NGENGPUI WILDLIFE SANCTUARY

Ngengpui Wildlife Sanctuary hi Mizorama ngawpui kan la neih zingah a tha ber pawla chhiar loh theih a ni lo. A ram pawh a zau tha tawk viau va, mihringin kan la tlawhpawh vak loh hmun pilril tak takte pawh a la awm a; chungte chu nungchate tan chenna hmun tha tak a ni a. A chhungah hian Ngengpui lui a luang a, chu chu hmingah chawiin Ngengpui Wildlife Sanctuary vuah a ni ta a ni.


He Sanctuary hi Mizoram chhim-thlang, Lawngtlai District huamchhungah awmin, 110 Sq.km zeta zau a ni. A chhungah hian Ngengpui lui bakah Tuiphal, Kawhawng leh Sialphei lui leh luite thenkhat a luang bawk. Ruahtui pawh a dawng tha a, kum khatah 1700mm - 3000m inkar thleng vel a dawng thin. A ram a sang vak lo va, tlang sang bik pawh hmuh tur a awm meuh lo va, 120m - 200m inkar vel a ni.

Kum 1997 khan Wildlife Sanctuary atan puan fel a ni a, a chhehvelah hian heng khua (fringe villages) te hi a awm – Khawmawi, Mampui, Ngengpui, Diltlang, Bungtlang ‘S’, Kawrthindeng, Saizawh, R. Vanhne, Rulkual, Paithar, Saikah, Chawnhu, leh Lawngtlai te an ni a. Deputy Conservator of Forests (Wildlife) in Lawngtlai atangin a enkawl a, Khawmawiah Range headquarters awmin Range Officer-in a thutchilh bawk a, Khawmawi hi chu Sanctuary chhunga awm a ni nghe nghe.

Ngengpui ramngaw hi Moist Deciduous and Tropical Evergreen Forests chi niin, a ram hmun zau tak hi tuan leh mang atanga la vah ngai reng reng loh a ni a. Chuvangin he ngaw hi thing leh mauvah a hausa hle nghe nghe a. Thing awm langsar zual deuhte chu Thingsen, Char, Theipui, Ngiau leh Zawngteite a ni a; mau chi awm zinga langsar deuhte chu Phulrua, Châl leh Sairil te a ni.


He ngawpui dur tha takah hian Sai leh Ramsialte pawh hmuh tur an la awm a. Sakei pawhin chenchilh reng lovin a tlawh ve fo thin nia hriat a ni bawk a. Ramsa awm langsar deuh dangte chu Keite, Kelral, Keisen, Sa-uak, Sanghar, Ngharbawr, Savawm, Samang, Sazuk, Sakhi, Sanghal, Khamzawng, Zawngmawt, Zawng pangngai, Dawr, Ngau, Hauhuk leh Sahuaite a ni. Sava chi hrang hrang pawh a la tam hle a, a langsar zual deuhte chu Varihaw, varung, Vahlah, Vapual, Kawlhawk, Vahai leh Bullutte a ni.

He Sanctuary hi Aizawl atang chuan a hla vau vau hle a, Lawngtlai kaltlangin motor-a thlen theih a ni. Tlawh duhte tana tlawhna hun tha ber chu October atanga April inkar nia ngaih a ni.
Photo : Sanctuary chhung Khawmawi daia thingsen kung

- By K. Lalmuansanga Zotei Pa, ASEP

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post