PU LALDENGA kamchhuak ṭhenkhat

(A thihcham pualin)

📒Remmuana Chawngthu✍️

_Ni 7.7.1990 khan Mizo politican zinga pa mak leh namai lo tak, Zo hnam tana thil hriatreng kumkhua tawh tur pawchhuaktu, a chanchin mak leh ngaihnawm sawi zawh sen rual loh; Mizoram state Chief Minister hmasa ber Pu Laldenga (MNF dintu) chu London-ah a thi. Mizoram an rawn thlenpui hnu, Ni 14.7.1990 (Inrinni)-ah State funeral (Sawrkar chawimawina famkim) a vui niin, Sap thlanmual leh Indopui ll-naa thite hriatreng lungphun inkarah vui liam a ni.

*Politics thila inbeihna avangin amah hmu tling lo leh ngaisang lo tam tak awm mahse, a chanchin leh a sulhnu han thlir hian hetiang ang pa namai lo tak hi an piang leh kher tawh awm lo mang e.*

_A thih laia India Prime Minister - VP Singh thusawi hian a chanchin a phawk deuh a, ka han tarlang lawk ang e._

*"India ram hruaitu ropui kan chan ta. India-in a la mamawh mai ni loin, khawvelin a la mamawh a ni. Khawvelah Laldenga ang hi an la piang zen zen lo. Khawvel mi ropui dangte aia a danglamna chu philosopher ropui tak a ni mai lo va, ama duhdan ṭawmpui tura mi hneh theihna a nei hi a ni. Thusawi thiam a tling a, hetiang mi hi India ramah an pian leh ka ring lo. India rilru pu phak, Mizo hruaitu ropui a ni a. A finna leh remhtiatna kan chhawr tam hmaa a boral hi pawi ka ti takzet a ni. India hmarchhak thlipui a awm ta lo."*

_Remna a ziah laia India Prime Minister - Rijiv Gandhi thusawi lo dah leh ila._

*"Laldenga hi India rama remna thuthlung kan siampuite zinga a taka tihlawhtlingtu a ni a. India a awm chhung chuan Laldenga hi kan theihnghilh lovang."*

_Khatih laia Mizoram Chief Minister Pu Lal Thanhawla chuan,_ *"Mizo hruaitu hlun ropui leh pawimawh tak kan chan ta hi Mizoram leh Mizo mipui tan channa nasa tak a ni a. A phu angin sawrkar pawhin a ṭul apiang a ti ang.."* a ti.

_A ruang chungah Pu Lalduhoma (Ex-MP, tuna ZPM Leader) chuan,_ *"Pu Laldenga, dam reng rawh se..."* a ti a, hei hian thu thui tak a sawi a ni.

_A hun lai ngaihtuaha thu vantlang aia danglam deuh hi sawi a ngah riau mai a, tun hnu Zoram khawvela aṭanga thlir chuan thu pangngai satliah a nihna chen a awm a. Mahse, an hun laia hetiang thu a sawi chhuah theih dan aṭang hian a mihring nunin a chim chin chu mi pangngai deuh tan chuan a hriat viau awm e._

*"Khawvela mihring nun dan leh khawsak dan tinreng hi politics hian a thunun vek a. Politics dik leh ṭha chu hnam himna leh hmasawnna te, ei leh bara intodelhna leh hnianghnarna te, sakhaw himna leh khawtlang nun hlimna te a ni."*

*"Hnam politics-ah chauh lo chuan sakhua hi a kal sual awl em em a. Hnam politics kan dinchhuahpui loh chuan kan Kristianna hi a dal tial tial ang a. Kan thlah kal zel ten Kristianna hi an la ngaisang dawn lo a ni. A hming chauhin sakhua hi an vuan ang a, chunglam thlarau aiin pawn lam serh leh sang kan uar zawk ang a. Chutih hunah chuan kan kristianna hi chu engmah lo a ni tawh ang...".*

*"Siamtu chuan Mizoram hi Mizo te chen nan min pe a. Hnam dang kan laltir chuan Pathian thu kan bawh chhia a ni ang.".*

*"Hmanraw nem chuan kan thil tihhlawhtlin duh chu a tihhhlawhtlin loh chuan hmanraw khauh kan hmang ang a. Ka in kang ṭhelh nan pawh tui fim a awm loh chuan tui nu ka hmang mai ang.."*

*"Ni tin sikula kan thil zirte hi rilru ṭha leh dik te tan chuan hmanraw ṭangkai tak a ni vek a. Mi rilru dik lo leh ṭha lo te chuan an thil zir te hi chhiatpui nan an hmang tam zawk a ni."*

*"Mizo hnam awm zel dan tur chu zirtirtuten an naupangte an kaihhruai danah a innghat thui hle a ni."*

*"Rilru hmasawnna a hmasak loh chuan, ram hmasawnna chak lutuk hi mihring rilru piansualtirtu a ni thei. Ram hmasawnna aiin rilru hmasawnna chu a lo kal hmasa hle tur a ni. Rilru lama inbuatsaih fel lo chuan ram hmasawnna hi a ngaihlu chuang lo a, a chhawr ṭangkai thiam lo bawk..."*

*"Kawng ko zun khum tawk nia inngai chuan a zun khum mai ṭhin. Amah a inhmuhsit em avangin kawng ko zunkhum rual lekah a inngai atin ni. Mahni inpawisakna a neih loh avangin kawng ko a zun khum mai a ni."*

*"Mipa inchei dan hi chu a danglam nasa vak lo va. Kekawr ke lian leh te kan chin thlak a, kawr pawh hi nghawng zum leh bial kan chin thlak zauh zauh a. Nulaho kawr ṭhui dan erawh a inthlak zing a, pawnfen pawh a danglam nasa deuh ṭhin kan ti maithei. An sam pawh a kir leh ngil a inthlak zing deuh maithei. Mahse, an duhdana an tih chu tumah kan sawisel tur a ni lo. Mak pawh kan ti tur a ni lo. Mi inchei danah kan lo buai tur a ni lo..."*

*"Hnama min siam a, ram min petu chuan kan mamawh zawng zawngte leh kan harsatna tur zawng zawngte pawh a hre lawk vek a ni. ".*

*"Min siamtu Pathiana innghat tlatin, hnam ding chhuak tura siam kan ni tih ring tlatin, kan ram leh hnam hi i enkawl ang u.".*

Mizo fa piang tawh zinga a taka ka hmuh hman loh zingah ka hmuh chak ber pawl a tling awm e. A ruang chunga Pu Lalduhoma thusawi ang hian, *"PU LALDENGA, DAM RENG RAWH SE."....

.