HLA THU HI MIHRING NUN LEH NGAIHTUAHNA PHOLANGTU A NIH DÂN

                            


                                  ~ Centenary C. Lalzahawma

          Hla Thu hian mihring nunah thuneihna sâng tak a nei a, kan hla ngaihthlâk a zirin kan hlimin kan ngui thei a, lung a leng vawng vawng thei a, mittui hial a koh chhuah chang te pawh a awm fo ṭhin.
          Hla hi vâna Pathian chhiarkawp, lei a lo lang, mihringten an zir chhuah a an thiam zui tak a ni. Mihring nun hi a tawi a, mi tam takin Sermon aiin hla hi an hrethiam zâwk a. Hla kan siam hian thuchah hlan kan tum fo ṭhin. Hla hi Pathianin mihringte hnena a pek a ni a, chu a hla pek chuan a mihringpuite hriat ah a puang chhuak leh ṭhin a ni.
          Beethoven chuan, "Phylosophy aiin music hian chhunglama a tak awm chu a ti lang fiah zawk a ni", a ti hial mai! Victor Hugo chuan, "Hla hian thil sawi chhuah theih loh, ngawih bopui theih bawk si loh chu a sawi chhuak a ni", a ti bawk. Hla thu hian mihring nundân leh a hun lai a zir zêla thil awmdân a puang chhuak fo ṭhin a ni. Kum tam liamin hun leh nite inher danglam ṭhin mahse, a hun lai a hla thu chuan 'khang hun laia phuah a ni maw?' tiin a hla thu hmangin a hriat theih fo ṭhin.
     Hei vang hian a ni ang e, kan u te, kan nu leh pate, kan pi leh pute hian tun lai zaithiamte aiin hrânghlui zaithiamte kha zaithiam an tih bik tlat na chhan hi? Mahse, tun lai ṭhangtharte erawh chuan hrânghlui hlate hi kan lo ngaina vak tawh lo, kan hun tawn azir vâng a ni ngei ang. Sik leh sa a in thlâk ang hian kan in thlâk a ni ber mai awm e! Kan hun tawn azir zêlin kan ngaihtuahnate pawh a danglam ve ta!
     Hla thiltihtheihna pakhat lo tarlang ila. American Civil War lai khan zan khat chu thla eng hnuaiah sipai duty pakhat chu hmelma in kah hlum tumin a veh a. Chu duty pa chuan Wesley-a hla, "Isu ka thla hmangaihtu", tih chu zawitein a sa riai riai a. Chang hnihna, "Ka thih hun ni thleng pawhin, ka Lalpa min hruai zel rawh", tih a sak lai chuan a vehtupa rilru chu a khawih ta hle mai a! A mittui a tla zawih zawih a, a kap thei ta ngang lova, a kir leh ta a. A hnu fê-ah Lawngah hmâna sipai duty pa khan chu hla bawk chu a sa leh a. Hmâna vehtupa kha  a bulah a lo awm a. An in sawi chhuak a, an inkuah a, an hlim dun ta êm êm a!
     He thu kan chhiar ṭang ringawt pawh hian hla thu hian mihring nunah thuneihna a neih thuk zia kan hre thei mai awm e. Hla chu awm lo se, pakhat zâwk hi chuan nunna a chân ngei ang. Hla thu hian mihring nun leh ngaihtuahna hi a pholang chiang êm êm a, hriatthiam harsa, mahse hriatthiam meuh chuan a hrethiamtu tan malsâwmna a ni fo si ṭhin. Rev. Thansiama chuan, "Hla chu thu hriak nei a ni", a ti a. Hla rêng rêng hian awmzia a neiin thiltihtheihna a nei a ni tih a chiang mai awm e.
     'Lal Isua kan ṭhian tha ber", tih hla phuahtu Joseph Scriven-a hi kum 1819 khan Dublin, Ireland ah a piang a. Trinity College ah a kal ṭhin a. A nupui neih hma zânin a nupui tur chu tuiah a tla hlum a. A tuar thiam lo êm êm mai a. Mahse, Lal Isua ṭhian ṭha ber a nei tih hria in 'Lal Isua kan ṭhian ṭha berin, kan mangan laiin min lawm' tiin he hla hi a lo phuah chhuak ta a ni. Kum 25 a nihin Canada ramah a pem a, tlang chunga Isua thusawi nunpuiin a neih zawng zawng a hralh a, mi retheite a ṭanpui ṭhin. He hla hi a nu damlo hnem nan lehkhathawnah a zep a, tih tlangthan a duh ngai lo. A damlohin a ṭhianpain a lukham hnuaiah he hla copy hi a hmuhsak a, a zâwt a. A ni chuan, "Pathian nena kan phuah dun a ni", a ti mai a. Tichuan, he hla hi a lo lar ta êm êm a ni.
     He hla thu aṭâng hian mihring nun leh ngaihtuahna, kal ngaihna rêng rêng a hriat loh lai pawhin kalkawng a kawhhmuh a, lungngaihna ata lawmna ah a hruai chhuak a ni tih kan hre thei mai awm e. Tun thleng hian chakna nei lote ti chaktu leh mi retheite beiseina  thar petu a ni ta hial a ni.
     Vawikhat chu India rama Missionary sulsutu zinga mi E.P Scott-a chu hnam mawl hoten fei nen an rawn hual a. A tihngaihna hrelo chuan a Violin chu la chhuakin 'Lal Isua hming i fak ang u' tih hla a a chang lina, "Khawvel mize tinrenga chitin awm bawk te u, chawimawina zawng zawng pe u la, Lalber khumtir rawh u", tih a sak lai chuan chung hnam mawl ho chuan an Fei kente chu an dahthla a, an mittui a tla zawih zawih a ni an ti. An zingah chuan E.P Scott-a chuan hlawk takin rawng a bawl theih phah ta a ni.
     Hla thu hi a pawimawh êm êm a, chhanchhuaktu pawl lian tak takte aiin a ropuina a nep chuang awm love! He hla thu pawh hian mihring nunah thu sawi lo se chuan thihna a thleng ngei ang. Hla thu hmang hian ṭawng theiloten an thiamna an puang chhuak fo ṭhin a, hmelmate tlâwm tirin remna siamtu a ni fo bawk.
     Eng pawh nise, hla thu hi mihring nun leh ngaihtuahna pholangtu a nih dânte a chunga kan sawi tlêmte aṭângte khian a hriat theih mai awm e. Hla thu ṭha tam tak a awm a, a phuahtu a zirin danglam ṭhin mahse an danglam dan a zir zêlin ṭângkaina an nei ṭhin. Mihring nundân leh ziarang hailanna pholanna ṭha ber chu 'HLA THU' hi a ni miau si a! 

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post