COVID 19 | Mizoram a lo him zawk nan!

Amy Vanlathlamuani,
CCRN (Critical Care Registered Nurse)
Allegheny General Hospital, 
Pittsburgh Pennsylvania, USA.

Hei USA ah kan awm a, health care lamah chuan Mizoram aiin resources kan ngah fe zok a. Mahse inbuatsaihna a țhat tawk loh vangin kan buai chho mek. Covid19 bik leh epidemiologist mi thiam te sawi dan chuan he Corona virus pun chak dan hi “exponential” a ni. A tawi zawngin; a let thok thokin a pung. A chhan chu kan kai tih hriat hma a hri kan kai darh theih (contagious) vangin. 
Chumi fact chu kan hriat takah chuan, hlau a khur a chi ai mai lovin, engtin nge hma kan lak ang.

1. Social distancing - kan sawi fo tawh, tha taka apply tum kan tam laiin, ngaihsak lo leh engahmah ngai lo kan la tam.

2. Sorkar in fing takin rorel se la. Kohhran lamin an tih tur an tia, inkhawm leh Kohhran program an khar tawh bawk a.  

3. PM in curfew a puan hi thlawp ila. “Tinge Sunday kher?” tih ah buai mai mai lovin zawm ang u. Monday ah puan zawm lo mahse Mizoram CM zawk zawk hian puan chhunzawm sela te ka lo ti. Keini lam chu Governor lamin an ham strict țhak2 tawh khawp mai. A țul tlat. 

4. Social distancing tur a hmalak na kha holiday emo lo ti tawk an awm. A zia lo ania. 

Curfew lai a chhuak chu hrem theih tih thu te kan lo hmu a, a lawmawm. Vau beh deuh chu kan ngai ani. 

- Tawm rawh u!!! Tawm tlawk tlawk rih rawh u. Țah leh hathialna a lo thlen hma in tawm teh u khai! In chung leh in hnuai pawh inlen pawh rih lo teh u! Inneih te pawh postpone rih teh u. Nunna a pawimawh zawk!!!

- Sunday curfew a hlawhtlin chuan Monday ah pawh puan chhunzawm sela. 
- Ei chawp leh chawhmeh zuar te pawimawh zia a rawn lang dawn chauh. Veng tin ah in bazar chhawk te ti zawk ta ula. Bazar hmasa in an lei zawh vek bik loh nan rethei leh harsa zawk bazar hmasa sela. Emaw in tin ah delivery ang zawngin.Vai rama tawlailir a chawhmeh an zawrh ang deuh te hian taxi hnungah emo chhop ta se....tlan kual se. In tin khan in lei chhawk se. Duh am bikin an pum bilh vek bik loh nan lei phal zat chin siam mai se...?

Engnge in ngaihdan?
Neuh2 mamawh zuar in phone ten order la se? Deliver ta se. Khang ho chhuah phal hun kha in kal chhawk ta sela. YMA or police lamin khauh takin khang ho kha chhuak vak zat kha control ta se. 

Helam ah chuan dawr chhung luh phal loh tih lam an apply țan a. Phone emaw online in order an va siam a. Dawr nghak tu ten an lo lak khawm sak a. Customer in an rawn lam a. Phone or credit card hman na te a tam bawk nen feet 6 vela inhlat atang khan an in dawr mai ta. A țha phian. Intlar tuau2 a awm loh nan vawi khata kal phal zat a awm a. An hun a thlen hma chuan car ah emaw lo nghah kha ani mai. 
Tiang deuh te chuan, kan veng mil deuh in a her rem theih loh maw? 

Ei in leh thil dang chu kan mamoh reng a. Lei phal loh ngawt kha chu a har ta. Helamah chuan dawr thenkhat in tar chaklo zawk bazar na hun te an siam bik tawp. Thalai chuhhelh in an lak khalh zung2 loh nan. Chung idea te chu facebook atang a dawr nei tu ten an hriat te ani ve tho bok a. 

Tin sumdawn leh nitin ei zawng te a nghawng nasat bik vangin thil man tih san vak te kha strict takin khap ni se. Sum chawi hmiah2 theih ni bawk se. 

Mi tamtak in harsatna an tawh dawn vangin in luah man, dawr luah man etc te kha building neitute khan discount emaw in pek ni se. 

Hetah chuan electric bill, tui bill etc pek theih loh vanga khar sak leh fine ang kha phal loh an ti nasa. State of emergency an puan vangin. 

Kan thenawm ah rethei zawk te ngaihsak țheuh ila. Tar chak lo zawk te nen. Kohhran lam in bengvar sela. Inah in tlawh de de kher lovin a in puih theih luttuk. 
Example ah: in vengah in bul hnai ai rethei harsa zual te chu chaw chhum kep la, dal emo siam kep la. An ei khop kha thlengin va suah mai la. Har miah lo. An inchhung luh a ngai kher lova, in inchhung luh a ngai kher bok lo. 

Hman ni kan cheesecake ron deliver chu online in pawisa kan in pe fuh thei si lo. Cash in kan in pe. Cash kha plastic bag fim ah ka dah. Min kir tur a rawn keng lawk va va. Facebook messenger kan hmang tangkai mai. Door bell a ron hmet a. Ka va chhuak nghal a. Kawt a chair ah kan cheesecake tur leh pawisa min kir tur chu a dah a. Bag a pawisa poh chu ka pe ve bok a. Feet 10 velin kan in hlat. Mask a ron vuah a. Gloves abun bawka. In kai theih nei pawh ni ila kan in kai dawn lo hrim2! Hetiang deuh hian kan in dawr thei luttuk ania. Chi ai lovin, fing fel takin plan ila. 

Whatsapp te a tangkai a, in sawi thaihnana hmang lovin, kan him tlan zawk nan technology te pawh hmang zawk ang u khai. 
Veng hrang2 YMA hma lak na te kan lo hmu a, tha tak2 a awm. A țha țha, a strict2 kha lo ngei ngawt lovin kan him tlan nan thu awih takin i awm ang u. 

Mizo tlawmngaihna a hlu kan ti kan ti a. A dik. Țhian chhan thin ngam kan ti, kan chhuang. Țhian chhan thih ngam na chu tun dinhmun ah chuan strict taka mahni ina tawm ngam na kha ani zawk! Hnam feeling ka nei e in tih phei chuan hnam chhan nan tawm sen tlat teh khai. I hna i thawh loh chuan thi mai tur an awm anih loh chuan chhuak rih lo teh. 

Ka hrut kim seng lo. In dinhmun țheuh atangin lo ngaihtuah ve ru. 

Chuan, in YMA, Kohhran leh sawrkar hruaitute kha hrilh rawh u. Idea țha pe roh u. 
“In ti lo, in tling lo, in fel lo” ti lovin, idea țha in neih chuan in hruaitute hrilh rawh u. An inah leh pisa ah dawr kher a ngai lo tunlai chhanah! Zonet te, LPS te local channel te phone hreh suh u. In MLA te kha hrilh rawh u. 
Inleng hnar hreh suh u.

Hnar turin mi inah leng de de suh u.
Tuman he dinhmun hi nuam kan ti lo. Mahse kan tawng tlat si. Ze țhalo lantir ai chuan ze țha leh hawihhawmna leh țanrualna hunah lo hmang țheuh zawk rawh u.

Biakin ah inkhawm thei lo mah ila, inah chhungkua in kan inkhawm thei. Chinese checker te kan khel ho daih thei. Zai te kan zai ho thei! Chhungkaw member in chhuahsan reng țhin te kha in connect thar na hun atan lo hmang zawk rawh u. 

He harsatna kan tawn mek, kanla tawn chhoh dawn chauh tur hi fingtakin, rilru fim takin i fight zawk ang u, ka rawn ti. A thui khop mai. Țhahnemngaihna ah min lo ngaih sak zawk dawn nia.


[A ziaktu biak theihna tur kan hre mai lova, kan dah rawih a ni.]

(A hnuaia fakna hi lo hmet ve rawh.)

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post