(A legal perspective)
- K.Remruatfela
Kum 2000 dawn kalta khan Pathian fapa mal neih chhun Isua Krista chu thi tura thiamloh chan tir a lo ni tawh a. Chutihlai erawh chuan he thihna hi runthlak hle mah se, keini mihring suala boral turten nunna kan la neih lehna hnar a nih miau avangin a tlante tawh chuan Chanchin Tha a ni lo thei lova. Chuvangin, a thih cham hriatreng nan ‘Good Friday’ tiin a hnungzuitute chuan urshun takin hun kan hmang thin a ni.
Isua Krista thiam loh chang tura thurem a nihna hi khawvela Law & Order bawhchhiatna lian ber anga ngaih a ni a. Roman Jurisprudence leh Principles of Natural Justice kalh tlat a ni. Chung a kalhna langsar zual deuhte chu :
(a). Sanhedrin Court tih tur leh hna chu mi, thil sual ti-a puhte lo venhim leh an lama lo tan tur a nih rualin a phiartuah an tang.
(b). Thuhretu an zawng chawp hi a dik lo. Judate danah thubuai puluttu kha thuhretu a ni nghal tur a ni.
(c). Hretu der an siam hi Judate dan kalh tlat a ni.
(d). Hretu der chu hrem ngei tur a ni a. Mahse, a hremtu tur ngeite chu hretu der zawngtu an ni tlat.
(e). Thihna khawp thubuai lian tham zanah rel phal a ni lova. Isua chungthu hi Sanhedrin hovin zanah an rel.
(f). Court thutlukna reng reng, a ni la lain puan phal a ni lova, a tuk an nghak tur a ni. Chvang tak chuan Sabbath ni emaw Kut nidang emaw thlen hma ni chiahah thubuia rem awih a ni lo. (Thuremna puan ni kha chawlh a nih dawn avangin). Isua case hi Kalhlen Kut Ni hma chiaha rel luih a ni.
(g). Thihna khawp thubuai lianthamah Intiamkamna neihtir a thiang lo. Kaiapha khan Isua kha thudik chauh sawi turin a intiam tir.
(h). Kaiapha`n ama mimal kuta thubuaia la lutuk leh puhtu lam (Prosecution branch) ang hiala a tang hi dan kalh a ni.
(i). Thihna khawp lian thamah reng reng chhantu lam Ukil in a duh tawkin thu a sawi hmasa tur a ni a. Isua case ah erawh hi chuan Ukil an awm lo hrim hrim.
(h). Court ah judgment naupang lamin an sawi hmasa thin tur a ni. A chhan chu member upa lamte thusawiin a hneh theih avangin. Isua thubuai remnaah hian a hotu lam chauh an tawng niin a lang.
Chutiang chuan kan Lalpa Isua Krista chu dik lo taka hek leh hrem a ni a. He a thihnaah hian a hunlaia Rom Sawrkar leh Juda mipuite chauh kha an inhnamhnawih lova. Kan sual vang liau liau thi a nih avangin keini mihringte pawh hi a thihnaah hian nasa takin kan inhnamhnawih a ni. Tunlai khawvelah a hringa hranin Isua Krista hi kan khengbet thei tawh lo pawh a ni thei, amaherawhchu, a lung kan tih awi lova, amah aia ngaihsak leh hlauh zawk kan neih chang apiang hian Isua Krista chu kan lo khengbet nawn leh thin a lo ni a. Heng a hnuaia ka sawi mi pawimawh tak takte tihsual ang hian keini ringtute pawh hian Isua Krista hi kan lo khengbet nawn leh thin em tih i inngaihtuah teh ang u:
*(i) Juda Iskariota:* Tangka 30 hmanga Isua Krista hralhtu kha a ni a. A Zirtir zinga a rin berte zinga mi ni thin khan engvangin nge a Zirtirtu chu a hralh leh si kan tih chuan chhan dang dang awm mah se, a chhan bulpui tak chu tangka sum ngaihnatna avang a ni. Keini, a tlansate hian khawvel nawmsak thlakhlehna vang leh tangka sum ngainatna avangte hian Isua Krista hi kan khengbet nawn ve fo thin ang em le?
*(ii) Rom Sipaite:* A Khengtute an ni a. Isua Krista kha amahah danglamna tak leh ropuina tak a awm a ni tih chu an hai lo, amaherawhchu, engatinge a khengbettu berah an tan si kan tih chuan amah an ngaihsak lohna avang a ni. Inngaihsak lohna hi sual langsar zinga kan chhiar si lovah chuan sual pawi tak a ni. Keini, a tlansate pawh hian amah kan ngaihsak lova, a thupekte leh a zirtirte ngaihthaha, amah nena inpawlna hun thawl kan neih theih loh fo avangte hian Isua Krista hi kan khengbet nawn ve fo thin ang em?
*(iii) Heroda:* Lal Heroda khan Isua Krista tihhlum vat vat a duhna chhan ber chu a hurna vang a ni. A unaupa Phillipa nupui Herodi a awmpui a. A thiltih thalo sawiseltu Baptistu Johana chu a tihlum a. Isua Krista kha a aiawhtu ni-a a ngaih vang leh a thil lo hur sual tawhnate puangchhuak theitu tur ni-a a ngaih a ni. Keini, a tlansate pawh hian kan hursualna vang leh kan bawlhhlawhna avangte hian Isua Krista hi kan lo khengbet nawn fo leh thin lo maw?
*(iv) Kaiapha:* Puithiam lalber Kaiapha hi Rom Sawrkar awpna hnuaia Judate laka thuneihna sang tak chelh a ni a. Isua Krista hi mi thiltihthei tak a ni tih chu a hai lova. A dam reng chuan Sawrkara an hamthatna dawn te leh an ropuina te kha a lak hek sak a hlau a ni. Keini, a tlansate pawh hian lalna leh thuneihna kan thlakhleh luat avang hian Isua Krista hi kan lo khengbet nawn fo ang em le?
(v) Pilat-a: Pilata hi Palestina Governor a nih avang hian Dan thlirna tarmit atang chuan Isua Krista thihna chungchanga mawhphurtu ber a ni. A hmaa Isua a lo inlan khan sualna nei lo leh itsikna vang mai maia phiar a ni tih a hrechiang em em a, chuti chung si-a engvangin nge Isua Krista thihnaa mawhphurtu ber a nih si kan tih chuan a dawihzepna vang a ni. Keini, a tlansate pawh hian mite hmaa Isua kan tan ngam lova, a thupek zawm ngam lo khawpa kan dawihzepna avangte hian Isua Krista hi kan lo khengbet nawn ve fo thin ang em? Hawh u, i inngaihtuah chiang teh ang u…
Post a Comment
He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh: