MI RETHEITE DINHMUN HI

(I ngaihtuah vè ngai em?)

— Centenary C. Lalzahawma

Columnist, Explore Mizoram

 
          Kan ram dinhmun ngaihtuah hian lungàwi a harin, nuih harsa i ti vè ṭhìn em? Ni tin báng lovin thlan tui nèn mi retheite hi hmun hrang hrangah hlawh tlém tê tê hlawhin hna kan thawk a; nimahsela, nipui láia luite tuiin tam lam áia tlèm/kàm lam a pan ang maiin a ni télin kan rethei tial tial mai si! “Nangni thawk rim leh phur rit phur zawng zawngte u, ka hnénah lo kal ula, keima'n ka chawlhtír ang che u,” tia Síamtu'n a hmangaihte a kohna âw hriat thuai thuai a chákawm ṭhìn.

            Hmangaihtu leh khawngaihtu hmél hmuh tumin harsa taka hna thawkin ni tin hun kan hmang a; nimahsela, kan retheih miau avàngin tu ngaihsak mah kan hlawh thei tak tak ngai lo. Ṭawngkam thlum tam tak dawng mah ila, ṭanpuitu kut erawh hmuh tùr a awm si lo! Khawiah pawh kal ila, kan dinhmun an hriat chìan miau avàngin min hre chíangtute mitah chuan lan màwi ngaihna rěng a awm lo! An ṭawngkáin min fak der a; nimahsela, chhúng rilah min hmusit sî ṭhìn! A thei fate mî hman hnu (second hand) thawmhnaw inbel chu rangkachak tluka máwi a ni a; nimahsela, mi rethei coat suit erawh mî hman hnu (second hand) áia pawha dap zâwk a ni si! A máwi thei meuh lo!

            Páwl (party)-ah lût vè ila, kan retheihzia an hriat miau avàngin sum duh vànga lûtah min ngai a. Hei vàng hian a ni, lâwm taka min lawm lûttute ngêi pawh hian lawm luh ní bâkah min lawm ngăi loh chhan ni! Páwl tán theihtàwp chhuah han tum vè ila, kan retheih miau avàngin beisei neih vànga theihtâwp chhuahah min ngai ṭhìn. Páwl thila chhuah nikhuaah, mi mal (private) motor nei vè si lo, mîte motor-a zin a, mi dangte buaipui ngai kan la nih leh zêl ṭhín avàngin mîte tána malsàwmna thlentu nih ái mahin harsatna thlentu kan lo ni a. Hei vàng hian a ni, pute'n hlawhtlinna an chan a, làwmman an sem nikhua pawha làwmman sem kân páwla kan ṭan fo ṭhín chhan pawh hi!

           A thei fate phènah mi rethei fate kan vákvàiin kan rûm fo va. Mittui nèn hringnun kawng zawhin, thim zíngah ke lâwngin hlîng hmun kan kàl tlang a ngai fo ṭhìn. Hmél hriat nei ṭhà apiang an hma lam hun a êng a, a thei fate bawkin hmél hriat ṭhà an nei si! Dinhmun a inan loh miau avàngin zirna kawngah pawh kan thlen chin a inang lo fo va, kan thlen chin a hniam êm avàngin hna lák chungchangah pawh a thei lo fate bawk hi hnâwl kan ni leh ṭhìn. A thei fate ṭhenkhat chhúngkaw pakhatah a lu kima hna nei an awm láiin, a thei vè lo fate erawh chhúngkua pakhatah pakhat mah hna nei kan awm lo thung. Kan tûn dinhmun a inthlau êm avàngin, kan hma lam huna kan tu leh fate dinhmun inthlauh dàn tùr phei chu sawi ngai lova hriat a ni.

          Mi rethei tán ṭhenawm ṭhà neih a har lo va; nimahsela, ṭhenawm ṭhà neih rei erawh a har ṭhìn. Mi rethei tán ṭhian ṭhà neih a har lo va; nimahsela, ṭhian ṭha neih rei erawh a har ṭhìn. A tìra ṭhenawm ṭhàa kan ngaihte paw'n a hnu-ah min en dàn a dang a. A tìra ṭhian ṭhàa ka ngaihte paw'n a hnu-ah min en dàn a dang ṭhìn. A chhan chu, harsatna kan neih nikhuaa kan ban reng a hlau ṭhìn a, kan hmél hriat nih an hlau ṭhìn. Loh thei lovin a rethei fate bawk hi harsatna tâwk tam ṭhìn kan ni bawk si. A thei fate'n min mamawh hunah hlawh tlém tě hlawha an bula awm tùr leh an tih peih loh ti tùr emaw, an kal peih lohna hmuna kal tùra an tirh kual atán bâk min mamawh lo fo.

         Mi retheite chanái eirûksaktute leh thawh loh hlawh la ṭhìntute chhúngkaw awm dàn chiang takin Bible-ah heti hian kan hmu, “Mî, kut tling lova lo hausa chu varung, mahni tui ni lo awp kêu ang a ni a, a la dam láiin amah an hransan ang. (Jeremia 17:11) tìin. Mi hausa, kut tling lova sum la lûttu fate chu ruih theih thil chi hrang hrangin tibuaiin an rui suau suau a, lìrthei man to tak tak an nu leh pate'n leisakin an duh duhnaah an kal kual a, zalèn takin nun an hmang a, an nun a tàwi phah a, hun lo takah mual an liam fo. Mi nun zalên lutuk mihring rěng rěng an nun a kal sual tlángpui. Sum tam tak nei mah sé, chhúngkua erawh a buai nuaih nuaih ṭhín. Hetiang mîte hian an bula awm, a rethei zâwkte khawngaihna pawh an tlachham duh hle.

           Chutih rúal erawh chuan, mi hausa, retheihna awmzia hria, a tak ngêia retheihna lo tawng tawhtute erawh an rilru a ṭhàin, mi dangte tán pawha an neih rò sum tam tak hlàn ṭhìn an awm. Hetianga mi thil phalte hi Síamtu'n a rò sum a kawltír a nih ngèi ka ring. Hringnun kàlphung an hria a, hna thawh harsatzia an hria a, mîte chungah ṭhat an chhuah nasa hle a. Biak in áiin Pathian an ngai pawimawh a, Biak in áiin Pathian an ngaihsak a, Síamtu leh an mihringpuite rawng an báwl ṭhìn. Hêng mîte hi mi retheite dinhmun ngaihtuahtu an nih avàngin an chhúngkua a hlim duhin, an tu leh fate nun pawh a tluang duh hle bawk. “Mi rethei khawngaih chuan LALPA a pûktír a ni a, a thil tihṭhat chu a rûl ang,” tia Bible-a kan hmuh angin an thil tihṭhatte Lalpa'n mal a sàwmsak ṭhìn.

         Mî thatchhia apiang an rethei a, chhúngkaw thatchhia apiang an chhúngkua a rethei ṭhìn. Amaherawhchu, ram a retheih erawh chuan ram hruaitute thìam loh a ni. Khawi ramah pawh mi retheite dinhmun chàwi kàn tum lo ram hruaitu'n ram an hruai chuan duhsak bîkte an hausa tual tual a, duhsak loh bîkte erawh an rethei tial tial ṭhìn. Hmun hrang hrangah hmasâwnna a rualkhái duh lo hle bawk. Mi retheite tán dàn khawng taka lek kawh a nih láiin, mi hausate tán erawh dànin awmzia a nei lo. Dàn leh chhui chhuah hna thawktute áiin thuneitute an lal zâwk miau ṭhín avàngin chhui chhuah theih loh thil a tam phah a, mi sualte ngaidama hrem lova chhuah an nih fo avàngin sualna a zalèn a, sualna chi hrang hrang a pun tam phah a, a tàwpah tual thah duhna a mi chěngte rilru-ah a lo pìan phah ṭhìn.

          Ngaihtuah ngai mi retheite dinhmun leh chàwi kàn ngai mi retheite dinhmun cháwi kăng tùr hian ram hruaitu ṭhà, fahrawn ang leka mi retheite hmangaihtu ni lo, rila rah a fate ang chiaha mi retheite hmangaihtu ram hruaitu kan neih a ngai a ni.

Scan Here to Donate!

Share it with your friends!

 

[Subscribe telegram channel for updates- https://t.me/exploremizoramchannel ]

(Feedback at: admin@exploremizoram.com )

[For Ads - Contact +919402125273 ]

EXPLORE MIZORAM

https://www.exploremizoram.com

email: admin@exploremizoram.com

Telegram channel:

https://t.me/exploremizoramchannel

FB page: https://www.facebook.com/exploremizoramportal

FB Group: https://www.facebook.com/groups/exploremizoram

Twitter: https://twitter.com/exploremizoram

Instagram: https://www.instagram.com/explore.mizoram

Youtube Channel: https://www.youtube.com/channel/UCyNrX06aSZ26HkIB25eo1YQ