KUM 1973 CHAPCHÀR KÛT KHA

“Kum 1972-ah MZP Inkhâwmpuiah Chapchàr Kût hman leh tùrin rèl thlûk a ni a.”

Ziaktu. – Rev. Chuauthuama

Tûnah chuan Chapchàr Kût hi sawrkar hmalákna azârah kum tin sum nuai tam tak sêngin ropui takin lawm a ni ta thin a. Tûna heti taka làwmtute hian kum 1973-a Chapchàr Kût làwm tùra kan buaipui nasatzia kha an hre pha lo ang. Chuvàngin tûnlaia miten Chapchàr Kût lawm a nih theihna tùra kan beih nasatzia an hriat nân he thu hi kimchang lo takin ka han ziak a ni. Kum 1962 hma lamah khán Chapchàr Kût hi Assam Rifles Làmmualah ropui taka hman a ni a. Kum 1962 Synod-ah West Presbytery atanga Chapchàr Kût chungchâng zawhna lo lût chu hetiang hian ngaihtuah a ni: “Chapchàr Kût, etc., din thar lehna chungchânga kan Synod ngaih dàn West Presbytery-in a zawh chu hun rei tâwk tak sawi ho a nih hnûah he thu hi Bial Inkhâwmpui atangin Presbytery theuhah sawi ho ni rih sela. Bial tinte ngaih dàn hriat hnûah la ngaihtuah leh zâwk ni rawh se” tih a ni (1962 Synod General No. 7). Kum 1963 Synod-ah chuan Presbytery ngaih dàn hriat a nih ták avàngin hetiang hian rèl a ni a: “Chapchàr Kût thûa Presbytery tin ngaih dàn kan lo hmu ta a. Pi pu nun hlui kan duh tawh lohte chawk thar leh thei ziaa din thar leh chu Kristiante tih tùr a ni lo ve kan ti” tiin (1963 Synod General No. 1).

Chap

Hetiang hian Synod-in a rèl tak avàngin kum 1963 atang chuan Chapchàr Kût  nasa taka lawm a awm ta lo a; sawrkar holiday erawh chu a ni zêl tho. 

Khatih laia District Council-a Executive Member Pu Hrângaia khán Chapchàr Kût 

hman ni ta lo chu a ui hle a ni ang, a thlákna tùr an ngaihtuah chhuak a. 

Kum 1964 atangin a ni ta àwm e, February 25-ah Zoram Ni kan hmang 

tan ta thung a. Govt. Mizo High School zirlaite kha Zoram Ni hmannaah 

hian a kûl a taia tang nasa ber kan ni hialin ka ring. Ram buai kum (1966)-ah 

pawh khán February 25-ah chuan Làmmualah Zoram Ni chu ropui takin kan 

hmang a; Govt Mizo High School naupangin Làmmualah ‘MIZO’ tih ziakin kan 

lâm nghe nghe a; nuam ve tak chu a ni. Ram a lo buai ta a, Zoram Ni pawh 

Làmmualah hman zui ngaihna a awm chiah lo; sawrkar chawlh erawh chu a ni 

zui zêl tho. State kan nih hnu thleng khán Zoram Ni leh Chapchàr Kût chu inhnaih 

chilh takin hman zui zêl a ni a. Zoram Ni kan hman chhan kha ni tin chanchinbu-ah 

ka ziak a, hman zui zêl a tùl lohzia ka ziak tel nghe nghe a. Chuta tanga kum rei lo  tê-ah sawrkarin Zoram Ni hman chu a titàwp ta ni.

Kum 1972-ah MZP Inkhâwmpuiah Chapchàr Kût hman leh tùrin rèl thlûk a ni a. 

Chumi kumah vêk chuan All Mizo Students Federation (AMSF) Inkhâwmpuiah 

Chapchàr Kût hman thar leh tùrin rèl a ni bawk a. Hetih lai hian MZP General 

Secretary ka ni a; AMSF-ah President ka ni bawk a. Kum 1973 kan lo chuan kai 

chuan MZP leh AMSF hruaitute chuan  Chapchàr Kût hman dàn tùr kan rêl ta a. 

Pu Hrângaia (District Council -a E/M) kha Committee Chairman bákah Kût Pa atân

 kan ruat a; kei chu Chapchàr Kût Committee Secretary ka ni. Sum pakhat mah 

kan nei lo a. Pu Thanbânglova (f/o R. Sàngkhûma, Khatla) pawisa chu Pu Hrângaia 

hmaláknain Rs 2,000/- kan pûk a; chu pawisa beitham tak hmang chuan kan 

inbuatsaih ta a ni. Khatih lai khán Pu R.L.Thanzâwna kha Information & Publicity 

Department-ah Special Officer a ni a. Ani chuan kan pawisa pûk rulhna tùr chu an 

Department atangin a awm thei ang tiin min sawi hmuh a; kan thla a muang ve hle

 a ni.

 Chapchàr Kût thlen dâwn ni (March 6)-ah chuan mipui sàwm dàn tùr ngaihtuahin  kan buai hle. Aizâwl DC khân Jeep pakhat, ASO-132 kha min pe a, tu nge a driver  kha ka hre reng tawh lo, pa upa lam deuh, tlàwmngai zet mai a ni. Synod-in Chapchàr Kût din thar leh kalh zâwnga thu a lo tihtlûk tawh avàngin mipui tán  Chapchàr Kûta tel chu a ngamawm lutuk lo tùrah kan ngai a. Chief Minister  Pu Ch. Chhûnga pawh khán Synod hotute an tel dâwn loh chuan Chief Guest nih  kha a duh tlat lo. Chuvàngin Chapchàr Kût hawnnaa tawngtai tùrin Synod hotute  zînga mi tu emaw tal sàwm chhuah kan tum a ni. DC Jeep min pêk chu hmangin zànah chuan Aizâwl khawpui, Bâwngkàwn leh Kulikàwn inkârah aurinna hmangin 

Chapchàr Kût hmang tùra mi sâwmin kan tlân chhuak parh a. Synod hotute zîngah 

tawngtai tùr kan hmu zo lo. Rev. V.L. Zaithanga’n phai lama a zin tùr chu thiam 

taka chhuanlama hmangin min lo hnial a. Upa Chalhnûna lahin thiam takin kan 

sàwmna chu a lo hnar bawk a. Zàn dâr 11-ah Rev. Lalsâwma (Acting Principal, ATC)

 chu Mission Vêngthlangah kan zuk pan a. Ani pawh chuan chal dawm meuha a 

inngaihtuah hnûah chuan, “Kan hotuten an tih loh chu ka ti bîk lo mai ang e” tiin 

min lo hnial ve leh bawk a. Zîng lam dâr 1.30-ah chuan mu tùrin kan tîn ta rih a ni.

 Chapchàr Kût ni chuan zîng takah kan tho leh a. Kan inhmuh khâwmna ber 

Hmàr Arsi office (Pu J. Thanghuama In) chu kan pan a. Pu Hrângaian zai thiam 

Siampuii Sailo hruai tùrin min tîr a. DC motor min pêk khán Luangmual ka pan a. 

Siampuii Sailo chu a lo bazar a; kan haw lam nèn kawng lakah kan intâwk a. 

Pu Hrângaia min chah ang chuan hruai luih hrâm ka tum pawhin min hnial fithla 

ta tho a. Kan haw lam chu Chhang Ur Kàwnah khuan kan motor a chhe ta tlat mai a.

 Dâr 9.30 a ni têp tawh si, Làmmual panin ka tlân chho mai dâwn emaw ni ti-a ka 

inngaihtuah lai chuan kan motor chu a tha leh ta hlauh mai a. Làmmual pan chuan

 kan tlân chho leh ta buk buk mai a ni. Zîng dâr 8.30 vêl a ni mai thei, 

Rev. Lalsâwma khán Hmàr Arsi Editor R.K.Pautu (L), MZP Senior Adviser kha a lo 

han phone a, “Tawngtai tùr kha in hmu ta em?” tiin a han zâwt a. Ani chuan, 

“Hmu lo” tiin a lo chhâng a. Chutah Rev. Lalsâwma chuan, “Kan nauten rilru tha  tak puin tawngtai tùr in zawng a, kan tlânchhe vek tùr chu dikin ka hre lo a, 

nizànah zankhuain ka inngaihtuah a; mi in la hmu lo a nih chuan in sàwmna  ka pawm e” tiin a rawn sawi ta mai a. Hmàr Arsi office-a awmte chu an thaw huai a. Pu Ch. Chhûnga an hrilh nghâl a; ani pawhin Chief Guest nih chu a pawm  thei ta a ni.

Luangmual atanga Làmmual ka pan chho kha ka rilru a hmanhmawh kher mai. 

Chapchàr Kût Committee Secretary ka nih avàngin a bul tannaah thusawi hmasa 

ber tùr ka ni a. Dâr 10 rîk dâwn têpah chuan Làmmual kan thleng ta a; ka tlai lo 

chiah chiah a ni.  Mipui chu Làmmualah a khah hian an lo khat hmuk mai a; 

Gate-ah pawh chuan Chapchàr Kût Secretary ber kha ka lût hlei thei mang lo. 

Khati taka mipui an tam kha kan lâwm êm êm mai a ni. Chapchàr Kût 1973-a 

hawnnaa Rev. Lalsâwma tawngtai thu chham mawlh kha a mawiin a ropui a; 

mahse khatih lai khán tape recorder takngial pawh kan nei zo si lo; record lohin 

kan hloh hlen ta a ni. Chapchàr Kût chu hlim takin kan hmang a. Làmmualah 

Pu Ch. Chhûnga leh IGP I.J.Verma te khán chawfákin an han chai tlâng vêl te 

kha mitthlaah a la châm rêng. James Laldika (L) leh a thianten Lâmmualah Mizo 

hlo thlawh an han entîr a. Âwite-i kha thiam takin chheih làmin a han lam hah hah 

mai te kha hmuhnawm tak chu a ni. Chapchar Kût Miss pawh kan thlang a; 

mahse a hming chu zêp rih mai teh ang; tûnah chuan nu chul lam a lo kai ve 

ta si a! Khâng hun kha keiniho tán chuan hmànlai a chang zo ta.

 Zànah Pu Vaivênga, Education Minister Bangla-ah Chapchàr Kût Committee member-te chuan zanriah kan kîl ho a; kan hlim khawp mai. Kum 1975 hnu lamah chuan Chapchàr Kûtah hian ka tel leh tawh mang lo a, kum 1980 lai vêl khán vawi khat chu ka va inlan ve leh hrâm. Mahse sawrkar officer lian tak takte an lo intithu tawh a; sawrkar sum nuai tam tak sêngin an huaihawt a. Pawn lam lan dànah chuan a ropui bûng bûng khawp mai. Ka rilrûah erawh chuan harsatna tam tak kâra kum 1973-a Chapchàr Kût kan tithar leh kha a lo lang uar uar thin. Kan thianpa pakhat Laltanpuia (L) chu a dam lai khán Chapchàr Kut apiangin a tel thin a, anin min hrilh dàn chu, “U Chuau, tûnah chuan Chapchàr Kût hmanna hmanrua chu a ropui tawh zâwk a; mahse kum 1973 kha a la ropui ber tlat” a ti. Pu Ch. Chhûnga’n khati taka Synod a zah thiam kha a lo ngaihsànawm mang e. Chapchàr Kût hman nâna kan sum pûk rulhna tùr chu Information Office-ah kan sènso zawng zawng ziak chhuakin ka han lam a. Rs 2,000/- chiah chiah ka la a; Rs 2,000/- chauha buatsaihah chuan kum 1973 Chapchàr Kût kha ropui tak chu a ni.

(MZP General Secretary - 2017, L Ramdinliana Renthlei-in ziaktu a dil, MZP Gen.Hqr groupa post lak chhawn a ni.)