COVID 19 | HELLO MIZORAM SORKAR!

- Kenny Muankima

Covid-19 chungchang hi ka ziah ṭan tirh ata vawiin a ka ziahdan kalhmang chu a dang ta hle mai a. A tirah chuan ram dang news in bul ka ṭan kha a ni a. Tunah chuan kan ram leh hnam himna kawng hawi zawnga ziah a ngai ta hial. Ka ziah ṭanna kha a la rei lo, ka hriat sual loh chuan January thla tawp lam aṭangin ka ziak ṭan niin ka hria. Chutih lai chuan China lam kan la hawi ṭhuap a, mahse vawiinah chuan keimahni leh keimahni kan inngaimawh tawn ṭan tawh! Chu chuan he hrik darh chakzia hi a tichiang.

Chuvangin a invenna kawnga kan hmalak theihna lai tur zawk hi kan lo thlir lawk zung zung a ngai a, kan theih tawp piah lama kan inbuatsaih a ngaihzia hi a tichiang hle. A hrut tawh ram reng reng a hrut hneh thei hem hem em mai..

Ka thuziak lo chik chuan in hre vekin ka ring a, ka ziah vang chu ka ti ngam hauh lo nachungin ka thuziaka ka suggestion tam zawk hi ka ziah hnu lawkah a hlawhtlinna kan hmu zui deuh ziah. Check post te, infrared thermometer te, mipui punkhawm khap leh a dang dang te pawh hi chutiang zinga mi chu a ni. A chhan pawh ka ziah ang hi midangin an lo ziah ve sup sup vang a ni. Chumi hre ran chuan Sorkar hnenah thurawn kan pe leh rawih mai teh ang.

1. PHE lo inbuatsaih lawk se: He natna hrik laka invenna ṭangkai ber lawrlak pakhat chu kutsil a nih miau avangin, mihring tamna khua apiangah tui hi a hek dawn tihna a ni a. Eng chen nge kan buai dawn a hriat si loh avangin kan tui stock sa hian mi a daih reng dawn lo a, chuvangin PHE lam hi an ṭan a ngai dawn hle niin a lang.

2. H&FW lam thuamchak ni se: Ka lo sawifo tawh angin tunah hian check post lamah Health Department staff te pawhpen an ni mek a, chu chu an duty na lamin a tuar chin pawh a awm ngei ang. A bik takin OST lam leh HIV lam te, TB lama thawktu te ngat phei chu. General lama in entir erawh kan tlahniam hret ni tr pawhin a lang a, anni lam hi chu a zia zia a awm mahna. Mahse, kan ramah hian outbreak a awm ve a nih vaih zawngin medical lam hi an indaih dawn lo chiangkuang bang a. Chutih huna hma thar lak chawp ai chuan tun aṭanga hma lo lâk lawk bek bek a, check post lama duty tur pawh nurse leh health worker hna nei lo hovah remchanna lo siamsak lawk a chi ang. Inven hun chhung atana contract or voluntary tur pawhin. Chu mai bakah a thawktu lam indaih lohna tur kawng hrang hrang lo thlir lawka plan lo siam lawk sa a fuh hmel.

3. P&E Department lam pawh in ready se: Power supply a awm loh hi chuan harsatna hi kawng hrang hrang a irh chhuah nghal zel avangin khaihlak lova supply hmuh theih dan kawng lo dap lawk a fuh viauin a rinawm.

4. Internet Control dan tur ruahman a ngai: Internet hi khuahkhirh ni ta se a hrehawm ti ber tur zinga mi ka nih rualin hei hi chu kan mamawh thuai dawn tho niin ka ngai. A hman hmanin a dik leh dik loh pawh ngaihtuah lek lovin an thu hmuh maksak pui pui an letling a, an ngaihdan maksak tak tak an ziak bawk a. Heng hian lo inralring tura fimkhurna aiin chiaina leh phawklekna a thlen a, inlungrualna a ti chhia a, sorkar thu zawm lohna a thlen ti te pawhin a sawi theih ang. Chuvangin thuneitute thupuan pawh kan ngaihthah phah miau mai a. A ngaihdan nei nazawng leh ṭawngchak apiang ngaihdan a lansarh ngawy lohna tur hian sorkar hian hei hi a ṭul hun thlira ruahmanna an siam a ngai bawk niin a lang.

5. Awareness hei aia ṭhaa kalpui ni se: Tunah hian mahni phak tawka inzirin kan infinchhuah viau tawh hlawm chung hian fuh lo tam tak a awm a. Zoram pawn aṭanga lo haw apianga a hlauha hlau em em ami, inthinhrikna rawngkai pawh awm hial thei a ni a. Mahse lungrualna leh thuawihna nen lo chuan kan inveng seng dawnin a lang si lova, sorkar hian chutiang lam hawia mipui zirtirna pe zel tur hian thuchhuah nei zel se, veng tina FLS ah te hian a khat tawkin puang ta mai se, Whatsapp a thehdarh ngawt ai chuan a fuh mah zawk ang em tih te rilruah a awm a. Eng pawh ni se thu kan awih theihna tur te, kan lungrual theihna tur te leh kan fimkhur theihna tur hi chuan quality awareness kan mamawh tih chu a lang reng mai a. Thuneitu lamin a kawnghmang ṭha zawk an ngaihtuah chhuak thiam em em ang.

6. Haw lo ngam Mizo pung zel se!: Ram danga Mizo awm te hi an awm chhan a in ang hauh lo ang a, an tih tur ber a tih theih tawh si loh chuan rawn haw mai loh chu tih theih dang a awm lem lo. Mahse ṭhenkhat chu an thil tih lai a ngaia chhunzawm thei leh an rawn haw loh avanga buai phah lem lo tur te pawh an awm. Anni hi hnawk kan tih vang ni miah lovin an rawn haw kawngah pawh an rawn kai palh theih miau avangin a haw lo thei te hi chu haw rih lo tura kan in motivate zel pawh a pawimawh hle a. Chutih rualin a lo haw te erawh lo dem mai lova, taksa ni lova thinlunga lo kuangkuah chungin an tana him tur sia lo quarantine dan kan ngaihtuah chu a ngai a ni.

7. Restricted Area siam a ṭha ang em?: Ram pawn aṭanga lo haw te hi kan thinhrika kan en hrang ni hauh lovin, chhungte chuan kan lo ngaiin kan lo thlahlel si a, an lo thlen hlimah kan inkuah nghal duak duak mai si a. Hei hian kan dinhmun a tihim lo thei niin a lang a. Ṭhenkhat ina tawm duh map lo an awm bawk a, ṭhenkhat chhungkua a room khata la muho dul dul an awm bawk a. Anni tan chhiar nuam lo a nih chuan min ngaidam se, sorkar hian khawi lai department hmun emaw restricted area atan hian buatsaih se, quarantine ngai apiang hian uluk taka enkawlna hnuaiah chung hmunah chuan privacy nei takin ni 14 chhung kha hun hmang ta zawk mai se a fuh zawk lovang maw? An discharge dawn ni ah pawh fimkhurna vawnhim ni tho ta se..

8. Chhawmdawlna ruahman sa ni se: Chhungkaw tam tak chu thawhchhuah ang apiang ei zo nghal deuh zel mai khawpa dinhmun phet lak lawh an awm a ni tih hi kan hriattel a ngai a. An awmna Branch YMA ṭheuh te chhuanchham ṭanpui turin lo in ready pawh ni se Branch ṭhenkhat tan chawm sen loh an a thei a. Tin, curfew/lockdown hun kan thlen palh phei chuan anni hian inhlawhna hun an neih dawn loh avangin ei tur lei hun tur ruahmanna siam ni mahse an tan awmzia a nei ve lo ang. Chu hun chu a rei phei chuan a chhawmdawltu tan pawh tlin sen a ni kher lo thei. Chuvangin sorkar hian ruahmanna felfai tak a lo ruahman lawk a ngaih hmel bawk.

Heng lo pawh hi sawi tur tam tak a la awm ang. Vawiin atan chuan heti chin hi ni phawt teh se.