MIZOTE CHAPONA RAH A NI THEI EM?

- Dr C Lalrampana

Mizote hi hnam naupang tē  mah ni ila kan chapo hma êm ēm a, lãr kan chãk hle bawk niin a lang. Kan thil tih that chhun lah kan chhuang thei hle.  Mahse, chapona hi Pathian huat zawng tak a ni.


  March 24, 2020-a Covid-19  vei  kan neih hmasaber ZMC-a ni 47 zet enkawl tirh atanga June 30, 2020 chhung  zawng khan Covid-19 positive Case thar kan neih belh lova,  khatih hun chhung zawng khan social Media hrang hrangah chapopuiin  " Pathian zawn chhuah ram, A hnam thlan kan ni a;  ZMC laboratory-a test apiang an negative zēl mai!"
tiin kan uanpui titih hman hle kha a ni a, ka lo ip chawih chawih thin.  Achhan chu Pathian hian chapona hi A huat zawng ber a ni a, kan la inchhir ka rin vang a ni. Chapona a lo awmin mualphona a lo awm a, Inngaitlâwmte hnênah chuan finna a awm tih a ni si a. (Thuf 11:2)
      Rin lãwk leh hlauh thãwn lãwk ang ngeiin India ram state hrang hrang atanga kan unaute an lo haw khawm meuh chuan June 1, 2020 atang khan  hripui kai thar hmuh belh a ni leh ta  a.  Covid-19 possitive case 20 chuang zet kan lo nei veleh  ta reng mai!
     Thuneitute sawi danin Covid-19 
positive hian Quarantine centre bãk a la pēl lova, community spread a la ni lo nia tarlan a ni. Hei hi tak tak a nih chuan a lawmawm hleah ngai ila.  Mahse, a dik ngei ang em? tih chu zawhna pawimawh tak a ni. Khawvēl ram hrang hrang thlirin ni 14 chhung quarantine tawh hnu positive hmuh leh hnuhnawh an awm nual a, quarantine zo tawh mahni
in lama inkhung, chhungte nena inhnim hnai tam tak an awm tawh ngei turah ngai ila. Chungho chuan lo vei ru reng ta se community spread a intan dēr tawh tihna a ni thei ang em? Ngaihttuah zui tham tak a ni.
      Pathianin min veng bika min duhsak bik  tak tak ni ta se'ng chuan  NE India-ah a vei hmasa páwl kan ni hauh lo lovang a, tunah pawh kai thar hmuh an awm hauh lovang. Chuvangin, chapona hi Lalpa'n a hua a, ringtute tan tih chi a ni lo. 
      Hripui vei pakhat lek kan neih lai khan kan rãl khêl nasa a, kan fimkhur tlang hle. Wuhan khawpui lockdown ang thuap kha kan ni. Tunah case kan ngah tawh hle a, hripui nen kan inpawmchilh tan a, kan hlau lo tual tual thung a, mipuiin kan basa ngam tawh sa nak alaiin  kan hotute lahin chiai lo turin mipui min chah chhēn bawk nen. *Covid,-19 hi a lo hlauhawm tak tak vak lo a nih dawn hi! Tang ang maiin a thawm chang a nã a, eng teh ual a lo nih neng loh hi!* tiin a ngaihtuah theih rum rum dawn alawm le?
     Chiai chiama himna erawh a awm chuang lo; mahse, kan chiai hian kan fimkhurin kan ngaihven tihna a ni. Tunah erawh hripui hi kan ngai thutak tawh vak lova min tichiai pha tawh lo zawk niin a lang. Hripui hi mipuiah inkai darh (community spread tak tak ta se thihpui kan tam dan tur hi han suangtuah teh le;
     Natna benvawn (chronic diseases) neisa tan covid-19 kai hi a hlauhawm bik a; Ruih hlo damdawi,  ruih theih thil leh vaihlo hmang nasain an tuar na bik bawk. Natna benvawn neisa tan complication a nasa bik a, an thihpui hma bik thin. Hetiang a nih avang hian hripui hi a darh vēk chuan State dangte aia kan tuar bikna chhan tur kawng hrang hrang hetiang hian en ila:

1. Kum upa lam thisen sang zunthlum, kal tha lo, nerve tha lo, leh thawchham (asthma) lung tha lo vei, TB kan tam hle a, hripui kan do hneh dawn lo..

2. India ramah HIV/AIDS vei kan tam ber a. Hripui an kai awlin an dawl rei thei dawn lo.

3. Damdawi (drugs) ngawl vei kan tam a, hripui an do hneh dawn lo.

4. India ramah pãnchhia (Cancer) vei kan tam ber a, hripui an do hneh dawn lo.

5. India ramah vaihlo hmang hnem ber 58.7%  kan ni a, hei vang hian hripui kan do chak thei dawn lo.

6. Sahdah, khaini, meizial leh tuibūr etc. inzentawm nasa ber kan ni. Hrippui inkaichhawn a awlsam bik.

7. India ramah thenawm inlênpawh nasa ber kan ni a, khawlai leh bazara social distancing ngai pawimawh lo ber kan ni. Chuvangin, hripui inkaichhãwn a tam phah hle ang.

8. Thenawm, chhungkhat lainate nen chingal, saum, chawhmeh insuah leh inbantawn nasa ber kan ni. Hripui thehdarhna tha tak a ni dawn.

9. In chhung leh Awmhmuna insawizawi dan tam tak a awm laiin pawna chhuaha exercise lãk kher tum tlat kan tam. Hripui pudarhtu an ni thei dawn.

10. Thenawm khawvengte nen hmanraw inhawhtawn uar ber leh thawmhnaw inhaktawm uar ber kan ni. Hripui inkãitawn kan tam phah ngei ang.

11. Mahni imvenhim lam ngaihtuah lova mite entawna mi tam zawkte awm dan apianga awm tum kan tam ber.  Hei hian hripui inkai a ti awlsam ngei dawn.

12. Hripui kai awlsam leh thihpui tam ber kum upa lamte'n hmaituamna an hmang tha duh meuh lova, social distancing an ngai pawimawh  lo ttlangpui. Hei hian hripui inkãichhãwn leh thihna a la thlem tam ngei ang.

13. Sorkar pisa, dawr, bazar, sumdawnna leh hmun dang dangah inkaihhruaina kan zãwm tha duh lo sãwt hle. Hripui inlaichhãwn a awlsam phah lehzual ngei ang.
       Sawi tur tam tak a la awm thei. Khing kan dinhmun mēkte avang khian hripui hi a darh laklawh a nih chuan State dangte aia kan tawrh nasat bik theihna tur a sãng hle.  Chuvangin, Sorkar hian Police leh Force mite hi hmun tinah tam tawk dah se inkaihhruaina zawm thalote hi a taka thunun tur hian LLTF/VLTF ringawt hi ring lovin uniform khaki uk emaw, uniform rãng ha chi ngat a dah loh chuan civil miin mipui an thunun tak tak thei lo tih hi  thuneituten hriat a hun tawh hle. Economy dinhmun siam tha chung zelin inkaihhruaina hi tha taka zawm theih a ni tih i hre theuh teh ang u. Inngaitlãwm taka awmin Pathian tih dêkin i khawsa thin ila Lalpa'n min venghim ngei ang.





(A hnuaia fakna hi lo hmet ve rawh.)

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post