AW, KHAWNGAITU PATHIANIN - Chawngkhúpa

Aw khawngaihtu Pathianin,
Kan thinlung chhungah hian,
Thlarau min pe- lawmna hi,
Khawvel finin a zo lo ve.

(He hla hi mi tam tak hriat dan leh ngaih dan inang lo siamtu a ni a; hetah hi chuan inhnial nana tih ni lovin, mi thinlung hnehtu hla a nih hi tih lan leh Kristian Hlabu-a dah dân nia ka hriat nen sawi ka tum mai a ni. Kzl)




Chawngkhúpa (1909-1990) hi Kawldingpuia leh Challianthangi te fa pangana ani. Sailam khuaah April ni 9, 1909-ah a piang a, Ralte Kawlni hnam a ni. A hming pum chu Lalchawngkhúpa a ni a, khup lai hi a sânga lam tur a ni. Chawngkhúpa hi mihring pian zia lamah chuan mi pha lo ni maiin a lang nâ a, thlarau lamah chuan a taka Pathian kaihhruaina chang leh pâwl ṭhin a ni.
Niâwklem lai mit lâwnga en a ṭha lo sn tih te hi a ni chuan mit lâwngin a en veng veng mai niin an sawi.
 Chawngkhúpa chanchin hi angaihnawm hle a, ziaktu pawh an tam a, hetah chuan sawisei ngai lo turah ka dah mai.

Chawnkhúpa hian hla a phuah tam lo va, a nau Chipuithanga thih hlim chhâwng October 1978-a a phuah 'Pathianin mi duhsak bik a nei lo' tih bak chu ziaka han hmuh mai tur ka hre lo.

Aw khawngaihtu Pathianin tih hla hi kum 1936 Good Friday zana Sailam khaw Kohhran Upa Khuangzika sermon I Kor 1:17-19, 'Mi fing finna chu ka tiboral ang a, rem hre rem hriatna chu ka paihthla ang' tih thu a changthlan aṭanga a phuah nia sawi a ni a, a puang chhuak mai lo va, he mi kum vĕk hian Aizawl lung ina a tân laiin he hla hi a puang chhuak ta a; chuvangin, lung ina a awm laia a phuah tiin an sawi ta a ni.

Mi ṭhenkhat chuan hla hi a phuahtuin a phuah chhuah hmasak ber ṭawngkam hi thlarau pĕka ngai bîkin, ngun taka ngaihtuah chunga siam ṭhat emaw, siam rem emaw hi rau ta lo bikah an ngai ṭhin (Keimahah erawh hi chuan, a tira hla ka phuah ṭawngkam hi, a hnuah ka edit leh fo mai).

Chawngkhúpa 'Aw khawnghaihtu pathianin' tih hla pawh hi a tira a phuah dan hi sawi a tam khawp mai a, a thunawn chang khatna hi miin an la thupui leh zual niin a lang. Engpawh nise a hla pumpui hian Pathian finna chu mi fingten an hriat zawh loh zia leh, mi mâwl phei chu sawi loha lĕng kan nihzia a tarlang ṭha hle a ni.

A thunawn hi a hnuhnung lama sawiah khĕk ila, a chang dang hriat dân hrangte hi sawi hmasa ta zawk ila:

Rev. V.L. Zaithanga chuan, "Pu Chawngkhúpa hla phuah 'Aw khawngaihtu Pathianin' tih hi mi tam takin kan ngaisang hlein ka hria a. He hla a phuah dân leh a hla thu, ama phuah dân tak ni 18 June,1978 zânah khan ka zâwt a. Ama ṭawngkâ ngei aṭanga ka dawn ka han ziak a ni." (Thlarau Mi Chawngkhupa p-219, by R. Lalrawna.)

Aw khawngaitu Pathianin,
Kan thinlung chhûngah hian;
Tharau min pe - lawmna hi,
Khawvel finin a zo lo ve.
"A mah ngei ka zawt" titu dang ho chuan, Thlarau min pĕk lawmna hi tiin an ziak vek thung. Thlarauin a pĕk original ngei duhtute chuan a eng zawk hi pawm tak maw?

Chang 2-na: 
"Aw, a thûkin a sâng em,
Khawvĕl fin zawng aiin;" (Rev. V.L. Zaithanga.)
Mi dangho chuan:
A thûkin a va sang em," tiin an ziak hlawm thung a, CHawngkhúpa hi ka hmu zing ve hman viau a, he lai châng hnihna tlar khat thu hi, "Aw a va sâng em!" tiin a sa mai ṭhinin ka hre thung. A thu dang slable nena inzat turin, tonic solfaa hermonise-tuin 'A thûkin a va sâng em! tiin a rawn belh niin a lang.

Mi tam ber lu tihaitu a thunawn hi:
Amah ngei ka zawt titu tam ber chuan -
" 'Mifing mihrinna hiain..' a ti," an ti hlawm a. 
Rev. H. Killuaia chuan, 
"Mifing - finna hianin...a ti," tiin an ina a khawsak ṭhin laia a sawi a ziak
 (Thlarau Mi Chawngkhupa, p-200 by R. Lalrawna).

Brig. Sapliana'n Chawngkhúpa nena an inbiakna chungchâng ti hian a a sawi bawk: 
"Bible Society Branch, Bualpui (NG)-ah hawng turin Rev. Ronghinga hovinkan kal a, inkawm khawmna kan neih ṭumin Chawngkhúpa a lo tel ve hlauh mai a. Hun an pe a, 'Pu Sapliana a lo kal tih ka hria a, hei a thusawi ngaithla turin ka lo kal a ni, tun hmate chuan kan lo inhre tawh ṭhin a, ka hla phuah, nangmahni pawhin in hriat kha, ka phuah tirh hian ka hrilh a, a thunawnah, 'Mihring mihrinna hianin,' tiin ka phuah a. Ani hian, 'Mihring mihrinna hianin' ti lovin, _*'Mifing mihrinna hianin,'*_ tiin thlâk ta zawk ila ṭha i tizawk lo maw? min ti a, chu chu ka pawm ta a. Zaninah hian amah ka han hmu hi, kha mi min hrilh kan hman tâk zâwk kha, ka lawm ĕm ĕm a, ka lawm thu hi amah hrilh ka duh a, hei tunah ka han hrilh ta a nih hi....," _(Kristian Hla Bu Bihchianna, by V.L. Luaha, Renthlei p-104)_ tiin.

Kristian Hla Buah:
Chawngkhúpa hla hi Kristian Hla Bu, 1983-a en ṭhat leh tihlen a nih khan No 40-naah dah a ni a. Chutah chuan tuna 2003 kuma en ṭhat a nih leh hma zawng kha chuan a thunawn tlar khatna tih loh hi chu tuna mi ang hian seng luh a ni a, a chang khatna, tlar 3-na - 'Thlarau min pe - lawmna hi' tih leh, a chang 2-na tlar 1-na - 'Aw a thukin a sang em/ Aw a va sang em!' tih pawh hi, A thûkin a va sang em tia dah a ni tawh.

*** I Hun awlah website a fakna hi lo click ve rawh le. ***

Kristian Hla Thar Bu (Hla bu tĕ kan tih mai ṭhin)-ah chuan 1988 (Tonic solfa edition)-ah khan seng luh a ni.

Kristian Hla Bu, Mizoram Prsebyterian Kohhran leh BCM ten ennawna an tih len, 2003-ah khan, hla hi a original leh a phuahtu dik tak ngai pawimawhin chhui chian leh zual a ni a. Awkhawngaihtu Pathianin tih hla pawh hi ngun takin Synod Music Committee-in a ngaihtuah a, a theih ang angin a chhuiin a phuahtu kâ ngei aṭanga hriate pawh member zingah an lo awm ve tho a, a thuin mi tin a huap zawk bawk a, *_Mihring mihrinna hianin..…_* tia a phuah kha a dah leh ta a ni. A châng dang erawh chu a tidanglam chuang lo.

KHB-a hla dah tur hi, ennawn dawnin hla dah tura rawtna te, hla dah a nih chuan Synod Music Committee-in a duh angin a siam remin tihdanglam theihna 'right' a nei ang tiin Kohhran tinah leh chanchin buah te hriattirna thawn darh ṭhin a ni a; ka hla phuah ngei pawh Naupang Hla Bu-a mi chu min tih danglam sak hret a ni.

Synod Music Committee-in KHB-a hla an dah, a neitute an lungawi loha, complaint a awm chuan chhut ṭhat hunah paih leh a ni mai ṭhin.

Chawngkhúpa hla pawh hi a tu leh fate an lungawi lo hle nia ziak te pawh hmuh tur a awm a, an ni aia lungawi lo mi dang pawh an tam mai thei e. Amaherawhchu, Complaint ziaka theh lut an la awm lo a niang e.

Chawngkhúpa hi kan sawi tawh angin Pathianin a hruai dan hi hriatthiam harsa khawp a nih châng pawh a awm ṭhin. Mahse vawiin thlengin a hla hian Kohhranho a la chawm reng a, Kan Hla Bua mi anga lungawi hi mi tam tak an la awm a ni.

A thunawn tlar bul an hriat dan sawitute hian, Chawngkhúpa an zawh kum hi Rev. V.L. Zaithanga tih loh chuan an sawi lo vek a, Brig. Sapliana nena an thlâk hnua zawt an ni hlawmin a rin theihna chu, Chawngkhúpa khân a thu an thlak hnu kha chuan a phuah dân angin a sawi ta zĕl niin a rin theih. A mizia han ngaihtuahin, hnung lama thil awm theihnghilh a, hma kama thil awmte bana tiam chin lam pana tlan mi niin a lang.

Khawvel finna aṭanga han thlir chuan, Aw khawngaihtu Pathianin tih hla hi, a in suih zawm ṭha thlip thlep lem lo; nimahse Pathianin mal a sawm a, a sawi tum hi mi thinlungah a chiang vek si a ni.

Kan tâna pawimawh zawk chu -
"Aw kei misual bo hnu hi,
A khawngaihna zarah;
Thlarau min pe, nunna hi,
Aw ka nunna Lalpa fak rawh," tih hi a ni.

Kan nunna hian Lalpa a fak chuan loh chuan, a thu hi chu enganga ṭha pawh ni se, keimahniah a nung chuang lo ṭhin si a, 

Chawngkhúpa ang hian Lalpa fak nun i nei ve zawk ang u.

- K. Zalawma



*** I Hun awlah website a fakna hi lo click ve rawh le. ***

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post