MIZO KRISTIAN TI MIZO TU




- Vidpuia Hrahsel



Tunlai thalai ten a ruk a kan vei em em, a ruh langa kan sawi ngam ngai loh, mahni theuh kan in enfiah theih nan ka vei zawng te ka rawn thai lang dawn ani.

Kum 1935 khan Sap Missionary te leh Kohhran hotu thenkhat chuan Thalai Pawl din an rel a.An Pawl din hming chu rei fe an ngaihtuah hnuin, Rev.David Edward (Zorema Pa) chuan 'Kristian tan bik anga kan tih chuan mi kan hip tawk lo vang a; 'Young Lushai Association' ti mai ang u tiin a rawt a, Hemi hnu Kum 1947 October ni 7 a Central YLA Committee chuan Lushai tih chu Mizo tiin a thlak a, YLA ni thin chu YMA tih a lo ni ta ani.Sap Missionary te thahnemngaihna vangin Mizo hnam in pawl ropui tak leh chak tak kan lo nei ta hi kan vannei hle.‌Mizo hnam hi kan vannei em em a, Kristian ni ngai lo kristian a min siamtu Sap Missionary te khan thil tam tak  min hnutchhiah a, pawl ropui tak min hnutchhiah a, nun kawng dik zawk thalai ten kan zawh theih nan te, Mizo hnam lokal zel tur tan  leh thalai te tan an vanglai nun hlim tak, leh puitlin kawng an zawh theih nan YMA min din sak a, mizo thalai te hi kan vannei tak zet a,hnam dang ten an neih ve loh 'Tlawmngaihna' chhawm nung tu YMA kan nei hi tha thlah mai lovin, YMA meichher hi a  kangkai zel theih nan keini mizo thalai hi kan va pawimawh em.


 

‌Kum a vei a, kum 1954 khan Kohhran thalai pawl 'Kristian Thalai Pawl' Sap Missionary ten min din sak leh a, Kristian Thalai Pawl a nih ang ngeiin Kohhran tan a kut leh ke pawimawh tak, thalai te Krista lam an pan theih nan a pawl thianghlim tak min dinsak hi kan vannei takzet a, Kohhran thalai pawl te hmachhuan in Kohhran hian hmachhawp a siam thin a, a hmachhawp a te, Pathian tan a hlenchhuak turin theihtawp in a  bei thin. Tun ah chuan Mizoram a Kohhran hrang hrang ah hian Thalai Pawl (KTP, TKP, SAY, PYD, CTP) a ding theuh a, Isua Krista kan hnaih theih nan a pawl  ropui tak, kan din thei zel hi a lawmawm hle.Kohhran thalai (KTP, TKP, SAY, PYD, CTP) thil tum pawimawh tak chu, krista nundan entawna thalaite hruai ani.‌KTP tobul leh YMA tobul ka rawn thlur bik nachhan erawh Sap Missionary te pawl din anih avangin ka rawn thlur bik a ni.

Mizoram a piang leh seilian thalai i nih chuan, i awmna veng YMA ah  emaw i lawina Kohhran Thalai Pawl (KTP, TKP, SAY, PYD, CTP) ah  inhman nachang i hriat ngei ka ring. Mizo hnam chu chhiatni leh thatni a in lawm tawn hnam kan ni a, kan society hi chen a nuam hle, YMA leh Kohhran Thalai a in hmang tak tak te hi a tam zawk hi lehkha zirlai mek kan ni tlangpui a, inhman dan tawk te pawh pawl ah kan inchiah tui tawh chuan a har hle. Mahse keini bak lo hi chu he pawl ropui tak chhawm nung tur an awm lo, amaherawhchu a kul ataia, inhman lutuk hian i zirlai ah harsatna i tawk palh ang tih ka hlauh pui hle che.Zirlai i nih chuan i zirlai dah pawimawh hmasa rawh, YMA leh kohhran a inhman dan chintawk hi hriat reng tur a ni.

Tlawmngaihna hi inphut chi anilova, mizo hnam a piang i nih chuan tlawmngai thei; YMA motto tanpui ngaite tanpuitu anih ang ngei a, eng hun ah pawh a che chhuak ngam thalai nih tum ang che, amaherawhchu, mihring hi Pathian in min siamdan hi a in ang lova, kan tih theih zawng leh kan thiam zawng a in ang vek lo hi Pathian min siam dan ropuina a ni. Heng pawl a hruaitu chin te leh member active tak tak te, leh member senior zawk te hian kan nau te kan kilkawi na ah hian, an tih theih ang tawk theuh ah hian hrethiam tawn zel ila, ava duhawm em. Mi thenkhat chuan kan nau rawlthar leh tleirawl inhmang tan tir te a phut in kan phut chhuak thin chawk.
Heihi ilo ngaihtuah ve ngai em; veng chhung ah chhiattawk chhungkua an awmin eng kawng ah nge ka tangkai ve ang, emaw chhiattawk chhungkua te tan a kan tih ve theih chhun te kan hlan phal thin em? 
Mizo nun ze mawi tak, mizo nun a bet tlat tawh tur Chhiatni leh thatni a kan inpui tawn thin na hi, chhawm nung zel tur chu keimah ka ni a, he tlawmngaihna hi a bo mai loh nan ka theih tawk, leh ka tih theih chin hi ka ti zel dawn tiin i lo in ngaihtuah ve thin em? Mihring hi kan inmamawh tawn vek a, nakin ah chuan kan chungah a thleng vek dawn a, tun atang hian ka theih ang tawkin, YMA ah  hian kan inhmang ve ange, tih na rilru hi kan pu em le? Mizo nun ze mawi tak kan chhawm nun a, thangthar lo kal leh zel tur te pawhin min dem loh nan kan kut leh ke te hi kan ram tan, mizo hnam tan, kan pen chhuah chuan Mizo hnam hi kan chawinung mai dawn a lo ni. YMA dinchhan (motto) tanpui ngaite tanpui, Zofate hmasawnna ngaihtuah leh hunawl hman that te hi kan nun ah lantir i tum ang u. Mizo Kristian te min ti kristian tu he pawl din zel nan hian nang leh kei hi kan pawimawh hle.

Kohhran Thalai pawl hrang hrang a inhmang te hi mi entawntlak tak tak, kan awm rual in, thenkhat chu inhmang nachang hre miah lo kan awm hi a pawi khawp mai. I vanglai a Krista leh Kohhran i bel phawt chuan i nun i hmang nawm ngei ka ring.Lalpa tan a i thatlai nun i pek phal loh khan i nakin hunah i nun kha inchhir na in ala hmuak mai lawng maw? Tun a i nun hman mek ah khan i la hlim viau thei e, mahse Chatuan Nun pe thei tu che Krista Isua i hnaih theih nan keini Kohhran thalai te hi kan inhawng reng a, keichu ka active thei dawn lova, ti mai lovin i phak ang tawk chin ah khan Lalpa tan a i rawngbawl theih na tur anih chuan hmangaih takin engtik lai pawhin Kohhran Thalai Pawl (KTP, TKP, SAY, PYD, CTP) te hi kan inhawng reng a ni a.

Kan member inkhawm ngai lo, inkhawm ngaihsak miah lo te hi, member hla kan ti a, inkhawm turin kan sâwm ve sauh sauh a, an rawn inkhawm ve chhunah, i rawn inkhawm ve khiah elaw kha, a va mak ve, i piangthar ta em ni? tiin fiamthu in kan kap zui a.Fiamthu mah nise a dawngsawngtu tan chuan ngaihthlak a nuam hauh lovang.A chang hi chuan member hla hnuh hnaih thupuia neitu te hian kan hnawt tiau thin zawk a ni mai lo maw? Tawngkam dawnsawn nuam takin an lo inkhawm thei a nih pawhin ' I lo inkhawm thei a, a va lawmawm ve, rawn inkhawm ziah rawh aw, ' tih tawngkam te hi hmang tam ila,  member hla te tan pawhin dawnsawn a nuam ngei ang.

A chhiartu te zingah, enga tinge inkhawmna ah chutia lo biak lum lam chu kan phut viau ni? Rawngbawlna a i thil tih ve ah, i pangchang ta viau maw i ti a ni mai thei e.

Mahse YMA ah chuan tumah tlawmngai turin kan inphut ngailo, kohhran rawngbawlna angah chuan inbiak tlangnel loh chuan a inkhawm ngailo te tan hian nuamlo tihna tur tam tak a awm, a chhan chu a inkawm bik a te kan inkawm tel tel a, YMA ah erawh a peih apiang an tel mai a, tumah biak lum lam kan inphut lo, kohhran thalai ah erawh chuan thalai inkhawm turin kan duh a, inkhawm turin kan insawm a, member te hnuhhnaih kan tum a, Yma ah erawh mizo tlawmngaihna vangin tumah kan inphut ngai loh vang ani. Kohhran Thalai Pawl leh Mizo Tlawmgngai Pawl hi tehkhin dan hi kan thiam  a ngai.

Kohhran Thalai pawl leh YMA hi a Sap Missionary ten min dinsak a, he pawl pahnih hi lak hran chi a ni lo; Kohhran thalai a inhmang em em, YMA thil tihna a kal tum miah lo hi kan awm teuh mai; YMA anih avanga hmu kristian lo tlat kan awm thin, kan ngaihdan kan thlak danglam a hun tawh e.Keini lo chu he pawl pahnih tung ding tur kan awm lova, Kohhran Thalai leh YMA hi pawl hrang daih ah dah tum suh; Mizo nun ze mawi tak Tlawmngaihna chhawm nung tu, YMA hi belh tlak ani a sin. Kohhran a inhman duhtawk mai lovin YMA ah hian Kristian takin a inhman theih e. Kohhran a kan Rawngbawlna chu Chhandamna kawng a  kan thalai pui te hnuhhnaih ani a, YMA rawngbawlna pawh kan unau tanpui ngaite tanpui, chhiat tawk chhungkua te chhawmdawl te hian Lal Isua nun ze mawi tak leh in ngaihtlawmna kha a kawk asin.

Mi tin huap KTP, TKP, PYD, SAY, CTP emaw YMA nih tum  ila, tumah enhniam lovin; pawl thianghlim kan nih ang ngeiin kan nun ah kan pawl telna in a tum (motto)  te hi kan ti lang  thin tur ani. Pawl a kan inhmanna kawng ah thlei bik nei ran a awm thin te hi, kan ngaisang ngailo, mahni tawk a, ngaihdan nei chin kan ni vek  tawh a, thenkhat chuan chanvo inruat na kawng ah te, kan member te  tih theih loh tur thil in tuk luih kan ching thin avangin an inhmang ngam ngailo thin. Kan phak tawk chin theuh ah kan inhriatthiam tlang tawn hian pawl chu alo nuam mai zel. Eng pawl ah pawh hruaitu chin te hian kan nau te entawn tura kan awm a pawimawh khawp mai, hruaitu kan nih ang ngeiin kan pawl tel na ah hnatlan nikhua ah te, emaw kan hun hman na (programme) ah te, kawk kual mai lovin hruaitu kan nih chuan a thawk tam pawl ah tan i tum ang u.Ruihtheihthil emaw chhan dang vanga inkhawm theilo te hmusit mai lovin, rawngbawltu chuan a rawngbawl sak te tan a tawngtai thin zawk tur ani, tih hian a khaikhawm ber ang.Member thar an lo inhman tan tirh in, lo bia a, lo chiau-au tu te 'in ti fel' kan ti leh tlat thin si te hi in enfiah ang u.Member tute pawh pawl a kan inhman na ah inkawmbik  awmw lovin, kan inthianthatna avang hian midang ten min kawm ngam lo palh ang tih te hi kan ngaihtuah a tha, kan pawl chu midangten nuam an tih theih nan a kan nun hman kan fimkhur angaih zia te hi i hria ang u.

Mizo Kristian te ti Mizo tu pawl thianghlim leh ropui tak Kristianna nun nen a inmil em em, kan nei hi hlut nachang hria in, he pawl pahnih hi la hrang mai lovin chhawm nun zel i tum ang u.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post