KA THO VANG A KA PA HNÊNAH KA KAL TEH ANG

 

(𝙺𝚎𝚒 𝚜𝚊𝚛𝚞𝚊𝚔 𝚖𝚊𝚒 𝚕𝚎𝚑 𝚛𝚒𝚕ṭ𝚊𝚖𝚒𝚗 𝚔𝚊 𝚝𝚑𝚒 𝚊𝚗𝚐 𝚖𝚊𝚠?)

— 𝐂𝐞𝐧𝐭𝐞𝐧𝐚𝐫𝐲 𝐂. 𝐋𝐚𝐥𝐳𝐚𝐡𝐚𝐰𝐦𝐚

𝙲𝚘𝚕𝚞𝚖𝚗𝚒𝚜𝚝, 𝙴𝚡𝚙𝚕𝚘𝚛𝚎 𝙼𝚒𝚣𝚘𝚛𝚊𝚖

          “𝚃𝚒𝚗, 𝚊 𝚒𝚗𝚑𝚛𝚒𝚊𝚝 𝚌𝚑𝚑𝚞𝚊𝚑 𝚟𝚎𝚕𝚎𝚑, '𝙺𝚊 𝚙𝚊 𝚑𝚗ê𝚗𝚊 𝚒𝚗𝚑𝚕𝚊𝚠𝚑𝚏𝚊𝚝𝚎 𝚌𝚑𝚊𝚠 𝚎𝚒 𝚜ê𝚗 𝚕𝚘𝚑𝚟𝚊 𝚗𝚎𝚒 𝚊𝚗 𝚝𝚊𝚖 𝚟𝚎𝚒 𝚗ê𝚗, 𝚔𝚎𝚒 𝚕𝚊𝚑 𝚌𝚑𝚞 𝚑𝚎𝚝𝚊𝚑 𝚛𝚒𝚕ṭ𝚊𝚖𝚒𝚗 𝚔𝚊 𝚝𝚑𝚒 𝚍â𝚠𝚗 𝚜𝚒 𝚊! — (𝖫𝗎𝗄𝖺 15:17)

          Retheite retheih chhan, hausate hausak chhan, dâwn chiangin lung hi a awi mawlh lo! Kan sawrkâr lah chuan 'naktuk' tia kan sawi fo ṭhîn, a tak taka thleng ngai si lo, khua a lo vâr leh meuh chuan 'vawiin' a lo ni leh ṭhîn ang mai hian, Covid-19 hripui lêng vângin Total Lockdown a tâwp veleh Total Lockdown dang a puang chhunzawm zêl mai si. A ṭhatna tam tak a awm rualin, a ṭhat lohna tam tak a awm ta!

          Khualzin vâkvai ang maiin mi inhnuai luahin thingtlâng lama mi retheite kan awm a. Covid-19 hripui a lên hma zawng, ni tin ei tûr leh ei khawp zawnga duh duhna hmuna zalên taka kan chhuah theih lai leh hna kan thawh theih lai pawha harsa ti taka nunga khawsa ṭhîn kha, engtinnge tûn ang hun, hna thawh ngaihna awm lo, lei ngai lo va kan zawn theih, leilungina a chhawm sa chawhmeh takngial pawh zawng thei lo, zeng (paralyzed) ang leh tân in (Jail) bang nei lo va tâng ang maia mahni ina pâwn chhuak thei lo va kan awm lai hian, eng ei tûr nge kan neih ang? 

          Mihring kan nih chhûng chuan lâk luh (income) a awm loh pawn hman ral (expenditure) a awm ngei ngei a ngai. Lâk luh kan nei si lo, ei lovin dam khaw-chhuah ngaihna a awm si lo. A bîkin, keini ang thingtlâng khuaa chêng, Sumo service theih lai pawha ni hnih kal tân phei chuan tun ang hunah fing taka chêt chu a awlsam lo khawp mai. Loh theih lovin leiba (debt) kan neih a lo ngai a. Naute piang hlim, ṭawng thei si lo, natna nei si ang maia awm, mi rethei tam tak hmun tinah kan awm. Hêng mi retheite hi, sawrkâr thuneitu, Total Lockdown puangtute tu leh fa, mi inhnuai luaha awm an awm em? Luka 6:31 thu-ah chuan, “Tin, miin in chunga an tiha in duh tûr ang zêlin mi chungah pawh ti ve rawh u,” tih a nih kha. Rorèltuten in tu leh fate in hmangaih ang chiah hian, keini mi retheite pawh hi, kan nu leh pa, kan pi leh pute hian min lo hmangaih ve a ni tih in hriat a pawimawh.

          Hetiang renga kan awm a, kan kal a, sawrkârin Total Lockdown a puan chhunzawm zêl chuan, Zoram mipuite hian 'ṭampui' kan la tuar ngei ang. In luah man inâwl (free) chungchângah pawh, mi hausa, kum 5 pawh Total Lockdown puang se nghei lo tûrte chuan an in luahte in luah man pawh an âwl (free) thei ang chu. Nimahsela, in neitu ni si, mi rethei te te mi tam tak an awm. Chûng mite pawh chu kan ngaihthah ngawt thei lo vang. Ṭanpuitute ṭanpuina a thlâwna dawn pawh a vâng thuai dâwn. Ṭanpuina petu tam takte pawn ṭanpuitu an mamawh lêt ve hun a thleng thuai ang. 

          Zoram khawvêl a buai mêk a, zia lam ai mahin zual lam a pan zêl a. Hripui lêng do pawh harsa kan tih laiin, ramri lamah ṭhenawm State Assam hoin ram neih belh tumin min lo nêk chhên a. Do lêt ngaia an awm avânga do lêtin a chan ṭha zâwk kan chang a. Kan hma hruaitu leh kan hnung dâwltu Pathian avâng chauhva hnehna chang kan ni tih kan theihnghilh palh a hlauhawm hle. Kan Zoram buai dân hi Amazon ramngaw a kan nasat vânglai  ang mai kha a la ni! Hripui lêng avângin mi zawng zawng kan inhlau tawn a, unau, ṭhian ṭha inkâr a zau ta! Damlo enkawl mék lah hmun tinah an awm a, mahni in chhûnga mahnia inenkawl natna vei te, mahni in chhûnga Home Quarantine lah flag zâr phei ang maiin a inzâr phei pût a. Midangte kai darh hlauin kan invêng a, natna an kai palh hlauin midangte pawh an lo invêng ve bawk a. Fimkhur viau mah ila, midangte fimkhur loh zâr zoin natna vei kan pun belh zêl a. Mimal fimkhur a pawimawh ang chiah hian, mimal fimkhur loh a pawi hle bawk. Ni tin natna enkawlna hmun aṭânga dam chhuak erawh kan pung ve zêl a, a lâwmawm hle. Tin, khaw tin leh hmun tinah VLTF leh LLTF hruaitu tam takten an awmna hmun apiangah an tih tûr (duty) ṭheuh an ti a, an hah hle bawk. Nimahsela, fak erawh an hlawh mang meuh lo. Mizote hi mi fak aia sawisèl lama tui mi kan lo ni deuh vek mai hian Zoram hmakhua a tichhe chak hle.

          Loh theih lovin khawvêl tifamkimtu mi rethei fa, thingtlâng lama 'in leh lo' nghet neite mahni khaw lamah taksa himna leh taksa damna zawngin kan insaseng a hun ta. Khawpuiah ei tûr nei lo leh rethei taka awm reng hian awmzia a nei lo. Mahni khuaah ei tûr ei sên loh kan neih laiin, zirna leh hna ṭûl dang avângin khawpui lam kan pan a. Hmangaihtu leh khawngaihtu tak tak nei lovin kan awm a. Tâwp chin nei lo va min hmangaihtu kan Pa, (kan) inah engkim a awm kha. A nachâng hriain min ṭanpui a, nachâng hre loten, “Ei tûr in nei maw, in ṭha zêl em? Harsatna in neih chuan min hrilh hreh suh u aw,” tiin ṭawngkam ṭha tinrêngin min bia in min khawngaih der a. Rethei fate lahin Mizo tlawmngaihna hre rengin, kan harsatnate chu sawi kan tum bîk lo, ngheia kan thih ṭhak hma loh chu! Engmah nei lo mah ila, “Kan la nei rih e, harsatna kan neih chuan kan lo hrilh dâwn che u nia,” tiin dâwt vâr kan han sawi a. An ngaih a lo ṭha êm êm a. Hmàn lai kan pi leh pute hun lai kha chuan an neih thu an sawi pawhin an pe lui hrâm hrâm ṭhîn kha a nia. A chhan chu, 'tun lai' hi 'hman lai' a nih loh vâng te pawh a ni ang e!

          Fapa tlân bo nihna ang ni lo mah ila, kan dinhmun erawh a danglam chuang lo. Saruak mai leh rilṭamin kan thi mai dâwn em ni? Zirna aiin nunna a pawimawh zâwk lo ve'm ni? Hma lam hun aiin tun hun? Hmangaihtu awmna hmun chu hmun ropui leh hmun nuam ni lo mah se, a ropuiin a a nuam mai ṭhîn. Khawvêl pum pawh kan thuhnuaiah dahin, leilung leh a chhûnga thil hlu zawng zawngte nei vekin, khawvêla mi hausa ber pawh ni mah ila, thihnain kan chungah thla a zâr si chuan awmzia a nei dâwn em ni?