ṬHIAN ṬHÀ

— 𝑅𝑒𝑚𝑟𝑢𝑎𝑡𝑝𝑢𝑖𝑖 𝑃𝑎 (𝑪𝑪𝑳)

𝐶𝑜𝑙𝑢𝑚𝑛𝑖𝑠𝑡, 𝐸𝑥𝑝𝑙𝑜𝑟𝑒 𝑀𝑖𝑧𝑜𝑟𝑎𝑚

            Ṭhian ṭhà neih hmasak tum lo la, ṭhiante tána ṭhian ṭha nih hmasak tum zâwk rawh. Thil ṭhà rěng rěng a dawna dawn lam aṭang ni lovin, a pêka pêk chhuah lam aṭangin a inṭan ṭhìn. Motor khalhtute'n kawng thui tak an zawh hnuah kawng chhe lai leh kawng ṭha lai an hriat hran theih ang hian, kum upa tak takte'n an kawng lo zawh tawh aṭang leh ní an lo hman lìam tawh aṭangin ṭhian ṭha leh ṭhian ṭha lo an hre chiang ber ṭhìn. 

            Mihringte kan lo pìan aṭanga kum tam a ral hmain ṭhian kan nei ṭan a. Kum a tam tulh tulh a, ṭhian pawh kan nei tam tulh tulh ṭhìn. Ṭhian neih hi thil harsa a ni lo va, ṭhian ṭhà neih erawh thil harsa tak a ni. Ṭhiana kan inchhar dàn hi a inang vek lo va; nimahsela, kan mizia leh kan thil tih duh dàn te, kan tuina zâwn a inan avàng tein ṭhianah kan insíam tlángpui ṭhìn. 

            Ṭhian ṭhàte hi engtin nge kan hriat theih ang? Zan thim chhah tak kára arsite a lan ṭhín ang hian, ṭhian ṭhàte chu mangan níah an lo lang ṭhìn. Thufingte 17:17 thu kan chhìar chuan, Lal Solomona'n, “Ṭhian chuan englai pawhin a hmangaih reng a, mangan ní atána unauva piang a ni,” tìin ṭhian hlutzia a sawi a. Benjamin Franklin-a phei chuan, “Unaupa hi ṭhian a ni kher lo thei, mahsé ṭhian chu unaupa a ni reng,” a ti hial a ni! He lei rama kan chèn chhúng hi chuan kan nu leh pate, kan u leh naute bulah kan awm reng thei lo fo va, chhan hrang hrang avàngin hmun tin leh ram tinah kalin kan khawsak a lo ngai ṭhìn. Nun hi a hlìm reng theih loh avàngin ngui cháng ní leh chauh cháng ní a lo thleng a, harsat buaina leh manganna nasa tak tak tawh cháng níte a lo thleng ṭhìn. Chu hun harsa tak pal tlang thei tùr chuan kan ṭhian ṭhàte chu unau mai ni lovin kan nu leh pate ang hialin an pawimawh ṭhìn a. Kan tum ram kan thlen theih nán an puihna kan mamawh fo ṭhìn. 

            Frank Johnson-a chuan, “Ṭhian chu kan thil engkim hria, mahsé a ṭha chauh hre rengte hi an ni,” a ti a. Socrates-a chuan, “Ṭhian ṭhà leh rinawm neih tluka thil hlu a awm lo,” a ti bawk. Ṭhian leh ṭhian inkárah inrin tawnna a awm phawt chuan ṭhian nih a tinuam a. Eng pawh sawi ila mahni leh mahni rilrua inkâwm ang maiin kan thu sawi engmah a pût ru dáwn lo tih a chiang a. Chu chuan ṭhian ṭhàte bula awm a tinuam a, vèn thàwn ngai miah lova kan thurûk kan sawi ngamna hmun a nih avàngin thlá a muang ṭhìn. Ṭhian ṭhàte chu ṭhiante tán an rinawm a, sik leh sâ a inthlák ang leh laikîngin a zia a thlák angin an mizia a inthlák zung zung ngai lo va, sakeiin a zia a thlák ngăi loh ang hian ṭhiante tán an ze ngai an la pu reng ṭhìn. 

            Chungléng savate'n bûng rah hmin vàngláia a rah nasa taka an tlàn ṭhín ang leh, a rah hmin a awm tawh loh hnua rah tlàn tùr dang zawnga hmun dang pana reh leh vang vang ṭhìn savate ang ṭhian i nei ngai em? Mamawh lái chauha min ngai pawimawhtu leh min mamawh tawh loh hnua min kalsan leh mai ṭhìntute hi ṭhìan ṭhàa chhìar theih an ni lo va. Unau áia nghet zâwk ṭhian an awm ṭhìn tihah phei chuan chhìar theih an ni lo lehzual. 

             Hmànlái kan pi leh pute hun lái khán sâ leh rál lakah pawh an pasalṭhàte kha ṭhiante chhan nán an nunna hial an chán ngam ṭhìn. Mizo thufingin, “Dam leh tláng khatah thih leh ruam khatah,” a tih kha an nunpui tlat ṭhìn a ni. Ṭhiante thi mai tùr kalsana mahnia lo him bîk kha an duh ngai lo. Thufing pakhatin, “Ṭhian chu – khawvêlin an chhuahsan vek lái che a i kianga lo lût duh awm chhun hi a ni,” a tih kha, hetiang dinhmuna kan din lái chiah hian ṭhian ṭhà dik tak chu an lo lang ṭhìn. 

            Calgary Bod Edwards-a chuan, “Ṭhian leh hmél hriat danglamna chu – ṭhian chuan min ṭanpui a, hmél hriat chuan thuràwn min pe,” a ti. Ṭawngkam thlum săng chuang áiin ṭanpuitu kut pakhat a hlut zâwk zia a chiang hle àwm e. A thu chauh ni lova a tak ngêia tiha tihin kawngro a su thui zâwk bawk. Ṭhian ṭhàte inkárah thil tih a tel loh chuan thil ṭhà a awm thei lo. Chutih rúal erawh chuan, ṭawngkam ṭhà thil tihina a zui zêl tluka hlu erawh a awm chuang lo. Aristophanes-a'n, “Ṭhian chu thlarau pakhat taksa pahniha chěng hi a ni,” a tih angin, ṭhian ṭhà chu mi hrang angin lang mah sé, chhúng rilah erawh a inpumkhat tlat ṭhìn. Thing kŭng zungin nghet taka a lang china a din theih nán lang lo lamah ṭan a lo khawh ṭhín ang hian, ṭhian ṭhàte inkárah pawh inhmangaihna thûk tak lang lo lamah a awm ṭhìn. Publilius Syrus-a paw'n, “I ṭhian chu a rûkin zilh la, mi dang hriatah chuan fak rawh,” a tih kha. 

            Ṭhian nei tùrin mîte ṭhian ni la, ṭhian ṭhà nei tùrin mîte tán ṭhian ṭhà nih tum rawh.