BIBLE THU MAL ROPUI PATHUMTE

— Centenary C. Lalzahawma
Columnist, EXPLORE MIZORAM
          
“Chutichuan hêng pathum, rinna te, beiseina te, hmangaihna te hi a awm reng ang; tin, hêngahte hian a ropui ber chu hmangaihna hi a ni.” — (1 Korinth 13:13)

          Hringnun tawlailîr ke pathum nei, lei leh vân inkâra palai hna thawk mêk leh lo la thawk zêl tûr, Pathian leh mihringte inkâra remna siamtu, mihring leh mihringte inkâra remna siamtu, damlai leh thih hnu pawha min kiansan ngai lo tûr. A thlirtu leh a taka nunpuitu azira mi ṭha leh mi chhia a min siam theitu te chu, rinna te, beiseina te, hmangaihna te hi an ni. Englai pawha awm reng tûr Bible thu mal ropui pathumte chu! A ropui dân indawtin han thlir ila.


          A hmasa berah chuan rinna ropuizia han thlir ila. Bible chuan, “Rinna hi thil beiseite awm ngeia hriatna, thil hmuh lohte hriatfiahna a ni,” (Hebrai 11:1) a ti a. American Writer R.A. Torrey-a chuan, “Thil rin tumna ringawt hi rinna dik tak a ni lo. Rinna dik tak chu i duh chu i la nei ngei dâwn a ni tih chianna hi a ni,” a ti bawk. Mi tinte hi kan rinna tâwk zêlah hian kan awm ṭhîn tih kan hriat a pawimawh. Beiseina tel lovin rinna hi amah chauhin a chetla thei lo va, a famkim thei hek lo. Rinna kan neih theihna tûrin beiseina kan neih hmasak a ngai fo ṭhîn. Rinna chuan indona hmunah pawh thinlung muanna min pe a, kan lungngaihnaah thlamuanna min pe a, kan chaklohnaah chakna thar min pein, thimnaah pawh ênna min pe ṭhîn. Pathian rinna chuan mihringte mita hmuh theih loh min hmuhtir a, thil theih loh a ngaih min rintir bawk ṭhîn. St. Augustine-a chuan, “Rinna chu kan hmuh lohte awm ngeia rinna a ni a, rinna chu awm ngeia kan rinte hmuhna a ni,” tiin rinna awmzia a sawi. Mihring ngaiha thil theih loh a awm chiah hian Pathiana rinna neih a awl duh châwk.

          Tin, hei hi kan hriat reng a pawimawh khawp mai, hringnun khawvêla mikhual chan kan chan chhûng hian, “Midangte rin loh nih hi thil hlauhawm tak a ni,” tih hi. Thihna ai pawha hlauhawm zâwk chu! Vawi khat miin an rin loh che chuan eng thil mah i ti thei ngâi lo vang an lakah. An tân chuan mitthi ang lek i ni. Chuvângin, thil kan tih rêng rêngin midangte rintlâk leh rin ngam kan nih theih nân a tir aṭânga thil kan tih a ngai fo. Rinna thil tihtheihzia a lang chiang hle! Tin, mihringte kan inang lo ang bawkin keimahnia rinna kan neih hi a inang lo thei hle. Rinna chungchângah hi chuan tumah kan intilui thei lo. Thupêkin emaw, tharum thawhin emaw pawh ni se tumah intihluih ngaihna awm lo a ni. Engpawh ni se, rintlâk Pathian rin hi a sual ngâi lo va, a hahdam thlâk bawk ṭhin. Eng ang buaina pawh tâwk ila rinna hi kan hloh ngâi tûr a ni lo.

          A dawt leh ah chuan beiseina ropuizia i han thlir leh teh ang. Rev. Cyrus Augustus Bartol-a chuan, “Beiseina hi rinna nu leh pa a ni,” a ti. Beiseina hi rinna aiin a nihna a sâng zâwk ti ila kan sawi sual âwm love. Rinna nêna kal kawp tlat ṭhîn an nih avângin sawi kawp a ṭul fo ṭhîn. Kan inkhâwm chhan te, kohhran thil tihna kawng tinrênga a kûl a taia kan inhman chhan te, ni tina hna kan thawh chhan te, kan damloh chânga damdawi kan ei chhan te, ni tina Sikul kan kal chhan, hah taka lehkha kan zir chhan te leh hma lam hun atâna ka sawi leh kan tih thil tinrêng te hi beiseina vâng a ni. Marcus Tulius Cicero-a chuan, “Kan dam chhûng chu beiseina hi a awm,” a ti. Beiseina nei lo mihring a awm theih loh tih a sawi fiah chiang hle.
         
          Khâwnvâr (Lantern) tialh reng tûr chuan khâwnvârtui (Kerosine) kan thun reng a ngai a; hetiang tho hian mihringte pawh hma lam pana chakna kan neih reng theih nân beiseina kan neih a ngai ṭhîn. Beidawng lo va beiseina nêna kan kal chhûng chuan zâwi muangin kal mah ila a pawina rêng rêng a awm lo. “Beiseina hi khawvêla damdawi ṭha ber, khawvêl damdawi dâwr a lei tûr awm si lo, natna zawng zawng deuhthaw tidam thei si a ni.”

          A tâwp berah chuan hêng pathumte zînga ropui ber hmangaihna ropuizia hi kan thlir leh dâwn a ni. Johana 3:16-ah chuan tihian kan hmu, “Pathianin khawvêl a hmangaih êm êm a, chutichuan a Fapa mal neih chhun a pe a, amah chu tupawh a ring apiang an boral loh va, chatuana nunna an neih zâwk nan,” tiin. Hmangaihna hian ngaihdamna a keng tel tih a chiang hle. Hei vang hian a ni ang e, R.H. Benson-a chuan, “Hmangaihna chu ngaihdam theih loh ngaihdamna, hmangaih theih loh hmangaihna hi a ni,” a lo tih chhan hi! Pathian hmangaihna nasatzia leh ropuizia hi mihring ṭawnga sawi fiah thiam theih a ni lo! Sawi lo thei dinhmuna kan din loh avâng chauhin phuai tak siin kan sawi a ṭul leh ṭhîn. Hmangaihtu dik tak chuan engtia nasa nge ka tân ka hmangaih hian a tih ang tih aiin engtia nasa nge ka hmangaih tân hian ka tih theih ang a ti zâwk ṭhîn.
          Mother Teresa-i chuan, “Hmangaihna chu i kalna apiangah tidarh zêl rawh. I hnêna lokal chu hlim leh lâwm zâwk lo chuan chhuahtîr suh ang che. I hmêlah te, i mit mengah te, i zei ah te, midang i chibainaah te chuan Pathian hmangaihna chu lantîr zêl ang che,” tiin Siamtu hmangaihna ropuizia a puang chhuak hial! Hei lo liama thu ṭha leh ropui a awm dâwn chuang em ni? 1 Korinth 13:1-ah chuan, “Mihring ṭawngte leh vantirhkoh ṭawngtein thu sawi mah ila, hmangaihna ka neih si loh chuan dar, ri mai mai emaw, dar benthek, ri mai mai emaw ka lo ni ang,” tiin hmangaihna tel lo va thu ṭha sawiin awmzia a neih loh thu a sawi chhuak a. 1 Korinth vêk 13:3-ah chuan, “Mi retheite châwm nân ka sum zawng zawng pe vek mah ila, ka taksa pawh kâng tûrin inpe mah ila, hmangaihna ka neih si loh chuan ka tân engmah a sâwt lo vang,” tiin hmangaihna tel lo va thil ṭha tihin awmzia a neih loh thu a sawi bawk.

       Engpawh ni se, “A kim lovin kan hria a, a kim lovin thu kan hril bawk ṭhîn a ni,” tia 1 Korinth 13:9-a kan hmuh ang hian, a kim lovin kan hria a, a kim lovin thu kan ziak bawk ṭhîn a ni.

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post