HNAM HRUAITU

         (MZP Chanchinbu 2017 - 2018 chhûnga Article chi hrang hrang chhuak zingah 𝙲𝚎𝚗𝚝𝚎𝚗𝚊𝚛𝚢 𝙲. 𝙻𝚊𝚕𝚣𝚊𝚑𝚊𝚠𝚖𝚊 thuziah 'Hɴᴀᴍ Hʀᴜᴀɪᴛᴜ' tih chu '𝙰𝚛𝚝𝚒𝚌𝚕𝚎 𝚘𝚏 𝚝𝚑𝚎 𝚈𝚎𝚊𝚛'-a thlan a ni)

                              

— 𝐂𝐞𝐧𝐭𝐞𝐧𝐚𝐫𝐲 𝐂. 𝐋𝐚𝐥𝐳𝐚𝐡𝐚𝐰𝐦𝐚

𝙲𝚘𝚕𝚞𝚖𝚗𝚒𝚜𝚝, 𝙴𝚡𝚙𝚕𝚘𝚛𝚎 𝙼𝚒𝚣𝚘𝚛𝚊𝚖

           "Humhalh ngai a awm a, humhalh tur a awm phawt chuan, humhalhtu tur Lalpa'n a mite aṭângin a mite vêk hruaitu atân a ruat thuai ṭhin."

          Engtin nge kan ram leh hnam chu kan hruai anga kan humhalh tak ang? Chumi tur chuan, "Hnam hmangaihtu tak tak, mahni hmangaih berte kan hmangaih ang chiaha hmangaihtu hruaitu'n a hruai a ngai a ni." A tawi zawngin, ngaihzawng kan nei a, kan inṭhen hma chuan duat takin kan enkawl a, kan ṭhatna ai mahin kan hmangaihte ṭhatna tur kan ngaihtuah zâwk ṭhin. Hemi ngaihzawng kan neih hun chhûng hi hruaitu'n hnam a hruai hun chhûng ang ah ngai se, a mimal ṭhatna ai chuan hnam ṭhatna chu a ngaipawimawh zâwk ngei ang.

          Kei hi hnam hruaitu ka nih chuan enge ka tihtûr chu? A ṭul phawt chuan ka thluak chauh ni lo, midang thluak ka hawh theih zawng zawng pawh ka hawh ngam a ngai a, ka hman ngam pawh a ngai a ni. Huaisenna a thuam ka ni tur a ni a, ngaihtuah chakna leh nungchang ṭhatna ka neih a ngai bawk.

         'Kut ding lam leh vei lam' hi hming hran nei si, mahse, hming pakhat anga sawi lan ngai leh lawi si ṭhin an ni. Hetiang tho hian 'hruaitu leh zuitu' pawh hi a hrang anga lang si, mahse, in awmhran san theih chuang si lo an ni.

         'Hruaitu' leh 'zuitu' hi unau pianghmun ang an ni a, an inpuih tawna an ṭanrual a ngai fo ṭhin. A chhan chu, "Hruaitu chu Motor khalhtu ang a ni a, chu a Motor khalh chhûnga chuangte awm ang chuan a awm ve reng a thiang hek lo. A passengerte an muthilh avânga a muthilh ve mai chuan an hriat loh hlanin kawng thlang lamah an tlân liam ang a, an thih phah vek mai ang. Chutiang tho chuan, passengerte pawhin Motor khalhtu chu a muthilh palh hlau in a khat tâwkin an be ve reng tur a ni. Chuti ni lova passengerte chuan a khalhtu mawhphurhna a ni a lawm tia an lo dah tawp a, an mahni leh mahni chauh an in ngaihtuah chuan an hriat loh hlanin Driver chu a muhil ang a. An vaiin kawng thlang lamah an tlân liam ang a, an thih phah vek mai ang."

          Hruaitu ka nih chuan hei hi ka theihnghilh a thiang lo, "Min zuitute tâna entawn tura in siam ngam hruaitu ka nih hma chu hruaitu ṭha ka ni ngai lo vang", tih hi. Hei vâng hian a lawm a lo dai hmasatute'n an nun an uluk a ngaih ṭhin ni. A hnu zêla thil lo awm tur innghahna an ni miau si a! Chuvângin hruaitu chu, "Thu hma leh thu hnu dawn thiam, kawng chin hria leh kal hmasa, zuitu ṭha tak lo ni tawh leh amah zui thei tur leh zui ngam ni tur a mite hruai thiam a ni tur a ni."

          Frederick the Great-a chuan General hnenah sipai singruk a va thawn thu a va hrilh a. Mahse, sipaite chu singnga chauh an ni a. General chuan a va zawt fiah leh a. Frederick-a chuan, "Nangmah kha sipai singkhat hen i ni," a lo ti a. Hei hi a ni rinngam hruaitu chu! He sipai General hi mi singkhat a ni tak tak rêng rêng lo! Mahse, sipai singkhat tluk zeta rinngam hruaitu a ni tlat!

          Hruaitu i nih chiah hian, "Sawisêlna tâwk turin inpeih la, harsatna tâwk turin in buatsaih la, fakna na zawngah lawm hek suh." Tichuan, "Mahni hmingchhiatna thai bo tum chu mahni darthlalang tihkeh tawh sa a ngai ang chiah a remkhâwm tum leh anga thil theih lo a ni tih hi theihnghilh ngai lo la, fimkhur hi a sual ngai lo tih nen hian". Hruaitu chuan Pawl emaw Hnam emaw a hruai chhûngin hriat reng thlak thiltih a nei lo a nih pawhin, hriat reng thlakin a nungchang a uluk tur a ni.

          A tâwp berah chuan, "Mi tinte hi Mizo Hnam humhalh tura hnam khat President thlanchhuahte ang ṭhiau kan ni," tih hi i vawng reng ang u.