MISSIONARY DAY CHIBAI VEK ULE | Sap Upa & Pu Buanga te thawh hlawkzia

Vawiin hi Sap Upa leh Pu Buanga ten Mizoram an rawn luh hmasak ber ni champha a ni a. Chanchin ṭha thlen cham/ Missionary Day tia hman ṭhin a ni a, Gospel Centenary hial kan lo lawm tawh a nih kha.

An chanchin han zirchian hian Sap Upa leh Pu Buanga te kha Baptist Kohhran pual Missionary ni lovin sap pachal sumdawng hausa Leeds khuaa mi Robert Arthington-a tirh chhuaha Mizorama lokala Chanchin Tha rawn puluttute kha an ni a; an thawhnaa bultumtu chu ‘Arthington Mission’ a ni. Anni pahnih, Sap Upa leh Pu Buanga te hi erawh chu London-a High Gate Baptist Kohhran member an ni thung. He thuziak chhiartu tena kan hriat tur chu an ni, Pioneer Missionary te hi Baptist Missionary Society te tirha lokal ni lovin Arthington Mission tirh chhuaha Mizorama lokal ta kha an ni a, Baptist Kohhranho tan bik ni lovin Mizorama Zofa zawng zawngte tana lokal an ni zawk. Chumi awmzia chu Zofaten Lal Isua chanchin kan hriatna tura Arthington Mission bul tuma lokal kha an ni a, Kohhran bil Missionary an ni lo tih hi kan hriatchian a tul a ni. Sap Upa leh Pu Buanga te thiandun hi boralna lak ata Zofate chhanchhuak turin hun thim tak leh hmun hrehawm tak paltlanga lokal an ni a, Zofate tan an hlu em em a, thi thei lo ‘lunghlu lung’ tih an phu a ni.


An hnathawhte hi a ropui em em a, Zofate hian kan theihnghilh a rem lo va, kan hre reng dawn a ni. Mizoram Kohhran hrang hrangte pawhin January ni 11, 1894 Sairanga an lo luhna ni hi Ni pawimawha ngaiin sawrkar pawhin kum engemaw zat Holiday atan a puang kumtin ta mai a, hetianga ni pawimawha sawrkarin a han puang ta maite leh Kohhran hrang hrangin lungrual taka ni serha kan hmang ta thinte kha thil ropui leh lawmawm tak a ni ngei mai. Zofate zawng zawng ta a nih avangin khawi Kohhran emaw, pawl bik ni pawimawh anga hmehbel ngawt chi pawh a ni hek lo. Zorama Kohhran zawng zawng tona bul a nih avang hian lungrual tak leh hlim taka he ni hi hman tum thin ila kan ti fuh zel ang.




Kum hnih thum vel kalta atang khan January ni 11 hi Presbyterian Kohhran chuan ni pawimawhah a hmang ta meuh lova, chu ai chuan March ni 15 Rev.William Williams-an Mualkawi bula Kutbuli luia Isua lem naupang 10 vel te hnena a sem ni kha an dah pawimawh ta zawk a, hei hi thil vanduaithlak a tling a ni. Pathian duhdan a ni ang em tih pawh hi hriatthiam a har khawp mai. A pawi hle mai tih mai loh chu keini ang duang irawm atanga chhuak atan chuan tih vak ngaihna a awm chuang si lo a nih hi. Sap Upa te thian dun lo lan hmasak ber khan Robert Arthington-a tirhte an ni a, kum 1903 March ni 8 a Tlabung an lo thlen leh erawh kha chuan BMS Missionary an ni thung.
Chhui miten an sawi danah chuan Mizorama Isua chanchin sawitu hmasa ber chu Sap sipai Officer Thomas Herbert Lewin-a kha a ni a, Mizovin Thangliana kan ti. December ni 25, 1871 ah Tuikawi khuaah a nupui, Darhmelthai leh a hote nen Krismas an hmang a, Mizorama Mizotena Krismas hmang hmasa ber an ni hial awm e. Hetah hian Tlabung lal Rothangpuia leh a thiante pawh an tel tih a ni bawk (Ref. Lalhluna R.K, Rothangpuia, Thangliana leh Darhmelthai, Tlabung Centenary Souvenir). Ani, Thangliana hi Mizo fate zinga Chanchin Tha sawitu hmasa ber a ni thei ang a.
Rev.William Williams-a kha 1891 ah lokalin March ni 15-ah Mizo naupangte hnenah Bible milem a sem a, Isua chanchin thu pawh a sawi ngei bawk tih a ni. Ani hi Mizorama Isua chanchin sawitu hmasa pahnihna a ni. Sap Upa leh Pu Buanga te kha Zofate hnena Isua Chanchin Tha hriltu hmasaber pathumna an ni kan ti thei bawk ang. Sap Upa te thiandun lo lan atang chiah khan Mizoramah Chanchin Tha mei tun thlenga mit lo tur chu chhitin a lo awm ta a ni. An hnathawh ropui takte avangin Pathian thu hrulah Zofaten kawng hrang hrangin hmasawnna kan nei chho zel a, chungte chu tlemte in kan sawi thliah thliah ang.
1) Literature lamah bul min tansak: Kum 1894 April thlaah Mizo A, AW, B an siam.
2) Bible an letling: Chanchin Tha Luka ziakte, Chanchin Tha Johana ziakte leh Tirhkohte Thiltih bu Mizo tawngin an letling a, Suaka leh Thangphunga ten an tanpui.
3) Dictionary hmasa ber an siam: Mizo tawng Grammar bu leh Lushai English Dictionary an siam a, tun thlengin Pu Buanga’n Dictionary a siam hi kan tangkai puiin kan innghahna ber pakhat a ni.
4) Sunday School hmasa ber an din : Aizawl an lo thlen atanga kum hnih hnu March ni 1 ah Sunday School hmasa ber an din.
5) Pathian Biak Inkhawm leh Chanchin Tha hril: Kum 1895 Oct.20 atangin Pathian Biak Inkhawm mumal tak ringthar te an neihpui thei. Pu Buanga’n Sept.16, 1895 ah Pathian thu Mizo tawngin a sawi tan. Chanchin Tha hrilh lamah chuan reilote chhungin Mizoram hmar lam khaw zatve velah kalin Isua Chanchin Tha an hril a, 1895 March ni 30-ah Taibuanga chu Kristian ah a inpe tih a ni bawk.
Engpawh ni sela, kum eng emaw zat kalta atang khan January 11, Missionary Day pual hian hetiang lam thu hi ka ziak thin a. Thiantha te min ngen derna ngai pawimawhin Missionary Day pual hian Sap Upa leh Pu Buanga te hnathawh ropui takte chu tawite in ka han tarlang leh a ni a. He Ni hi Kohhran hrang hrang ten lungrual taka kan hman a tulzia ka tarlanna a ni nghal bawk. Hun kha leh chen kha January 11 hi sawrkar leh Kohhran pawhin kan dah pawimawh a. Chuvangin, Kohhran ho pawh hian a tha thei ang ber leh a hlung thei ang bera hman hi kan bat a ni.


- unknown
Aizawl | January 11, 2020

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post