaw, Vanlalruati aw nena inmil tur ve hrim hrim a a thluk siam ve reng emaw ni awm tak hi a ni a, he hla tawp khar nana, a KEY hman pangngai a tanga ‘note’ li vel a han san chho a, chu note san chhoh a chuang chho chunga, a hla thluk sang lai ber a thunawn a han sa nawn leh mai phei hi chu a ropui tak zet a ni. Thangthar zai lama tui mite  tan Vanlalruati’n autoghraph a sak dan leh a key thlak a a hmawr a han bawk dan te hi zai zir nan inzirna tha tak leh aw sawizawina tha chungchuang tak a ni chho reng dawn a ni. Mizoram khohhran lian ber Presbyterian kohhran Pastor hmasa ber te zing a mi Pastor Vanchhunga fapa, Vankhama hla phuahtu ropui fanu zaithiam hmingthang Vanlalruati hian fam dairial chang tawh mahse, zo rimawi hmasawn na tura a theihna tam tak a lo pek tawh te, amah ngeiin hla mawi tak tak sawm lai a lo phuah ve hrim hrim te hi ‘Zorimawi’ chanchinah hian chhinchiah tlat a ni tawh dawn a ni.


Zirsangzela Hnamte leh Vanlalruati te rimawi khawvvel an hun  ‘Era’ a lo inang tlang leh zel te hi, Mizo hnam tan thil vanneihthlak tawpkhawk a ni a, Zorimawi hmasawn nan leh tih changtlun chhoh zel nan pawh an ni pahnih rawn lar hun a lo inang tlang kher kher hi zofate tana chungkhuanu ruat malsawmna a ni ringawt mai. An ni pahnih hlut zia hi zofate hian kan la hre zual zel dawn a ni. Vanlalruati’n ‘Autograph’ a rawn lar chhuahpuina AIR Version a a remsaktu Musician te chu Buta of Vulmawi, Vanhmingliana (Tawa), Saitluanga, Tawnmang Lasi tih hla phuahtu te an ni a, a sangawi  zawnpuite pawh hi zorimawi chanchina hming chuang vek tawh tur te an ni ve reng reng bawk e.He hla all  india Radio Aizawl a an han record  ṭum a telve  guitarist Saitluanga leh Pi Vanlalruati chuan Fam rolung mualah min liam san tawh a ni.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post