~ Centenary C. Lalzahawma
Zânin hi 29th Nov. 2018 zân a ni a. A hma zân ang thovin kan khua VAṬHUAMPUI-a kan In Veranda-ah chuan ka Guitar nen KHAWHAR VAWIHNIHNA hma chhawn tur chuan kan ṭhu dûn leh a.
Kan In chu khawchhak lam hawi zâwnga Kawngkapui kan dah avângin kan In Veranda pawh chu Kawngkapui nena inzawmin khawchhak lam hawi zâwngin kan siam a. Kan In Veranda-ah chuan Thutthlêng sei kan in mil tâwka ṭha uchuak lo tak chu kan hung ve a. Chu kan Ṭhutthlêng sei tlâwm takah chuan ka ṭhu a. Mite chu an ropui êm avângin miten chapo min ti ang tiin inngaihtlâwmna nun an neih theih nan an inzir ṭhin a, kei erawh chu vânneihtlâk takin ka nihna leh ka dinhmunin a zir loh êm avângin inngaitlâwm sa ang hrimin ka lo piang a, ka va lawm êm! Hei lo liama malsawmna chuangliam hi a awm dawn chuang em ni? "Retheihna hi loh theih lova inngaihtlâwmna nun min neihtirtu pakhat zawng a ni ngei mai," tiin ka rilru tete chuan ka ngaihtuah neuh neuh a.
Tichuan, thih hnua kumkhuaa ka Thlarau a retheih phah ang tih ngaihtuah avânga hun harsa leh beidawnna tam tak ka tawh lai pawha râwng taka khawvêl chhuahsan ngam lo tu ka hmaah chuan Thla êng khawhar zet mai, khawvêl awm tirh ata kawppui la tawng ve ngai miah lo, mahse 'Di' ṭhen hlim khawhar lutuk awm ngaihna hre lo, In a mahni chauha awm reng ai chuan tia pan lam tur ber pawh nei chuang lo a leng chhuak ang maiin ka lamah chuan a lo êng khawhar ruih mai a! "A khawhar hnemtu tura a rin lam chu khawhar zet chung hian a pan ve zel a nih dawn hi," tiin ka khawharna hre lo lêk chuan ka lo hmusit ru hle a! Mahni inhriat chian harsat zia pawh min hriat teltir ni tein ka inhre rum rum a!
Thlâ êng chuan kan In Veranda bul chiah a Touch-me-not kung tlêmte awm te, chumi piah chiaha Kawngpui awm te, chumi piah leh chiah chhak lam ARO Office Tlânga Thing kung a khât mawi tâwka awm te chu Black & White-a Edit ang maiin a dum leh a vâr chu a inchawhpawlh dum vâr vang mai a. Chung Thing kung zingah chuan Class-X ka zir lai kum 2011-a ka Theihai phun kung pakhat pawh chu inhlahrûn hmel pu bik hauh lo chuan ka phun laia Thing kung lian tak tak lo ni tawhte bulah chuan upa ber ang zia zângin a lo ding ve bawk a. Chu Theihai kung chu tun lai ṭhangthar tam zâwkte aia aia upate zahna a thlâkchham loh bikna rêng ka hre lo!
Tichuan, zân hun chuan tuipui tui lian angin ngawi rengin a aia zân zanlai ni tur chuan a herliampui ta duai duai a! Siam ṭhat thei tawh loh kan thiltih sual te, mumang lama thleng atân chauha kan duh kan hun tawn harsa tak te, harsatna kan tawh tam luat avânga Pathian hnena dil tur ber hre lova, "Aw Lalpa tun ṭum chu ka dil loh zâwk malsâwmna ni lovin ka dil ang chiahin ka chungah thlentir ang che," tia Siamtu Pathian aia fing zâwk ni âwm taka ṭawngṭaia kan dil ṭhin hun lai zawng zawngte pawh an liam tel zêl a! Tichuan, mi khawhar tak leh Thla êng inkâra Kawngpui-ah chuan a khât tâwkin Pathian thil siam zinga ropui ber berte pawh chu an vei tawn ve reng bawk a. Engkim mai chuan hma lam an pan a, tute mai pawh chu kan lungngai tulh tulh bawk a!
Hunin a zir vang nge mawni ka hla sak apiang mai chuan min thunun zel a, nupui sual takin a pasal a thunun ang maiin a ṭha lam ai mahin a ṭha lo lam a khawhar zâwngin min thunun a ni. Ka Benga thil rî lo lut apiangte'n min ti khawhar a, mita ka hmuh engkim mai chuan khawharna mitin min en ṭhup hian ka hria a, awm ngaihna ka hre lo, awm lo thei ka ni si lo! Tichuan, mi fing ang zia zângin ka ṭhu ngawi ta hle hle a! Chutia ngawi renga kan In veranda Ṭhutthlêng seia che sawn miah lova khawhar taka ka ṭhut lai chuan che sawn miah si lo hian ka thih hun tur ka lo pan ve mêk a ni tih ka hre ta a! "Hun hi duh aiin a taima a nih dawn hi, a châwl ve ngai si lo, a hah chuang bawk si lo, ngawi renga ka ṭhute chu ngawi renga min thlir liam ve mai awm," ka ti a! Hringnun khawvêl kal dân ka man phak loh zia chu mut chhuak leh khawharna inpawlh riai chung chuan ka ngaihtuah zui ta zel a!
Tichuan, ka khawharna chuan ka khawhar ni a min hnem ṭhintu min hmangaih êm êm tu leh ka hmangaih tak nena kan hun hmante min ngaihtuah chhuahtir a. Nia, ka hmangaih bula ka awm chuan an sawi VÂNRAM nawmna ka mamawh ngai bik si lo. Ani kha ka VÂNRAM leh ka KHAWVÊL ni kawp chu a ni si a!
Zan khat chu a bulah ṭhu in kuah vawng vawng chung chuan ti hian ka sawi a, "Bawihte, i bula awm nawm dân hi Vânram nawmna an sawi ṭhin aia a nawm loh bikna a awm dawn chuang em ni? Ti hian awm dûn reng ila, khawvêl hi tâwp thei lo bawk sela, tar thei lo bawk ila, Vânram hi awm kher lo mahse a pawina rêng rêng a awm lo vang," tiin. Ka rilru tete chuan, "Thil ni thei ngai lo tur sawi chhuah hi Jail a tântir theihna dân awm se kei aia Jail bang zût hmasa hi an awm âwm love," ka ti zui neuh neuh a. Nia, hmangaihte nen chuan thu awmze nei pui puite aiin thu ho tete te hi kan hlimpui zâwk ṭhin rêng a ni.
Chutia ka sawi zawh chuan ka lamah a lo hawi a, a hmel lan dân chu damlo rei tak natna khuma muhil tawh tho hlim ang maiin min en a! A mitmeng chu HMANGAIHNA MITMENG a ni tih haider phal rual a ni lo! Tichuan, a sam sei tak chu a bal lo tih hre reng chung siin ka chûl sak ka chûl sak a. Ani pawh chu mitthi tawh ang maiin ngawi rengin a ṭhu a. "Hmelma pa bula ṭhu a nih loh zia a va'n hre chiang awm em!," tiin rilru chuan ka ngaihtuah a, min rin êm avâng chuan a hma zawng aiin ka inring tâwk ni tein ka inngaih phah ta hial a!
Reilote hnu-ah chuan ti hian a lo ṭawng chhuak a, "Nang hi i thikthu a chhe lutuk, ngaihzâwng nei chi i ni lo, ngaihzâwng nei velleha nupuia nei nghâl chi i ni," min ti daih a. Kei ang mi mâwl tân chuan chhan nghâl mai ngaihna rêng ka hre lo. Rilru tak chuan, "Nia, thikthu chhiat hi hmangaihna ti chiangtu leh ti nghettu ni mahse, thikthu chhiat leh lutuk hi chu inṭhenna thlentu a ni thei dawn a nih hi," ka ti a.
Kan in hmangaih hma zawng kha chuan ani kha ka bula awm reng siin ka tân a hlu lo a ni lo, mahse, a hlutna ka hre lo a ni. "Mi tu pawh mai hi kan hmangaih ni aṭâng chiah hian kan tân an hlu chauh a nih dawn hi," ka ti ta hial a!
"Kan hmangaih berte bula awm a hun kal chak dân tehna hi dam chhûngin mithiamte'n an hmuhchhuah ka ring lo, min hmangaih êm êmtu kan hmangaih lêt ve miah lote bula awma hun kal muan dân tehna nen hian."
Tichuan, 31st Jan. 2018 zân hun chu rei lo tê ai pawha rei lo zâwk chuan a ral leh a. Nî chu tlai ah khawthlang lamah a herliam ṭhin kum sang tam tak chhung khan, nimahsela, ka hmangaih tak erawh thil siam zinga ropui ber a ni bawk a tlaiah ni lovin zingah khawthlang lamah a herliam a. Khami nî aṭâng khan, "SUM hi HMANGAIHTE aiin HMANGAIHTEN an HMANGAIH zâwk," tih ka hriat phah ta a! Ka hmangaih takin ZORAM a chhuahsan a VAIRAM a pan ni 1st Feb. 2018 kha Sawrkar Calendar-ah a sena chhinchhiah ni ve lo mahse, hmangaihtu thinlung phek-ah HRAWH FEK FAWKIN sawrkar Calendar-a a sena ziah lan aia sen zâwkin ziah a ni si a!
Rilru tete chuan, "Mi tinte hring chan hun chhûnga kan hun hman dân tur hi Siamtu'n a ruat fel diam tawh te pawh a ni ang e! Kan pian hun tur te, kan thih hun tur te leh ni tina kan hun hman dân tur engkim mai hi ruat chawp chu a ni lo chiang a ni," ka ti a. Siamtu finzia leh themthiamzia hi kei ang mi mâwl tân chuan hriatthiam ngaihna a awm lo rêng a ni.
'Hun' leh 'Hmangaihna' hian 'Lei' leh 'Vân' an awpbet a, an rorêlna hnuaia awm duhtute leh duh lo tute pawh an ti boral vek ṭhin. Meipui meiin kan loh bik leh zuah bik a nei lo ang hian! Hmangaihna avângin heng thilte hi a thleng a, a thleng nawn fo a, a la thleng zel dawn bawk a ni.
Hmangaihna avângin kan hlim a, Hmangaihna avângin kan nâ a; Hmangaihna avângin kan nui a, Hmangaihna avângin kan ṭap a; Hmangaihna avângin kan chak a, Hmangaihna avângin kan zawi a; Hmangaihna avângin kan hrem a, Hmangaihna avângin kan ngaidam a; Hmangaihna avângin dam rei kan duh a,
Hmangaihna avângin thih hmat kan duh a;
Hmangaihna avângin kan dawhthei a, Hmangaihna avângin kan ngilnei a; Hmangaihna avângin kan thikthu a chhia a,
Hmangaihna avângin ISUA a thi a ni.
Nia, "Vuakna Tiang hmuh tur awm miah si lova nat lehna tur awm tawh lo khawpa min vaw theitu Tiang awmchhun chu HMANGAIHNA TIANG chauh hi a ni si a." Mita hmuh theih tiang hrawh puipuite aiin a vuak a nâ daih zui lehnghâl! A âwm lo lem love, hmangaihna hi rinnate, beiseinate aiin a ropui chungchuang rêng a ni.
Mut chhuak leh mumang inpawlh rîai kâra hmangaih berte suangtuahnaa lo tel ve sek hian min va'n ti KHAWHAR leh zual êm!
Kan In chu khawchhak lam hawi zâwnga Kawngkapui kan dah avângin kan In Veranda pawh chu Kawngkapui nena inzawmin khawchhak lam hawi zâwngin kan siam a. Kan In Veranda-ah chuan Thutthlêng sei kan in mil tâwka ṭha uchuak lo tak chu kan hung ve a. Chu kan Ṭhutthlêng sei tlâwm takah chuan ka ṭhu a. Mite chu an ropui êm avângin miten chapo min ti ang tiin inngaihtlâwmna nun an neih theih nan an inzir ṭhin a, kei erawh chu vânneihtlâk takin ka nihna leh ka dinhmunin a zir loh êm avângin inngaitlâwm sa ang hrimin ka lo piang a, ka va lawm êm! Hei lo liama malsawmna chuangliam hi a awm dawn chuang em ni? "Retheihna hi loh theih lova inngaihtlâwmna nun min neihtirtu pakhat zawng a ni ngei mai," tiin ka rilru tete chuan ka ngaihtuah neuh neuh a.
Tichuan, zân hun chuan tuipui tui lian angin ngawi rengin a aia zân zanlai ni tur chuan a herliampui ta duai duai a! Siam ṭhat thei tawh loh kan thiltih sual te, mumang lama thleng atân chauha kan duh kan hun tawn harsa tak te, harsatna kan tawh tam luat avânga Pathian hnena dil tur ber hre lova, "Aw Lalpa tun ṭum chu ka dil loh zâwk malsâwmna ni lovin ka dil ang chiahin ka chungah thlentir ang che," tia Siamtu Pathian aia fing zâwk ni âwm taka ṭawngṭaia kan dil ṭhin hun lai zawng zawngte pawh an liam tel zêl a! Tichuan, mi khawhar tak leh Thla êng inkâra Kawngpui-ah chuan a khât tâwkin Pathian thil siam zinga ropui ber berte pawh chu an vei tawn ve reng bawk a. Engkim mai chuan hma lam an pan a, tute mai pawh chu kan lungngai tulh tulh bawk a!
Hunin a zir vang nge mawni ka hla sak apiang mai chuan min thunun zel a, nupui sual takin a pasal a thunun ang maiin a ṭha lam ai mahin a ṭha lo lam a khawhar zâwngin min thunun a ni. Ka Benga thil rî lo lut apiangte'n min ti khawhar a, mita ka hmuh engkim mai chuan khawharna mitin min en ṭhup hian ka hria a, awm ngaihna ka hre lo, awm lo thei ka ni si lo! Tichuan, mi fing ang zia zângin ka ṭhu ngawi ta hle hle a! Chutia ngawi renga kan In veranda Ṭhutthlêng seia che sawn miah lova khawhar taka ka ṭhut lai chuan che sawn miah si lo hian ka thih hun tur ka lo pan ve mêk a ni tih ka hre ta a! "Hun hi duh aiin a taima a nih dawn hi, a châwl ve ngai si lo, a hah chuang bawk si lo, ngawi renga ka ṭhute chu ngawi renga min thlir liam ve mai awm," ka ti a! Hringnun khawvêl kal dân ka man phak loh zia chu mut chhuak leh khawharna inpawlh riai chung chuan ka ngaihtuah zui ta zel a!
Tichuan, ka khawharna chuan ka khawhar ni a min hnem ṭhintu min hmangaih êm êm tu leh ka hmangaih tak nena kan hun hmante min ngaihtuah chhuahtir a. Nia, ka hmangaih bula ka awm chuan an sawi VÂNRAM nawmna ka mamawh ngai bik si lo. Ani kha ka VÂNRAM leh ka KHAWVÊL ni kawp chu a ni si a!
Chutia ka sawi zawh chuan ka lamah a lo hawi a, a hmel lan dân chu damlo rei tak natna khuma muhil tawh tho hlim ang maiin min en a! A mitmeng chu HMANGAIHNA MITMENG a ni tih haider phal rual a ni lo! Tichuan, a sam sei tak chu a bal lo tih hre reng chung siin ka chûl sak ka chûl sak a. Ani pawh chu mitthi tawh ang maiin ngawi rengin a ṭhu a. "Hmelma pa bula ṭhu a nih loh zia a va'n hre chiang awm em!," tiin rilru chuan ka ngaihtuah a, min rin êm avâng chuan a hma zawng aiin ka inring tâwk ni tein ka inngaih phah ta hial a!
Reilote hnu-ah chuan ti hian a lo ṭawng chhuak a, "Nang hi i thikthu a chhe lutuk, ngaihzâwng nei chi i ni lo, ngaihzâwng nei velleha nupuia nei nghâl chi i ni," min ti daih a. Kei ang mi mâwl tân chuan chhan nghâl mai ngaihna rêng ka hre lo. Rilru tak chuan, "Nia, thikthu chhiat hi hmangaihna ti chiangtu leh ti nghettu ni mahse, thikthu chhiat leh lutuk hi chu inṭhenna thlentu a ni thei dawn a nih hi," ka ti a.
"Kan hmangaih berte bula awm a hun kal chak dân tehna hi dam chhûngin mithiamte'n an hmuhchhuah ka ring lo, min hmangaih êm êmtu kan hmangaih lêt ve miah lote bula awma hun kal muan dân tehna nen hian."
Tichuan, 31st Jan. 2018 zân hun chu rei lo tê ai pawha rei lo zâwk chuan a ral leh a. Nî chu tlai ah khawthlang lamah a herliam ṭhin kum sang tam tak chhung khan, nimahsela, ka hmangaih tak erawh thil siam zinga ropui ber a ni bawk a tlaiah ni lovin zingah khawthlang lamah a herliam a. Khami nî aṭâng khan, "SUM hi HMANGAIHTE aiin HMANGAIHTEN an HMANGAIH zâwk," tih ka hriat phah ta a! Ka hmangaih takin ZORAM a chhuahsan a VAIRAM a pan ni 1st Feb. 2018 kha Sawrkar Calendar-ah a sena chhinchhiah ni ve lo mahse, hmangaihtu thinlung phek-ah HRAWH FEK FAWKIN sawrkar Calendar-a a sena ziah lan aia sen zâwkin ziah a ni si a!
Rilru tete chuan, "Mi tinte hring chan hun chhûnga kan hun hman dân tur hi Siamtu'n a ruat fel diam tawh te pawh a ni ang e! Kan pian hun tur te, kan thih hun tur te leh ni tina kan hun hman dân tur engkim mai hi ruat chawp chu a ni lo chiang a ni," ka ti a. Siamtu finzia leh themthiamzia hi kei ang mi mâwl tân chuan hriatthiam ngaihna a awm lo rêng a ni.
'Hun' leh 'Hmangaihna' hian 'Lei' leh 'Vân' an awpbet a, an rorêlna hnuaia awm duhtute leh duh lo tute pawh an ti boral vek ṭhin. Meipui meiin kan loh bik leh zuah bik a nei lo ang hian! Hmangaihna avângin heng thilte hi a thleng a, a thleng nawn fo a, a la thleng zel dawn bawk a ni.
Hmangaihna avângin kan hlim a, Hmangaihna avângin kan nâ a; Hmangaihna avângin kan nui a, Hmangaihna avângin kan ṭap a; Hmangaihna avângin kan chak a, Hmangaihna avângin kan zawi a; Hmangaihna avângin kan hrem a, Hmangaihna avângin kan ngaidam a; Hmangaihna avângin dam rei kan duh a,
Hmangaihna avângin thih hmat kan duh a;
Hmangaihna avângin kan dawhthei a, Hmangaihna avângin kan ngilnei a; Hmangaihna avângin kan thikthu a chhia a,
Hmangaihna avângin ISUA a thi a ni.
Nia, "Vuakna Tiang hmuh tur awm miah si lova nat lehna tur awm tawh lo khawpa min vaw theitu Tiang awmchhun chu HMANGAIHNA TIANG chauh hi a ni si a." Mita hmuh theih tiang hrawh puipuite aiin a vuak a nâ daih zui lehnghâl! A âwm lo lem love, hmangaihna hi rinnate, beiseinate aiin a ropui chungchuang rêng a ni.
Mut chhuak leh mumang inpawlh rîai kâra hmangaih berte suangtuahnaa lo tel ve sek hian min va'n ti KHAWHAR leh zual êm!
Post a Comment
He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh: