INDEPENDENCE DAY 2022 | Chief Minister Zoramthanga thusawi




Thian duhtakte u,

Vawiin India Independence Day vawi 76-na ah hian Mizoram mipuite leh ram puma India khua leh tuite duhsakna chibai ka buk a che u. Kan hriat theuh angin kan ram ropui tak hian zalenna a hmuh champha vawi 75-na a lawm mek a, he hun pawimawh leh chhinchhiah tlak tak hriat reng nan hian sawrkar department hrang hrang ten ‘Azadi Ka Amrit Mahotsav’ hnuaiah a lawmna programme chi hrang hrang an buatsaih mek bawk a ni. He ‘Year of the Amrit Festival of Independence’ hi ram tana kan zavai rilru min tiharh thartu ni se tih hi ka duhthusam a ni e. Prime Minister zahawm tak Narendra Modi-a’n a lo sawi tawh angin India ramin kum 100 hmel a hmuh huna ‘Aatmanirbhar Bharat’ ‘Engkima Intodelh leh Inringtawk India’ ni thei ngei turin kan zavaiin mahni zawn theuhah tan lain theihtawp chhuah theuh a pawimawh a ni.

India ramin zalenna a hmuh hnua piang, thangtharte tan chuan zalenna sualtu kan mi hmasate tawrhna leh hmalaknate kha thawnthu hlui an chang thei mai dawn a. Hruaitu hmasa, mi ropui tak tak ten India ram zalenna atana an inhlanna kha vawiinah hian min fuih chak thartu atan kan hman a pawimawh hle a ni. Hun khirh leh harsatna karah kan awm mek lai hian hruaitu ropui, Mahatma Gandhi, Pandit Jawaharlal Nehru, Sardar Vallabhai Patel, Subhash Chandra Bose leh Dr. B.R. Ambedkar-ten India ram zalenna atan leh ram ropui din tura an lo beihna zawng zawng te thlir let ila, an entawn tlakzia hre rengin an chungah lawmthu i sawi mawlh mawlh ang u.

1. Mizoram Sawrkar chuan kan State chhung a ralmuan a, him leh thlamuang taka mipuite kan awm theih nan venhimna kawngah awmze nei takin hma a la a, Mizoram Police taimakna leh thawhrimna zarah hriat theih chinah kum kal ta chhung khan pawikhawihna lian tham a thleng lo a ni. Kan police chhuanawm tak takte hian an hnena thubuai (criminal case) thehluh 1,633 zinga 676 chu hlawhlting takin an chhui zova, silai tawlh ruk tum mi 20 manin thubuai 12 ziah luh a ni bawk. International Day Against Drugs Abuse & Illicit Trafficking, June ni 20, 2022 khan Mizoram Police ten ruihhlo an man te chu District hrang hrangah halral a ni a. Supreme Court thupek bawhzuiin Police Station leh Out-Post zawng zawngah CCTV leh Audio Recorder vuah mek a ni. Manipur State inthlanpui February ni 28, 2022 leh March ni 5, 2022 inkara neihah khan Mizoram Police Company 10 chu venhimna hna thawk turin tirh an ni bawk.

Kum 2021-2022 chhungin SEDP hnuaiah Mizoram-Assam ramri-a sipai te riahna tur (barrack) sak a ni a. Special Assistance to State for Capital Expenditure Scheme hnuaiah 3rd IR Bn. Hqrs, Thingkah, Lawngtlai District-ah tui thianghlim in tur pekna tur cheng vaibelchhe 6.90 ruahman a ni a, sum hi hnathawktu tur PHE Department kutah hlan a ni tawh a ni. Ramngaw chereu zel leh sik leh sa chhe zel tur venna atan Mizoram Police chuan Green Mizoram Programme hnuaiah thing tiak 7,327 an phun bawk a ni.

2. Kumin April thla-a Fire Services Week hman a nih khan Fire & Emergency Services chuan thuthar thehdarhtute (media) pualin Special Awareness Programme on Fire Safety & Prevention an buatsaih a, District Headquarters zawng zawngah zirlaite tan Fire & Evacuation Drill & Demonstration an neihpui bakah, TV kaltlangin kangmei laka inven dan sawihona an buatsaih a ni. MINECO, Aizawl-ah February ni 24, 2022 khan Cyber Forensic Laboratory thar hawn a ni a, hei hian misual hnuchhui kawngah kan tha a tihchak leh zual ka beisei a ni.

Khawzawl District Jail sakna hmun tur thlan fel a ni tawh a, sawrkar laipuia Home Affairs Ministry duhdan angin Jail Officer-te leh thawktu dangte pualin Prison Management, Correctional Service, Technology in Prison, Prison Security & Intelligence online training buatsaih a ni. Kum kalta chhung khan Lunglei, Champhai leh Home Guards Headquarters, Chawlhhmunah Civil Defence Office Building sak a ni a. Mizoram Civil Defence Plan, 2022 chu Mizoram sawrkarin pawm tawhin hman thuai theih tura buaipui mek a ni.

3. Kum kalta chhung khan Public Works Department chuan National Highway 54 Khamrang-Kawnpui, Khamrang-- Buichali leh Bilkhawthlir-Kolasib thawmthat hna a thawk a. COVID-19 hripui leng karah pawh PWD chuan hna chi hrang hrang kawngpui laih, alkatra-a luan leh cement concrete hmanga kawngpui siam hnate Mizoram chhung hmun hrang hrangah a thawk a ni. NESIDS, NABARD, NEC, STATE, SPA, SEDP, NEDP & CSS project hmangin Sawrkar Office Building, Staff Quarters, Airport, College Building, Primary Health Centre, High Court, Market Shed leh Car Parking sak hna te thawh a ni a. Lengpui Airport Terminal Building sak mek pawh hna 78% thawh zawh tawh niin, Airport a kawng chhawng sak mek chu hna 43% thawh zawh tawh a ni.

Lunglei Zohnuai Vengah District Science Centre chu peih fel a ni tawh a. Digital Planetarium sak mek pawh 98% zawh fel tawh a ni a, rei lo teah hawn theih beisei a ni.

4. Power & Electricity Department chuan Special Central Assistance to State for Capital Expenditure hnuaia sum hmuh Rs. 1,690 lakh hmangin Lunglei Kawmzawl-ah Sub-Station thar sak zawh a ni a, he Sub-Station hian Lunglei, Lawngtlai leh Saha District-te kawlphetha in a chawm a ni. SEDP pawisa cheng nuai 795.76 hmangin East Lungdar-ah Sub-Station thar sak a nih bakah Bukpui-Khawzawl Line thawmthat a ni bawk a, hei hian Champhai, Khawzawl leh Saitual District-te tan power supply chungchangah an mamawh dan azirin line duhthlan tur dang a pe dawn a ni. Maumual-a Sub-Station tunhnaia sak zawh tak pawhin Aizawl khawpui laili chawmtu Zuangtui Indoor Sub-Station a tihchak lehzual beisei a ni.

Power & Electricity Department chuan kawlphetha-a kan intodelhna turin hnathawh kal lai mek pawimawh tak tak an nei a, chungte chu: SEDP hnuaiah Sihhmui-Airport Road 132kV line, Kawlbem SHP 4MW, Bairabi-W.Phaileng via Mamit 132kV Line. 132/33kV Sub-Station Mamit-a sak mek hi 33kV tower line-in Zamuang kaltlangin Zawlnuam thleng thlun zawm a ni bawk ang. State Plan Works hnuaiah Assam ramria Buarchep khua, Diltlanga MAP Camp, Chuhvel leh Zophaia I.R. Battalion Camp ah te kawlphetha pek hna thawh mek a ni a. Chief Minister’s Office Complex-a kawlphetha a khaihlak loh nan 11kV line a hranpa a thlunzawm niin, Lengpui Airport-a 11kV line km chanve (0.55 km) vela thui chu thawm that a ni bawk.

5. Public Health Engineering Department chuan Jal Jeevan Mission hnuaiah kum 2020-2022 chhung khan thingtlang mihring chenna (rural household) 1,34,028 awm zat atanga 85,231 hnenah tui connection “Functional House Tap Connection” (FHTC) an pe fel tawh a, thingtlang khaw 177 an tuam chhuak tawh a ni. Khawpui (urban areas) ah tui connection 1,13,800 pekchhuah tawh a ni.

Swachh Bharat Mission (Gramin) hnuaiah Aibawk, Seling, Thenzawl, Mamit, Kolasib, Lunglei leh Champhaiah Plastic Waste Management Unit bun a ni a. NLCPR hnuaiah Keilungliah Dam Reservoir leh Recreation Centre sak hna zawhfel tep a ni bawk. Alternative Gravity Water Supply Scheme of Aizawl pawh NESIDS hnuaiah zawh fel a ni a, NABARD kaltlangin Water Supply Schemes 16 leh AMRUT kaltlangin Project pathum tluang taka kalpui a ni.

6. Mizoram sawrkar chuan medical reimbursement dil ve thei lo chhungkuate tan Mizoram State Health Care Scheme dinin health insurance a ruahman sak a, kum 2021-2022 chhungin chhungkaw 2,00,122 an inziak lut a ni.

Mizoram sawrkar chuan COVID-19 hripui leng darh zau zel tur laka invenhimna a la ngai pawimawh em em a. Hrileng dinhmun a ziaawm tak deuh avangin hriveite enkawlna hmun leh sample test na hmunte tih tlem hret hret a ni a. Hetih lai hian tun hnaiah hri kai kan pun chhoh leh tak avangin mitin kan fimkhur a, invenhimna lamah kan inthlahdah loh a pawimawh hle a ni. January, 2021 atang khan hri danna ‘vaccine’ Mizoramah pek chhuah tan a ni a, March, 2022 thleng khan vaccine dose 15,23,407 pek chhuah tawh a ni a. Kumin August ni 5 thleng khan hri kai zingah nunna chan mi 711 an awm a, state dangte nena khaikhin chuan covid vanga thihna hi a nei tlem pawl kan ni a, PM-CARES hnuaiah District Headquarter zawng zawngah Oxygen Generating Plant bun fel vek a ni tawh bawk.

DoNER Ministry hnuaia NESIDS kallangin Kolasib District Hospital, khum 100 awmna tur chu cheng nuai 2,200 senga sak hna tan turin inbuatsaih mek a ni a. Mizoram sawrkar chuan Power Grid Corporation India Limited nen MoU ziakin khum 100 dahna tur, Serchhip District Hospital sak tum a ni.

Civil Hospital, Aizawl-a Cardiology Department chu NESIDS sum cheng nuai 1,242.75 hmangin tih changtlun tum a ni a. Mizoram State Cancer Institute, Zemabawk –ah Linear Acceleration Machine and Dosimetry Equipment khawl thar bun niin, Brachytherapy Machine thar pawh bun fel a ni.

Zoram Medical College pawh tluang takin a kal zel a, zirlaiten exam an hmachhawn tawhah an titha hle thin a ni. ZMC-ah hian Academic building leh Hospital Building sak zawh tep a awm a. NESIDS sum cheng vaibelchhe 20, mipa hostel leh hmeichhe hostel (Residential Hostels for Ladies and Gents) sakna tur hmuh a ni tawh bawk a ni.

7. Tel thar chhuah tihpun nan leh kuthnathawktute sum lak luh a lo pun theih nan Agriculture Department chuan National Food Security Mission (NFSM) Oilseeds for Mustard / Rapeseeds chu district 8-a ram hectare 725 a zauvah a kalpui mek a. National Food Security Mission hnuaiah vek hian district 7 - Aizawl, Kolasib, Mamit, Serchhip, Lunglei, Lawngtlai leh Siaha-ah Oil Palm chin a ni. Tlang ram lo neihna hmun thenkhat chu lo hmun nghetah letin October, 2021 thleng khan oil palm FFB 38,821.259 MT chu company te hnenah hralh a ni a. Sub-Mission on Agriculture Mechanization hnuaiah Annual Action Plan siamin kut hnathawktuten man tlawm zawka (subsidy) tractor leh hmanraw dangte an lei theih nan ruahmanna siam a ni.

FOCUS kaltlangin Mizoram chhunga loneitu chhungkaw 64,500 te sum lak luh tihpunna tur leh, sik leh sa inthlak vanga harsatna tawk lova thlai an thar chhuah reng theih nan kawng hrang hrangin hma lak a ni a. Buh leh thlai eichhetu hrik dona kawnga hmasawn leh zual nan Lengpui-ah cheng nuai 273 sengin Biological Control Laboratory sak mek a ni bawk.

8. Horticulture hnuaiah district hrang hrang atangin tomato metric ton 1,150 thar chhuah tawh a ni a, tomato thar hun a nih avangin hei hi la pun belh ngei tura ngaih a ni a. Tualte Tomato Growers’ Co-operative Society Ltd. chuan Assam lamah tomato 500 qtls an hralh chhuak tawh nghe nghe a, SEDP kaltlangin Tualte ah hian Tomato storage and packing unit din tum a ni a, hemi atan hian sum cheng nuai 50 pek chhuah tawh a ni. Mizoramin tomato kan thar chhuah tam lehzual theih nan district tinah hmalakna thar ‘Operation Tomato’ kalpui mek a ni bawk. Dawnfawh tharchhuah kawngah pawh nasa takin Horticulture Department hian tan a la zel a, tunah hian Dawnfawh chi hrang hrang - Ichiban, Africana and Madhuri te chu district tinah chin mek a ni.

Mizoram chhung bakah Mizoram pawna hralh chhuah tham nei turin Dragon Fruit thar chhuah kawngah hma lak a ni a, cluster expansion kalpui mek a ni. A chingtuten man man zawka an hralh theih nan, a hralhna tur ngaihtuah sak turin MIZOFED nen thawhho a ni a. Khawzawl, Serchhip, Mamit, Lawngtlai leh Aizawl District-ah uar zawka lakhuihthei chinna kalpui a ni a. Kumin June thla khan thlai leh theirah thar chhuah kawnga Mizoram hmasawnna tarlanna “Horticulture Fair” chu hlawhtling takin Aijal Club Park, Aizawlah neih a ni.

9. Environment, Forests & Climate Change Department chuan boruak thianghlim, hrisel leh ramngaw tha kan neih theih nan tha thlah lovin hma an la a, thingtlang lama ramngaw tihpun bakah khawpui lamah pawh ramngaw tihpun hna a thawh belh mek a ni. Thil chhinchhiahtlak tak chu khawpui ramngaw an tih mai ‘Nagar Van’ pahnih, Aizawl leh Champhaiah siam turin hma lak tan a ni a, hetiang bawk hian khawpuia chengte hriselna atana boruak thianghlim siam turin district dangah pawh hmalak tum a ni.

Zirlaite hnena ram ngaw hlutzia zirtirna leh thing tiak tihpunna atan Department chuan hmalakna thar dangdai tak school nursery a kalpui thar a, hei hian rah tha a chhuah mek niin kan hria a, a lawmawm tak zet a ni. Sahuan kan neih chhun Aizawl Zoological Park pawh tih len niin a tunlai thei tur ang berin cheibawl mek a ni a, kan hriat theuh tawh angin tunhnaiah sakei nu kan dah a, tunah hian saikei nu leh a pa dah belh leh turin hma lak mek a ni. NGO te nen thawhhona tha tak neiin vawikhat hman plastic (single use plastic) awm lohna State ni turin tan kan la ho mek a ni.

Hmun hnawng (wetland) te hi tuiin a chim reng emaw, a chim fo thin an ni a, thing leh mau leh nungcha tinrengah an hausa in tui hna siam leh tih thianghlim kawngah an thawh hlawk hle thin. Mizoram hian hetianga hmun hnawng (wetland) humhalh leh enkawl lai hi kan nei nual a, heng zinga pakhat Pala Wetland, Pala Dil leh a chhehvel, Siaha District-a mi chu tunhnai lawk khan Ramsar Site (khawvel pum a wetland pawimawh bik) a puan a ni. Hei hi thil chhinchhiah tlak bik leh Mizoram-a a vawikhatna a nih avangin ramngaw leh nungcha humhalhna kawngah rilru thar leh phurna thar min put tirtu a nih ngei ka beisei a ni.

10. COVID-19 hripui leng vangin kum hmasa lam khan sangha kan thar chhuah zat 38% laiin a tlahniam hman a, boruak a ziaawm tak hnu hian Fisheries Department in theihtawp chhuahin hma an han la a, tunah chuan hma sawn chho ve leh tawhin Mizoramin sangha a thar chhuah zat pawh 6% in a pung chho leh ta a ni. Sangha chi a kan intodelhlohna phuhru turin sangha chi tharchhuahna tur Fish Hatchery 6 hmun pawimawh laiah kan din dawn a, Mizoram chhungah beneficiary engemawzat thlang chhuakin sangha chi tihpunna tur dil hectare 50 a zau siam tum a ni. Ram chhunga sangha mantuten an hlawkpui theih nan HEP reservoir hrang hranga sangha note nuai 45 dah a ni dawn bawk a ni.

11. Animal Husbandry & Veterinary Department chuan National Livestock Mission hnuaia farmer-te hmasawnna atan piglet Multiplication Farm sawm (10) chu sawrkar laipui puihna hmangin a din a, Rural Backyard Goatery Scheme hnuaia kel vulhtu 119 tan hamthatna siamin, ar vulhtu 200 tan Innovative Poultry Productivity Project hnuaiah hamthatna thlen a ni bawk. NABARD RIDF hnuaiah Khawzawl, Saitual leh Hnahthial ah Veterinary Hospital thar sak a ni a, Veterinary Dispensary pariat (8) dinna tur sanction a ni tawh bawk. Rashtriya Krishi Vikas Yojana hnuaiah Khawzawl, Saitual leh Hnahthial a Veterinary Hospital tih changtlunna leh Swine Fever Vaccine leina turin hma lak mek a ni.

African Swine Fever avanga kum 2021 chhunga vawk suat ngai chu 12,568 lai mai a ni a, a vanduaithlak tak zet a ni. Sawrkar laipuia Ministry of Fisheries, Animal Husbandry & Dairying hnuaia Assistance to States for Control of Animal Diseases (ASCAD) hnen atangin heng vawk hrileng avanga suat ngai te compensate nan hian ASCAD hnuaiah Rs.584.97 lakhs hmuh a ni. Kaihhruaina angin state sawrkarin 50:50 in a lo dawm ve bawk a ni. ASF avanga an vawk suat ngai, mi 2,488 hnenah Direct benefit Transfer in tanpuina sum hi pek a ni ang a, a vaiin cheng nuai 1,169.94 pek tur a ni.

Kumin 2022 a ASF avanga vawk suat compensation pek chhuah tur mamawh zat cheng nuai 1,644.734 chu ASC-ah thehluh a ni tawh a. African Swine Fever hri a darh zel loh na tur leh a rem theihna tur project proposal cheng nuai 246.493 chu Ministry ah thehluh a ni a. Bio-Security level-11 laboratory dinna tur cheng nuai 350 dawn tawh a ni.

National Animal Disease Control Programme hnuaiah farmer-te hman tangkai turin call centre din a ni a, phone number ‘1962’ ah biak man chawi ngailo (toll free) in mithiamte a rawn theih a ni. He programme hnuaiah hian Mobile Veterinary Unit 26 chu RD unit a hman tur ruahman a ni.

12. MGNREGA hnuaiah chhungkua 2,08,829 hnenah Job Card pek niin sawrkar kum 2021-2022 chhung khan an zavai tan hnathawhna siam a ni a. Vawiin thleng hian thingtlanga Job Card holder-te tan chawhrualin ni 23.13 chhung inhlawhna siam a ni tawh a, Rural Development department chuan sawrkar kum 2022-23 tawpah hi chuan ni 100 chhung inhlawhna siam ngei a tum a ni. PMAY-G hnuaia beneficiary 6,600 te insak tanpuina sum pek chhuah a ni tawh a ni.

Aibawk, Thingsulthliah, East Lungdar leh Khawzawl cluster te avangin Mizoram chuan Shyama Prasad Mukherjee Rurban Mission hnuaiah lawmman a dawng a. He hmalakna hi khawpui leh thingtlang mite dinhmun inthlauhna tizim a, thingthlang a chengte deh chhuah tihpun leh, an sum leh pai dinhmun chawikan a, khawsakna dinhmun intluktlan zawk zelna tura hmalakna a ni. Farm Livelihoods intervention hnuaiah khaw 72 a Mahila Kisan (hmeichhe farmer) 9681 te ziahluh a ni a. Non-farm sector ah Hmeichhe kaihhruai eizawnna 600 lai din a enkawl a ni a. Thingtlang a chengte’n ei tur hrisel zawk an neih theih nan leh tharchhuah a tam zawk nan “nutritional garden” 5,864 siam a ni bawk.

Sawrkar kum 2020-21 atan khan ramri dep RD block 15 chhunga hmasawnna hna hrang hrang 178 atan cheng nuai 2,731 ruahmanna siam a ni a, June ni 14, 2022 khan Ministry of Home Affairs chuan hemi atan hian sum a rawn pe chhuak kim tawh a ni.

13. Food, Civil Supplies & Consumer Affairs Department chuan Public Distribution System (PDS) hnuaiah chhungkaw 11,23,340 (June, 2022 allotment angin) hnenah buhfai sem hna a thawk a. Fur ruahtui tam laia thingtlang hmun kilkhawr zawka buhfai sem a khaihlak loh nan Supply Centre 79 ah buhfai stock thahnem tak dah a ni hlawm a. PDS kalpui that avangin vawiin thleng hian ei tur tlakchham avanga nunna chan an awm hriat a ni lo va. PM-GKAY hnuaiah COVID-19 hrileng avanga eitur tlachham an awm loh nan NFSA beneficiary harsatna tawkte hnenah mi pakhat tan buhfai kg 5 zel thla tin pek a ni a, he hmalakna hi September 2022 thleng kalpui a ni ang.

Ration Card computerization chu Mizoram pum tan zawh tawh a ni a. NFSA Ration Card leh Aadhar thlunzawm pawh 97% zawh tawh a ni a, ngawrh taka hmalak zel a ni. Online a consumer ten an harsatna an thlen theihna tur consumer grievance redressal system ‘e-Daakhil portal’ chu June ni 20, 2022 khan tlangzarh a ni a. He portal kaltlang hian complaint theh luh theih a ni.

14. Prime Minister Pu Narendra Modi-an June ni 19, 2022 ah New Delhi IG Stadium-a a hawn - India ram zalenna kum 75-na lawmna puala Chess Olympiad Torch Relay,(India ram khawpui 75 tuam chhuaka ni 40 chhung meichher inhlan chhawngna)hmasa ber chuan July ni 12 khan Mizoram a lo thleng a. Meichher hi Grandmaster Mitraba Guha chuan rawn kengin Mizoram Sports & Youth Services Minister hnenah hemi puala Lengpuia hun buatsaihah a hlan chhawng a ni.

Birmingham, United Kingdom a Commonwealth Games 2022 neih zawh tak maiah India ram aiawhin weightlifting 67 kg category ah Mizo tlangval Jeremy Lalrinnunga chuan Gold Medal la in, record a siam nghe nghe a. India Hockey Team a tel Mizo nula Lalremsiami pawhin Bronze Medal a rawn hawn bawk a. Ram pawn infiamna khawvela mahni hming chher a, Mizoram ti hmingthatu thlalai chhuanawm tak tak kan nei zel hi a lawmawm tak zet a ni.

Kumin June ni 4-13 chhunga Panchkula, Haryana a Khelo India Youth Games buatsaihah Mizoram Team chuan gold medal pahnih (2) bakah Silver medal leh Bronze medal pakhat (1) ve ve an la a ni.

Mizoram State Sports Council chuan Rural Electrification Corporation nen thawk dunin state chhunga Motorspots Race Track hmasa ber tur Lengpui ah hma a la mek a. Cheng vaibelchhe 10 senga siam zawh tura ruahman niin nakum a zawh hman beisei a ni. Sawrkar laipui Ministry of Tribal Affairs chuan Diakkawn, Kolasib a Futsal playground leh Basketball field siamna tur bakah Vaipuanpho a adventure sports atana State Training Centre dinna tur a rawn tum dawn a ni.

15. DAY-NULM hmalakna hnuaiah Department of Urban Development & Poverty Alleviation chuan a thlawnin khawsak harsa zawkte tan thiamthil inzirtirna te pe in, Interest subsidy loan te a pechhuak a. Kawngsira inzuar te humhalh kawngah pawh hma la in, Champhai leh Khawzawl ah zana tawmhulna Night Shelter sak a ni bawk.

Azadi Ka Amrit Mahotsav lawmna pualin Sanitation Volunteer 600 hnenah chawimawina ‘Scroll of Honour’ hlan a ni a. Kum tina neih thin Mizoram Cleanliness Competition atan ngawrh taka hmalak mek a ni bawk.

Aizawl Municipal Corporation hnuaia hmalakna hrang hrang – Berawlui, Zemabawk a city Bus Turning Point/ Terminal sak te, Tuikual South a Multi-Level Parking-cum-Shopping Complex & Auditorium sakte chu zawh a ni tep tawh a. June ni 21, 2022 khan AMC office leh a chhehvel chu Single Use Plastic Free Zone ah puan a ni. PAHOSS chu Lunglei, Champhai leh Kolasib ah te kalpui thuai tum a ni.

16. Siaha leh Lawngtlaiah District Transport Office building thar sak zawh niin, kumin October thla hian Kanhmun a Enforcement Check Gate sak mek chu zawh beisei a ni. Tlabung, Serchhip leh Vairengte a Commercial Vehicle Terminal sak leh Govt. Mizo High School, Aizawl Multipurpose Hall sak pawh ngawrh taka kalpui mek niin, kumin chhung hian zawh beisei a ni.

Transport department chuan ramchhung inland waterway tihhmasawn kawngah nasa takin hma a la a. Khawthlangtuipui lui – Tuichawng lui, Bangladesh ramri atanga intan a Tuichawng lui infinna thleng, 23km a thui tihchangtlunna tur project siam a ni a. Khamrang atanga Gharmura (Assam) thlenga 87.136km a thui Tlawng luidung chu Sawrkar laipuia Ministry of Shipping chuan National Waterway-102 ah a puang a. Ministry chuan Chhimtuipui, Tuipui ‘D’ atanga Myanmar ramri a Lomasu khua thleng, 138.26 km a thui chu Hydrographic survey leh Techno Economic Feasibility Study neih phalna a pe tawh bawk a ni.

May ni 10, 2022 khan Behliangchhip (Tripura) leh Aizawl inkarah Inter state MST Bus Service chu a vawi khatna atan tlan tan tir a ni a. MST Bus sawm pathum (13) lei belh a service tir a ni bawk.

17. Directorate of School Education, Mizoram leh DEVI Sansthan chuan adult education hmasawnna tur Foundational Literacy and Numeracy programme atan thawhhona thuthlung an ziak a. District pathum – Aizawl, Mamit leh Lawngtlaiah kalpuiin zirlai 4,03,030 bitum a ni a. Centrally Sponsored Scheme pakhat – New India Literacy Programme chu kum nga (5) chhung - April 2022 atanga March 2027 thleng kalpui turin tlangzarh a ni a. He hmalakna hian critical life skills, foundational literacy and numeracy, vocational skill development leh basic education tih hmasawn chu a tum ber a ni.

Samagra Shiksha hnuaiah zirlai hmeichhia 43,749 leh zirlai mipa 47,086 hnenah a thlawnin school uniform pek a ni a. Zirlai 99,492 hnenah a thlawnin textbook (Braille lehkhabu telin) pek a ni bawk. Middle School pali (4), High School pali (4) leh Higher Secondary School pahnih (2) upgrade a ni a. Heng bakah hian school 64 ah electric connection pek niin, hmun 37 ah tui thianghlim in tur siamsak a ni a; zun in 192 leh pianphunga rualbanlo zirlaite tan ramp/handrail 25 siam hna te thawh a ni bawk. High School 37 ah leh Higher Secondary School 15 ah zirlai naupang 6,493 tan Vocational Education kalpui a ni a. Elementary School 547 leh High School & Secondary School 270 ah Sanitary Napkin Vending Machine leh Incinerator dah a ni bawk.

18. Higher & Technical Education Department in zirna tih hmasawnna tura kawng hrang hranga hma a lakna in rah duhawm tak a chhuah zel a. Tunah hian College leh zirna in sang kan neih zinga 92% chu National Accreditation and Assessment Council (NAAC) in a endik tawh a, kuminah hian Government Serchhip College leh Government Zirtiri Residential Science College, Durtlang Leitan chuan Grade ‘A’ an hmu tawh nghe nghe a ni.
Govt. Zirtiri Residential Science College chu Durtlang Leitan-a an college building thar sak zawh tawh niin an insawn fel tawh a. Mualpui-a Govt. Aizawl College campus thar sak mek pawh zawh fel tep a ni. Govt. Zirtiri Residential Science College campus tharah lirthei dahna (garage) SEDP sum cheng nuai 15 senga sak a ni a. Govt. T. Romana College-ah classroom zauh nan cheng nuai 9.38 sen a ni bawk.

19. Planning & Programme Implementation Department chuan zirlaite leh mahni puala eizawnna bul tan tumte pualin zirna in 15 ah Entrepreneurship Knowledge Cell, Mizoram University leh HATIM, Lunglei telin a din a. Micro Startup Capital Competition ‘MIZORAM RAHBI’ vawi 4-na chu January - May, 2022 khan buatsaih niin eizawnna peng hrang hranga titha mi 13 thlan chhuah an ni.

Chhungkaw hmasawnna tur lam hawi zawngin SEDP hnuaiah ruahmanna siam a ni a, he ruahmanna ang hian MLA Constituency tinah beneficiary 1,500 awmin beneficiary zawng zawng hi chhungkaw 60,000 an ni dawn a ni. He scheme hnuaiah hian beneficiary te chu an eizawnna duhthlan ah bul tanna tur cheng sing nga (Rs. 50,000/-) pek an ni dawn a. A enkawltu department 9 te chu beneficiary an neih zat azirin, he programme kalpui nan hian a vaiin sum vaibelchhe 328.13 ruahman a ni.

20. Information & Communication Technology Department chuan mipui ten mobile phone signal an hmuh that theih nan Telecom Service Provider ten awlsam taka mobile tower an bun theih a pawimawh tih hriain, phalna dilna tur online portal an buatsaih a, hei hi a tangkai hle a ni. Mizoram Sub-ordinate Services Selection Board (MSSSB) Online portal pawh siamin hei hian hna diltute tan awlsamna a siam sak bakah hna a tisawt hle a ni. Hmun kilkhawr leh hnam tlem zawkte awmna hmuna sikul 20 ah Smart Classrooms 40 peihfel a ni tawh a. BharatNet project hnuaiah thingtlang khaw 400 ah VSAT internet hub din niin internet connection mumal tak an neih theih phah bawk a ni. Sawrkar department hrang hrang website vil turin Website Monitoring System ruahman a ni bawk a, district 6-ah DC Online system siam sak niin Schedule Tribe, Income, Residential leh Permanent Residential Certificate dilna atan hman tangkai a ni.

21. Commerce & Industries Department chuan SEDP hnuaiah puantaha eizawng mi 438 hnenah tanpuina cheng nuai zahnih sawmruk (Rs. 260 lakhs) a pe chhuak tawh a. Ministry of DoNER leh NEC hnuaiah Council Vaih, Siaha ah Mara Handloom & Weaving Centre din tum a ni a; Special Development Project hnuaiah Phuaibuanga Handloom Training cum Production Centre leh Lengpuia Handloom & Handicraft Residential Training Centre din hna thawh mek a ni bawk.

Mizoram Market (Regulation Facilitation) Act, 2021 chu March ni 13, 2022 khan Mizoram Gazette ah chhuah a ni a. Kumin April thla khan Bangladesh Minister of Commerce Pu Tipu Munshi, Mizoram tlawh a rawn zin nen Mizoram leh Bangladesh inkara sumdawnna tih hmasawnna turin Joint Statement ziah a ni.

22. Local Administration Department chu Rashtriya Gram Swaraj Abhiyan Scheme hmalakna atan nodal department a ni a. He hmalakna hnuaiah hian Village Council House pasarih (7) sak that, VC house sawm (10) sak leh VC House sawm a Common Service Cenrte din hna thawh a ni a. Bilkhawthlir leh Thenzawla Handloom Design Training Centre-ah hnah atanga ei thleng siam inzirtitrna pek a ni a. Sawrkar kum 2022-2023 chhung hian Hnahthial, Khawzawl leh Saitual ah District Panchayat Resource Centre din a ni ang.

23. Land Revenue & Settlement Department chuan chak zawk leh langtlang taka lei man, chhiah leh sum khawn a nih theih nan te, ram chungchanga felfai zawka survey leh allotment siam a nih theih nan te ngawrh taka thawkin, a zau thei ang bera mipui thawhpuiin hma a la thin a. Ram awl chhinchhiah a mapping, plotting leh planning hna thawh te, Registration office digitise hna te thawh a ni a. Ministry of Panchayati Raj hnuaia Svamitva Scheme kaltlangin khaw 48 ah drone survey neih zawh tawh a ni a. Tachhip khuaah ‘ground truth’ hna thawk tan mek a ni bawk.

24. Mizoram Liqour (Prohibition) Act, 2019 hman a nih atangin Excise & Narcotics Department chuan dan bawhchhia mi 2,425 manin case 3,015 ziah luh a ni tawh a. Drugs tawlh ru mi 517 man leh dan anga an chung thu relsak a ni bawk.

25. Sawrkar Laipui Ministry of Social Justice & Empowerment hnuaia Nasha Mukt Bharat Abhiyaan (Drug Free India Campaign) chu Social Welfare & Tribal Affairs Department chuan Aizawl, Champhai leh Kolasib District-ah te a kalpui a. He Campaign hnuaiah vek hian Drug Demand Reduction Programme hmangin drug hmansual a hluar zel loh nan leh ruihhlo ngaiten enkawlna tha an dawn a, damna an lo chan theih nan Mizoram chhungah zau takin hma lak a ni. School 122-a zirlai naupang te zingah Survey on Children and Drugs, 2022 kalpui a ni a. School Education Department leh SCERT te nena tangkawpin school zirlaite zingah ruihhlo hmansual laka an fihlim theih nan hmalakna thar kalpui tum mek a ni bawk.

Ministry of Tribal Affairs chuan Tribal Research Institute building sakna tur sum Rs.2,028.50 lakh chu a pawmpui tawh a. Chak taka hma lak mek niin December, 2022 hian India Independence champhaphak vawi 75-na puala hawn theih beisei a ni. Ministry of Tribal Affaris hian zalenna sualtu Ropuiliani hming chawiin Kelsihah Ropuiliani Museum sakna tur Rs.1,800 lakh a pawmpui bawk a. Supreme Court of India thupek angin rilru lama hrisellohna nei te enkawlna hmun Rehabilitation Home for Persons with Mental Illness chu Ainawn Veng, Aizawlah siam a ni dawn bawk a ni.

26. Women & Child Development Department chuan district tinah Maternity Benefit Programme a kalpui a, he programme kaltlang hian raipuar leh nau hnute pe lai ten Rs.5000/- an dawng a, an account theuhah dah luh thin a ni. Kum 2021-2022 chhungin mi 5,283 ten tanpuina sum direct benefit transfer hmangin an dawng a. State Innovation Plan hnuaiah Anganwadi Worker te chu smartphone pek an ni a, Poshan Tracker App dah sak theuh an ni. He mobile app ah hian tanpuina dawngtu zawng zawng te chanchin kim chang taka dah a ni a, Anganwadi Centre tin te nitin hnathawh dan a tarlang a, beneficiary ten ei leh in tur tha nutrition a hun taka an dawn theih nan hman tangkai a ni.

27. Tourism lama hmasawnna atan Khamrangah eco-tourism tih changtlunna turin Mizoram Sawrkar chuan sum nuai 800 a hmu a. Responsible Tourism Policy kalpui mek chu mirethei zawkte hamthatna tur tinzawnin, ram chhung dehchhuah hlutna tisang a, mi tam tak eizawnna siamsaktu, hmasawnna ngelnghet leh ram chhung mipuite khawsakna dinhmun chawikang thei tura beisei ni. Kumin November thlaa International Tourism Mart Mizoram-a neih tur hian nasa takin Mizoram Tourism pawh a chawikan beisei a ni.

Pilgrimage Rejuvination and Spiritual, Heritage Augmentation Drive Scheme (PRASHAD) hnuaiah Mizoram chhung hmun hrang hranga toruism hmunhma buatsaihna tur ruahmanna te chu Union Ministry of Tourism -in min pawmpui tawh a. Tourism Department hian tunhnai ah commercial website leh mobile app te siam tharin zin miten mahni inlum atangin Tourism hmunhma leh service hrang hrang te awlsam takin a book thei tawh a ni.

28. Art & Culture Department chuan Mizo puan hrang hrang - puanchei, pawndum, ngotekherh, hmaram leh tawlhlohpuana Geographical Indication (GI) atana inkaihhruaina a siam, Technical Specification and Use & Misuse of 5 Mizo GI Puan atan sawrkar notification chu June 10, 2022 khan tih chhuak a ni a. Regional Museum, Lunglei sak hna chak taka kalpui mek a ni a. NEDP sum hmanga Mizo Typical Village (Zokhua), Falkawna VIP Lounge sak hna chu peihfel tep a ni tawh a. Museum Extension Building, New Capital Complex, Aizawlah a chhung chei hna thawh mek a ni a. NEC hnuaiah Lai Cultural Centre-cum-Auditorium, Lawngtlaiah sak chu hun reilo tea hawn mai theih turin sak zawk a ni tawh zawk.

29. Kumin June thla tira Union Minister of State, Pi Dharshan Jardosh-in Mizoram a rawn tlawh khan rah tha tak a chhuah nghal a. District 5 - Aizawl, Lunglei, Serchhip, Kolasib leh Hnahthialah Silk Samagra-II Eri Project’ ruahmanna te chu pawm a ni a. June 14, 2022 a Project Monitoring Committee of ‘Silk Samagra-II’ thukhawm chuan project pahnih - 1) Development of Mulberry Sericulture in Mizoram cheng nuai 1067.16 ruahmanna leh, 2) Sustainable Livelihood through Ericulture in East Mizoram cheng nuai 1487.25 ruahmanna te chu a pawm tawh a. Hei hi tih fel a nih veleh hna tan nghal mai tur a ni.

30. General Administration Department hnuaia Secretariat Administration Wing chuan Minister, Officer leh an personal branch te leh Mizoram Secretariat chhunga department hrang hrang ten tluang taka hna an thawh theih nan theihtawp in a thawk chhunzawm reng a. April 12, 2021 khan Secretariat Staff kum 18 atanga 45 inkar te tan COVID-19 vaccination beihpui thlak a ni a, kumin April 12 khan kum 60 chunglam te tan precautionary dose pek a ni bawk.

GAD, Aviation Wing chuan regional connectivity-ah Union Minister, Civil Aviation hnen atangin kumin March thla khan Most Pro-Active State Award an dawng a. Shillong, Guwahati leh Agartala te bakah Aizawl-Mumbai(via Kolkota) ah te thlawhna direct service siam thar a ni

31. Kum 2021-2022 chhungin State Legal Services Authority chuan ukil rawihna tur sum nei lo mi 3,197 te chu a thlawnin a rawih sak a. Lok Adalat vawi eng emaw zat neih a niin case ziah luh 9908 zinga 3605 chinfel a ni. State Legal Services Authority leh District Legal Services Authority te hmalakna in khaw 678 ah Legal Awareness campaign neih a ni a. Khaw 14-ah Outreach/Mega Camp kalpui niin a thlawnin dan hremi te rawnna hun leh counselling neih a nih bakah affidavit hrang hrang eng emaw zat an pe chhuak a ni.

32. Assembly Session leh Legislature kaihhnawih hna te tluang taka a kal theih nan Parliamentary Affairs Department -in hna a thawk reng a. Mizoram Legislative Assembly thutkhawm vawi 9-na chu Mizoram Governor zahawm takin February 22 khan kovin March 10, 2022 thleng neih a ni a. He thutkhawmah hian Assembly Session a chhawpchhuah turin Mizoram Legislative Assembly Secretariat-ah Legislative proposal sawmparuk (16) a lut a ni.

33. Accounts & Treasuries chuan pension 1,137 a chingfel a, pension kaihhnawih case 463 chinfel a ni bawk. Sawrkar kum liamta chhungin New Pension Scheme kaihhnawih case 487 hlawhtling takin chin fel a ni a. March 31, 2022 thleng khan NPS subscriber mi 9,515 hnenah Sawrkar do letna Rs.44,43,56,723/- sanction niin subscriber te account ah dah luh a ni.

34. Deputy Commissioner Office, Aizawl chuan Special Revision of Photo Electoral Rolls, 2022 chu January 15, 2022 khan an tlangzarh a. Electoral roll update hna hi chhunzawm reng a ni bawk. April 7, 2022 khan Chhinga Veng leh Tuikhuahtluang Local Council by-election tluang taka neih a ni a. Green Mizoram Day khan Polling Station pahnihah thing phun a ni a. Plastic drop box hmun hrang hranga siam a ni a, lehkha puan hmang tlem tura thupek tih chhuah niin faina beihpui thlak a ni bawk.

BME (Aadhaar) Operation chu tluang taka kalpui a ni a; kum 2021-22 chhung khan mi 18,032 vel bawr thun belh a ni a, Aadhar enrolment hi 99% a kai tawh a ni.

35. Information & Public Relations Department chuan lemziak mite, film siamtute leh thlalatute tan online programme vawi 5 leh offline programme vawi 4 a buatsaih sak a. Film siamtu mi 32 hnenah short film leh documentary siamna tur sumfaia tanpuina pek a ni. Mizoram Journalists Association member te leh an chhungte tan damdawi ina inenkawlna cheng nuai 20 pek chhuah a ni a. NEC sum hmanga sak Lianchhiari Run sak hna chu 80% vel thawh zawh a ni tawh. I&PR officer pasarih leh journalist pasarih te chu Parliamentary Research & Training Institute for Democracies, Parliament, New Delhi-ah Parliamentary Processes & Prodecureas for Media Persons training tura tirh an ni.

I&PR Department chuan kumin March thla khan an department din champhaphak vawi sawmngana ‘Golden Jubilee’ an lawm a ni.

Thiante u, hun inher danglam zel hian hriat lawk loh harsatna chi hrang hran a rawn her chhuahpui thin a; Covid-19 hripui kha chutiang harsatna pakhat chu a ni a. Hun khirh leh harsatna karah pawh kan ramin hmasawnna kawng dik a zawh zel theih nan tha thlah lova theihtawp kan chhuah chhunzawm reng a ngai a. Harsatna karah pawh kan ram tan hma lam hun eng zawk thlirin nghet tak leh huai taka harsatna hmachhawn zel thei tura kan inrin a pawimawh em em a ni.

A tawp berah chuan, Mizoram hi ram nuam leh ralmuang, ram chhuanawm a siam turin inlungrual a, theihtawp chhuah turin Zoram mipui zawng zawng te ka ngen a. Boruak tha lo leh ralmuang lo hnuaiah chuan ramin hma a sawn thei lo tih hre rengin remna leh muanna vawnghim a, harsatna lo awm apiangte pawh inlungruala hmachhawn a, hneh zel tura rilru insiam thar chungin Mizoram tan theihtawp i chhuah zel ang u.

Ka lawm e.

Jai Hind.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post