Mizo hmeichhe zinga MA Pass hmasa ber a herliam ta!


Aizawl | Sept 24, 2025: Mizo hmeichhe zinga MA pass hmasa ber, Rita Neihpuii (100) w/o H Raltawna (L) chuan zanin (24/9/2025) dar 7:40 khan chatuan ram min pansan ta. 


Naktuk chhun dar 12:00-ah St.Mary's Church, Electric Veng, Aizawlah vui a ni ang.


Rita hi hmanni lawka kan thlah liam tâk Alan Lalrinawma pi kha a ni a, a pasal H Raltawna hi MZP Ex President a ni bawk.

Rita Neihpuii hi 
MHIP Hqrs., Vice President 1983 - 1993
MHIP Hqrs., President 1993 - 1995






CHANCHIN TLANGPUI :

Pi Rita Neihpuii hi Upa Suakkunga leh Pi Lianchuhthangi (Pawngi) fate zingah 1926 khan Aizawl Kulikawn vengah a lo piang a. A pianpui unaute chu -

1. Ringliani (L)
2. Khawtinthanga (L) h/o Rotuaki
3. Lalthansanga (L)
4. K.Z. Muani (L) w/o V.L. Tluangi
5. Lalchhungi w/o Maj. Rajkumar (L)
6. Lalnipuii (L) 
7. Rita Neihpuii w/o H.Raltawna
8. John Lalzawna h/o Mary Johnson (L)
9. Thanngama (L) h/o Hmingthanzami (L)
10. Lalmalsawma (Pate-a) (L) h/o Laldiki
11. Zokhuma (L) h/o Laldinpuii
12. Lalruatvela (L) h/o Lalsangi

Ni 28.05.1957 khan H. Raltawna s/o Laldailova (L) nen Halflong North Cachar Hills, Assam-ah  Fr. Monsignor G. Breen-in a inneih tir a, fa pali an nei.
1. Francis MS Dawngliana (L) h/o Agnes Ramnunsangi (L)
2. Andrew Lalsangzuala h/o Prof. Lalneihzovi
3. Lucy Parthangpuii
4. Lalchhuanmawia h/o Zohmangaihi

Pathian Malsawmna dawngin tu 9 an nei a, tuchhuan 5 a nei bawk a ni.

Kum 2017 khan an inneih Diamond Jubilee chu Pathian hnenah lawmthu sawina neiin hlim takin an hmang a ni.

Pi Rita Neihpuii hi a naupan lai a\angin thu awih thei tak, mi hlim thei leh mi ngainat hlawh tak a ni a. P.C. Girls School-a kal laiin thuawih lawmman/chawimawina hial dawng pha a ni a. An chhung zingah khualchhawntu ber niin, a nu leh pa pawhin an chhuang der hle \hin a ni. A taimakna leh tumruhna hi a nasain, kawng hrang hrangah mi entawn tlak tak a ni a. Thil  \ha chauh tih tum mi, ṭawngṭ ai taima leh Pathian \ih tak a ni a. Rawngbawlna hrang hrangah inhmangin thilpeka rawngbawlna hi a ngai pawimawh em em bawk. A huan thlaite hi a roh hle \hin a, a rah hmasa ber Pathian hnena a hlan hma chuan an chhungkua pawhin an ei ngai lo, a entawntlak hle a ni.

Zirna lam:
Naupan têt a\anga zirna lama theihtawp chhuah \hin mi a ni a, Presbyterian Church (PC Girls) School a\angin Pawl 6 a pass a, a Nu leh Pa te hian an unau chu lehkha zir uar turin an fuih nasa hle \hin a. An tana \ha zawk tura ngaiin hmun hla zawk Mizoram pawnah St. Mary’s Convent, Shillong-ah lehkha zir turin an dah a, St. Mary’s Convent-a a awm chhung hian Matric-a pass a, College zir zawm zelin (Intermediate Arts) I.A. leh B.A. a Pass a ni. B.A. a Pass tak hnu hian zir zawm zel duhna neiin Gauhati lamah zir zawm dan tur a ngaihtuah ve ta a, remchang takin zir zawm theiin Gauhati University a\angin M.A (History) kum 1951-ah \ha takin a pass a ni. Mizo hmeichhe zinga Master Degree nei hmasa ber a ni a, amah pawh a lawm hle a ni.

Eizawnna lam:
A zir chhuahna College, St. Mary’s College, Shillong-ah chuan hun remchang \ha tak mai a lo inhawng hlauh mai a, Lecturer niin zirtirna hna a thawk ve ṭan ta a, Lecturer hna hi M.A. a Pass hnu kum 1952 aṭangin a thawk \an a, a pasal neih (1957) thlengin a thawk a ni. 

Pasal a neih tak hnu hian Aizawl lamah lo chuang chhuakin vanneihthlak takin Govt. Higher Secondary & Multipurpose School-ah 1958 a\angin zirtirtu hna a thawh chhunzawm a, hun rei fe a thawh hnuah B.Ed College (Teacher’s Training Institute) ah a zirtir leh a, a Pension thlengin a thawk a ni.

Kum 1958 August ni 15-a din Private College, Aijal College-a vuah tâkah pawh a lo zirtir ve zawk tawh bawk. Kum 1960 a\anga 1961 chhung khan he Aijal College-ah hian hlawh lovin a zirtir ve hman a, hun reiloteah College puitling a ni ve ta a, Gauhati University hnuaiah Govt aided College-a hlan kai a nih hnuah Pu Pachhunga’n Cheng 50,000 a thawh tak hnuah chuan Pachhunga Govt. College tih a ni leh a, Tunah chuan Pachhunga University College tih a ni ta a ni.

Kohhran lama a rawngbawlna:
St. Mary’s Convent-a têt te a\anga zir chho a nih avangin Catholic Kohhran zirtirna leh kaihhruainate a dawng chho zela, a hnu lamah phei chuan he Kohhranah hian a lut nghet ta nghe nghe.

Kum 1963 a\ang khan Electric Venga anmahni inah Catholic inkhawm \an a ni a, Biak in sak hma loh zawng inkhâwm a ni. Heng an thilphalnate leh inhawng tak maia Pathian Biak inkhawmna atana an in an hman tir \hin avangte pawh hi a ni ang, tun hnu zelah pawh Pathian malsawmna an dawng nasa em em a ni.

Catholic Ṭhalai Pawl, kum 1974-a din a nih khan Committee Member hmasa ber a ni a, Catholic Hmeichhe Pawl (Women Guild) hi kum 1975-a Fr. James Amado, Pu R. Thangmawia leh Pi Neihpuii hovin din a ni a, President hmasa ber atan thlan nghal a ni a, he dinhmun pawimawh tak hi St. Mary’s Church Parish hrang kan neih 1993 thleng khan a chelh a ni. Kohhran Committee Member hlun a ni a, Hmeichhe Member hlun awm chhun a ni hial ang.

Catholic Women Commission kum 2003-a din a nih khan President hmasa ber atan thlan a ni a, 

Damlo kan hi a taima em em a, kan chauh ni lovin, urhsun takin a ṭawngṭaisak ṭhin. Mi kawm nuam tak a ni a, mi tihhlim dan te a thiam em em a, fiamthu thiam chauh ni lovin Committee nikhuaa rawtna pawmnahawm deuh rawt thiam mi tak a ni bawk.

NGO lama a rawngbawlna:
Mite ṭanpuina lamah a tui em em a, tlawmngai pawl (NGO) hrang hrangah inhmanna a ngah hle a, theihtawpa pawl tana tha leh zung seng ṭhin mi a ni. Lehkhathiam hmasa a ni bawk a, thil kalphung pawh hi a manin a zir thiam thuai ṭhin. Thurawn ṭha tak takte pawh a thawhin pawl pawhin hma a sawn phah hle \hin a ni.

MHIP General Headquarters-a President hna a chelh chhungin tuna anmahni pawl building, New Market-a mi hi an sa pum hman a, Kum 2005 khan MHIP Silver Jubilee lawm a nih \umin kum 18 chhung Office Bearer-a nih avangin chawimawina an hlan nghe nghe. The Leprosy Mission-ah hian Kum 1998-2007 thleng Vice President hna a chelh.

India Sawrkar ruahmannain ‘Good Will Mission Tour’ 1968-ah neih a ni a, Kohhran hrang hrâng aṭangte, Social Workers-te leh thlan bîk(Prominent Citizens) mi eng emaw zât an tel a ni. Hemi ṭuma an kalnaah hian Governor-te leh mi pawimawh dangte an kawmna \awng lettu atân an hmang rim hle a ni.

A nat dan :

Kum 2022 October thla a\anga bawksawp ṭanin a ke lamah harsatna neiin, chumi hnu aṭang chuan a ke hmang tawh lovin a kum telin a chak lo chho zel a, 2023-a an pa Pu H. Raltawna boral kha tuar hlein a taksa pawhin chak loh lam a pan zel a, a tupa Tv. Alan Lalrinawma’n August ni 5, 2025-a a boral san kha tuar thiam thei lovin a chau chho zel a, Oxygen leh drip-te hmangin enkawl chhoh a ni a, zawi zawiin chak loh lam pan zelin Ni 24/09/2025 (Nilaini) zan dar 7:40 khan Chatuan ram min pan san ta a ni.

Lawmthu sawina:
Pi Rita Neihpuii damloh thu hriaa tlawmngaia min buaipuitu YMA-te, \henawm khawvengte, Puithiamte, Sister-te leh Kohhran mite chungah kan lawm em em a, a damloh chhunga enkawl ṭhintu Nurse, Bernadeth Laltlanchhungi (Sintei), R. Lallawmzuali (Lawmlawmi) leh Maria Goretti Lal\hatluangi (Go-i) te chungah kan lawm em em a, tin a mamawh huna drip leh Oxygen vel min rawn buaipui \hintu, Dr. Bethseba Lalnun\awmi, Lalremruatpuii Sailo leh Lucy Lalronghaki (Rotei) te chungah a bîk takin kan lawm em em a ni. Heng kan tarlante bakah hian amah enkawltu mi eng emaw zah an awm a, an chungah thinlung takin lawmthu kan sawi e. 

Vawiin a hun hnuhnung min rawn hmanpuitute chungah  thinlung takin kan lawm em em a, in ṭhatna leh min hmangaihnate avangin Lalpa’n a lêt tam takin malsawmnain vûr \heuh che u rawh se.



1. LEHKHA ZIR LAM:
(1) Pawl IV - VI P.C. Girls School 1938 - 1940
(He School-a a luh laiin nungchang \ha ber lawmman pek a ni a; Pawl rukah Mizoram pumah Pakhatna a ni)
(2) M.A. 1951, B.Ed (Mizo hmeichhia M.A. Pass hmasa ber a ni).

2. HNA CHELH TAWHTE:
(1) Lecturer, St. Mary’s College.
(2) Teacher, Govt. Mizo High School/M.H.S.S.
(3) Lecturer, College of Teacher’s Training Institute.

3. NIHNA CHELH TAWH THENKHAT:
(1) M.H.I.P, General Headquarters.
: President, (1993-95)
: Vice President (1983-93)
(2) M.H.I.P Electric Veng Branch President hmasa ber
(3) Member, Mizoram State Commision.
(4) Member, Conciliator Mizoram Lok Adalat.
(5) Catholic Hmeichhe Pawl (C.H.P.)
: President hmasa ber (1975-95)
: Vice President (1996-1998, 2000)
(6) Member, Mizoram State Consumer Disputes Redressal Commission.




MIZO HMEICHHE M.A( Master of Art) PASS HMASA BER RITA NEIHPUII
- Tedika Chawngthu


Mizo mipa M.A  pass hmasa ber chu Phuldungsei (Tripura) khawchhuak Khawtinkhuma a ni a 1939 ah a pass. Hmeichhe M.A pass hmasa ber chu Rita Neihpuii a ni.Pi Rita- i hi Upa Suakkunga leh Pi Pawngi fa 7 zinga naupang ber dawttu a ni. A unau te hi an boral vek tawh a. Amah chiah hi tun( Nov.2021) hian a la dam.

Kum 1930 khan Aizawl Kulikawn veng ah a lo piang a. Tunah kum 91 a ni tawh a, a beng a tha vak tawh lova a hriselna a pan ve tawh hle. Kan mi thiam hmasa in min la dampuiin min la uap thei hi Zofate tan vanneihna a tling a ni.

A nu Pi Pawngi hian naupang te a nih laiin a boralsan a. A pa hian nupui dang Bible Women Pi Zaikungi a nei leh a, fa 4- an nei leh a Pu Zokhuma H/O Laldinpuii chiah a dam tawh a (Nov.2021) an unau pahnih chauh an ni tawh nih chu.

A pa hi Mizo zinga thla la hmasa ber zinga mi, Cinema tawng ri lo (By- Scope) nei hmasa ber leh a nu Pawngi, Mizo zinga mid- Wifery hmasa ber Calcutta- a Lady Dufferin Hospital a zirchhuak a ni a. A chanchin tlem sawi lawk ila.

Mizo zinga midwifery pass hmasa ber leh hmeichhe sawrkar hnathawk hmasa ber a ni . Pi Pawngi hi Chhim lam Zote khua ah kum 1889 ah a lo piang a, a hming tak chu Laichuhthangi a ni. 

Pawngi pa hi inhumhim a duh avangin Lal sutpui a vuan a, humhimin a awm a, a pa avang chuan Lal bawih a  ni nghal a ni. Chutih lai chuan Hlunziki, bawih a awm ve a, a awm chhan chu an chhungkaw retheih vang leh Lal ina a awn chuan nawnsak deuh zawk a beisei vang a ni.

Kum 1906- a Khasi ram, Moirang khua a thlarau phur chaw tur mi 10 zingah Pi Pawngi hi a kal ve nghe nghe. Hemi hnu hian Bengali tawng zirin Pi Pàwngi leh Pi Hlunziki te chu Mission sap tirhin  Hakigang ah an kal a.

Calcutta- a L. Duferin hospital ah Pi Pawngi chuan Dai (mid- wifery) a zir leh a. A zir zawh hnu in kum 1909 atangin Aizawl Civil Hospital ah hna a thawk tan a. Mizo hmeichhe zing ah chuan ani hi mid wifery (nau chhar hna) zir puitling hmasa ber leh sawrkar hnathawk hmasa ber a ni ta a ni. 1934 ah a boral a, a thih chuan Mission veng biak inah a ruang la lut in an vui a, hmeichhe ruang lak luh awmchhun a ni awm e. 

Pi Rita- i hian tuna PC Girl's an vuah tak ah hian pawl 6 a pass a. Chumi tum chuan hmeichhe zing a sang ber a ni nghe nghe. He skula a kal chhung hian nungchang tha ber lawmman pawh a dawng a ni.

Mizoram pawn ah, St. Mary's Convent, Shillong ah lehkha zir zawm turin a kal a. He school atang hian matric a pass a, College kal zawm zelin I.A leh B.A pawh heta tang bawk hian a pass. 

B.A a pass hnu chuan Guwahati ah zir zawmna a hmu hlauh mai a. Tichuan Guwahati University atang chuan M.A (Hist) a zir a kum 1951 ah a pass a Mizo hmeichhe zinga Master Degree nei hmasa ber a ni ta a ni. Shillong a a lehkhazir na thin St. Mary's ah ngei mai chuan  lecturer niin zirtirna hna a thawk ve tan ta a ni.

Lecturer hna hi M.A a pass hnu 1952 atangin a thawk tan a pasal a neih 28th .May. 1957 thleng a thawk a ni. Pasal a neih hnu mahni pasal te khaw lama lawi a ngaih tak si ah chuan a hna bansan in Aizawl lamah an chuang chhuak a chhungkua an din ve ta a. Heng hunlai hi District council hunlai a ni a, lehkhathiam an la tlem a M.A chunglam phei chu 3- vek lek an la ni.

Chhungkua a an awm takah chuan Govt Higher secondary & Multipurpose school ah thawhna tur a hmu hlauh mai a 1958 atangin zirtirtu hna chu a chhunzawm ve ta a.

Hetih hunlai hian a thawhna school hi tunah chuan Govt. Higher secondary school (tunah chuan Govt Higher secondary school) hi Mizorama High school hmasa ber kha a ni nghe nghe. 

Hun rei fe chhung Govt Higher& Multipurpose school Aizawl a a thawh hnu ah B.Ed college ah a zirtir leh a. He college ah hian a pension thlengin a thawk. Kum 1958 August 15- a din private college, Aijal college a vuah tak ah pawh a lo thawk ve tawh bawk a ni.

Pi Rita- i hian MHIP lamah te pawh hruaitu nihna te a lo chelh zak zak tawh thin.He pawl hi State Social Welfare Advisory Board (tuna State Social Welfare board ni ta) office ah 6th. July.1974 ah din a ni tih chu kan hre theuh awm e.

MHIP General Headquarters- a President a nih laiin an pawl building New Market- a mi saw an sa pum hman a, minister in a hawng nghe nghe.Kum 1874 ah  ' The Mission to Lepers in India' din a ni a. Hmun dang dang China, Burma te a zawm a hmun hrang hrangah an zawm avangin THE LEPROSY MISSION tih a ni ta.

Ram hrang hranga council an neih zingah India rama an hmunpui chu Delhi a ni. Tin, Aizawl Regional Council hnuai ah hian chapters nga Saiha, Lunglei etc  te awm bawk a ni.

N.E.I Regional council (Hqrs Aizawl) ah THE LEPROSY MISSION chuan Pi Rita- i hi 1998 khan Vice President ah an thlang a ni.Phar hi za zela sawmriat (80%) kaichhawn hlauhawm loh a nih laiin za zela sawmhnihv(20%) chu kai theih a ni.

Tin, chanvo dang MEMBER MIZORAM STATE CONSUMER DISPUTES REDRESSAL CIMISSION an tih dikna leh chanvo humhimsak leh thubuai a harsatna chingfel tura India sawrkar in a ruat a Mizoram sawrkar din a State comission ah pawh member a ni ve thin a ni.

Mipuite court/ Lok Adalat ah pawh Mizoram sawrkar chuan  Pi Rita- i pawh hi a ruat bawk.India ramah hian kum 2000 chhung ngawt  pawh khan  Lok Adalat- in thubuai 18,20, 071 a rem heps mai.

Tun hma chuan Kulikawn a awm thin an ni a. Kulikawn a an awm lai chuan an in hi Presbyterian kohhran inkhawm nan te pawh an hmang thin in Pathian tih chhungkua an ni.

Tunah chuan Catholic kohhran ah a awm ta a, kum 1963 atangin Electric veng an mahni inah Catholic in biakin an neih hma in inkhawm nan an hmang thin bawk. 

Pi Rita- i hi fiamthu duh chauh ni lovin kohhran committee nikhuaa rawtna pawmnahawm rawt thiam mi tak a ni lehzel hi a fakawm tak zet a ni. A pasal H. Raltawna hi IAS (Rtd) hi April 1, 2023 khan boralin zanin dar 7:40 kan Pi Rita Neihpuii pawh chu alo boral ve leh tain kum 100 lai hringnun a hmang hman a ni.



Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post