HUN CHI THUMTE LEH A PAWIMAWHNA

Centenary C. Lalzahawma
Columnist, Explore Mizoram

         Mihringte kan lo pian chhuah nî aṭâng chiah hian kan hun a inṭan a, chu hun chu kan thih nî-ah a tâwp ṭhîn. Kan pian hma daih tawh khân hun a awm tawh a, kan thih hnu-ah pawh a la awm zêl ang. Chu chu leilung dân; Siamtu'n ni tûra a duan lâwk sa a ni. Hun chi thumte hi lungthu pathum anga pawimawh ṭhiau an ni. Hêng hun chi thumte hi sawi hran hlei theih loh khawpa inhnaih, sawi hran harsa tak an ni. Taksa, rilru leh thlarau anga ṭhen hran theih loh ti pawhin a sawi theih âwm e. Hun chi thumte chu — 'hun kal tawh', 'tûn hun' leh 'hun lo la thleng tûr (nakin hun) te' an ni. Hun hi zirtirtu ngawichâwi leh dawhthei tak a nih avângin leia kan dam chhûng rau rau-ah chuan a pawimawhna a nêp thei ngai âwm lo ve. Engpawh ni se, hun chi thumte leh a pawimawhnate tawi tê tein kan thlir ho dâwn a ni.


          A hmasa berah chuan 'hun kal tawh pawimawhna' kan thlir ho dâwn a ni. Mahni chanchin ṭheuh ziak dâwn ila a phêk hmasa lam luah hmasatu tûr chiang sa chu 'kan hun kal tawh, kan nunhlui' chanchin a ni ngei ang. Hun kal tawha hun ṭha tak hman hi thil ṭha leh thil hlu tak  a nih rualin hun kal tawha hun hman ṭhat loh erawh thil pawi tak a ni. Sâp thufing chuan, “Hausakna hloh chu taimakna hmangin a neih leh theih a, hun hloh tawh erawh chu chatuanin a neih leh theih tawh loh,” a lo ti a. Queen Elizabeth-i phei chuan, “Hun hi inches khat chauh pawh neih belh dâwn ila, pound maktaduai khat pawh ka sêng mai tûr,” a ti hial! Hun hi rangkachak tluk zeta hlu a ni tih a chiang hle. Kan hun kal tawh te hi kan ko kîr thei tawh lo va, ro suma lei theih an ni lo tih a chiang hle âwm e. Tin, kan hun kal tawha kan hun hman ṭhat leh ṭhat loh azir hian kan hma lam hun a tiêngin a tithim thei a, kan hma lam hun pawh a tichhe vek thei bawk. Chuvângin, hma lam hun atân nunhlui chhuanawm hnutchhiah thei tûrin mi tinte kan hun hman mêkah kan fimkhur a ṭûl hle.

          A dawt lehah chuan 'tun hun pawimawhna' kan thlir ho leh dâwn a ni. Hêng, hun chi thumte zîngah chuan a pawimawh ber ti ila kan sawi sual âwm lo ve. Schiller-a chuan, “Tun hun ngaihthahtu chuan a neih zawng zawng a khawhral a ni,” a ti a. British ram rorêl thiam mi Phillip Chesterfield-a chuan, “Hun hlutna hria la, minute tin hi ngai pawimawh rawh,” a ti bawk. Hun hi pawisa tluka hlu a nihzia a lang chiang hle. Hun kan khawhral mai mai hian pawisa kan khawral a lo ni, thil dang a ni lo.

          Hun chuan ngawi rengin a pan lam tûr chu panin, kâr lovah hun leh ni a liampui duai duai a! Siam ṭhat theih tawh loh nunhlui leh hriat lâwk theih loh hma lam hunin min tibuai fo bawk nên. Hun inher danglam zêlin rilru ngaihtuahna a thlak danglam fo bawk si. Duh loh dâna khawsak mai te pawh a awl ṭhîn. Châwl ve ngai lo, muang chuang si lo leh rang chuang bawk si lo hun hi a tawngtu azirin a insiamrem mai ṭhîn a lo ni. Tûn hun hi engkim siam ṭhatna hun, hun kal tawha kan thil tihsualte bânsanna hun leh hma lam huna nun dân ṭha taka nung thei tûra kan inbuatsaih tharna hun a ni. Mi pakhat tân hringnun Sana hi vawikhat chiah herh nun a ni a, he sana vir hi engtikah nge a tâwp dâwn tih tuman kan sawi lâwk thei lo va, kan hre lâwk thei hek lo. Mi tinten hei hi i hre reng ang u, “Tûn hun hi hun rangkachak chu a ni. A aia hlu hun dang a awm thei lo,” tih hi. 2 Kor. 6:2 thu-ah chuan heti hian kan hmu, “Hun lâwmawmah ka ngaithla che a, Chhandamna nîah ka ṭanpui che,” a ti si a. Ngai teh u, tûn hi hun lâwmawm chu a ni a; ngai teh u, tûn hi chhandamna ni chu a ni, tiin. Chuvângin, chatuan nunna ngaihtuah tel tlat chungin ni tin hun hmang ila, kan tun hun hi kan hmang ṭha ngei ang. 

          A tâwp berah chuan, hun lo la thleng tûr (nakin hun) pawimawhna' kan thlir ho dâwn a ni. Mi zawng zawng hi hun lo la thleng tûr, nakin hun tûr hian kawng engkimah min tibuaiin min thunun nasa ber a! Hlauh kan neih chhante, ṭawngkam hman kan fimkhur chhante, kan thil tihna kawng tinrênga kan fimkhur chhante, ni tin ṭawngṭaia kan inkhâwm chhante, lehkha kan zir chhante, peih leh peih lo va tun dinhmuna hah taka hna kan thawh chhante leh thil dang tam tak kan tih chhante hi 'hun lo la thleng tûr (nakin hun)' atâna ti kan ni. Hma lam hun pên khat pêna thil thleng tûr pawh hre lâwk thei lo leh, a tuka thil thleng tûr hre lâwk thei lo mihringte hian hma lam hun atân ruahmanna erawh a lo siam ve theih fu mai a. Ruahman ang dîak dîakin thil thleng vek lo mah se, ruahman anga a kal châng pawh a tam hlê. 

          Thufingte 16:1-ah chuan, “Rilru lo ruahman lâwkna chu mihring chan a ni a, Lei chhânna erawh chu LALPA aṭângin a ni,” tih thu kan hmu a. Tin, Thufingte vêk 3:6 thu-ah chuan, “I kawng zawng zawngah amah hre reng la, I kawngte chu a kawhhmuh zêl ang che,” tih thu kan hmu bawk. Hêng Bible thute hi hma lam huna thil lo thleng tûr sawina a ni a, hun lo la thleng tûr hi Siamtu kutah a awm tih a chiang hle âwm e. Tin, kan hun kal tawhin kan tûn hun a hril angin, kan tûn hun hian kan hma lam hun a la hril ṭhîn. Chuvângin, kan dam ṭhat lai hian theihtâwp chhuahin hma lam hun ṭha taka hmang chhunzawm zêl thei tûrin kan in buatsaih a ṭûl hle.

          Engpawh ni se, kan hun kal tawh aṭânga inzir zêlin, tûn hun hlutzia hria ila, hma lam hun thlir rân chungin a aia ṭha awm thei tawh lo tûr khawpa ṭha-in tûn hunah hian thil ti ila, kan tân hun âwl (leisure) a awm thei lo tih hre bawk ila, hun lo la thleng tûr thlir thiamin, inhma khua lâwk thiam bawk ila, hun hlut leh hlut loh chu a hmangtu azir a ni tih hre chung zêlin ni tin hun i hmang zêl ang u.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post