KUM HLUI DING RIH RAWH

 Written by,

— Centenary C. Lalzahawma

Columnist, Explore Mizoram

            Hun leh kum te hi mihringte hun tawn azirin kan ngaihluin kan ngaihlu lo thei a. Mi ṭhenkhat tán kum chhiat kum nìin, ral thuai thuai se kan duh a; nimahsela, mi ṭhenkhat tán erawh kum ṭhat kum, thil engkima bul ṭanna thar kan neih kum, hriat reng tlák thil ropui kan tih kum a ni a, ral mai lovin ding reng se kan duh ṭhìn. 

            Kum thar vêk hi kum hlui a nih ṭhin avàngin, lungáwi taka kum hlui kan thlah lìam theih nán kum bul kan ṭan dànah rilru fím kan put a ngai ṭhìn hle. Khua rèl chhiatna avàng leh vànduaina avànga kan chunga thleng atána kan duh loh thil ṭha lo tam tak hi mihringte chunga thleng ṭhìn a ni. Lei mîte chung thil thleng ṭhìn hi Síamtu [Pathian] ruat ang zêla thleng ṭhìn a nih rualin, kan chunga thil ṭha lo lo thleng te leh kan bula chêngte tána thil ṭha lo kan thlentír chhan tam zâwk erawh kan nun kan fimkhur tâwk loh vàng a ni fo. Kan fimkhur loh zár zovin mi dang kan tinâ a, natna ṭha lo kan kài chhâwn a, duh loh chung chungin beidawnna ruamah kan hnûk lût a, keimahni avàng vêkin thihna hial kan bula mîte chungah kan thlentír cháng pawh a awm ṭhìn. Mi dang tána malsàwmna thlentu kan nih theih loh pawhin mi dangte tán harsatna siamtu nih tum lo ila. Mi dangte kan fak thei ngang lo a nih pawhin i sawisêl kher lovang u. Kum hlui thlah liam harsa titute zînga kan hming a chùan ve theih nán mi dang tán malsàwmna thlentu nih kan tum zâwk tùr a ni.

            Ni khat chu pi tar kum 86-a upa hi natna khum chhuahsanin chatuan ram a pan a. Têt tê aṭanga hmangaih taka a lo enkawl sei len a tu leh fate chuan tawrh thiam har tìin an ui êm êm a, mittui nèn an thlah liam a ni. Kum tam a vei hnu pawh chuan hmangaih taka a lo enkawl tawhnate chu mitthláah a châm reng a, a tu leh fate chuan an theihnghilh tak tak thei rêng rêng lo mai a. Hun bîk a lo inher chhuah apiangin a thlànah kalin an ṭap an ṭap ṭhìn. An ngai a, dinhmun rethei taka an din lai zawnga hmangaih taka lo enkawltu a pi chu dinhmun ṭhàa an din hnu-ah a thlàn máwi taka cheisak chauh chu an tih theih a nih avàngin an rilru a na thar ṭhìn a, an rilru chhúngril tak takah thlah liam harsa an ti ṭhìn. Keini pawh hun ṭha kan neih lai hian ṭanpui ngaite ṭanpui ila, kan tána thil ṭha min tihsaktute chungah thil ṭha ti ila, kan chunga thil sual titute ngaihdam theihna nun nei bawk ila, chu chuan nun a tinuam ang a, kum hlui liam mai tùr pawh hi hreh takin kan thlam liam ve ngei ang.

            'Fam kan chang thei kum leh chuan...' tia hla síamtu'n a sawi angin, kumina kan hun hman mék hi kan khawvêl hun hnuhnung mai bâkah kan hun tàwp pawh a nih theih avàngin ngaihdam dìl ngaiin kan tùn hun hi hmang lo ila, kan tùn hunah hian mîte thinlunga châm reng thei tùr thil ṭhà tih i tum zâwk ang u.