CHHAI LAI DÎ LENNA

(A phuahtu biahthu ngai rawh u...)
- Remmuana Chawngthu

"Ka hlate hi a lo chhuah dan a na hlawm em mai a, ka phuah pawh ka ti ngam meuh lo, a hrina ka hrin chhuah an ni ber" - Lalthangliana Hnamte.




A phuahtu ṭawngkam khat lek aṭang hian a hla phuahte nihphung tur hi a lang chiang viau awm e.

Tunhnaiah Myanmar Idol first runner up, Benjamin Sum-a hla sak "Chhai lai di lenna" tih chu a lar leh hep hep hle mai. Kar lovah Youtube lamah 1 million viewers a nei nghal. A hlain a zir a, a satu hian a sa thiam em em mai bawk si a, ngaihthlak a hlawh pawh hi a awm viau a ni.

Murvate thlawkin leng la
Hla tam tak chu a hun laiin han nalhin, ngaihthlak hlawh viau mahse, hun rei tak han lar ta hi sawi tur a tam lo hle. Hla ṭhenkhat chu an vung hluai a, generation khatah a chuai leh nghal mai ṭhin a ni. Mak tak maiin, he hla (Chhai lai di lenna) hi chu kum 1969 (a phuahtu sawi dan) -a phuah tawh, ṭhang thar chhuan lo awm zel, keini hun thlenga a la lar thei hi a mak hle a. Chutih laiin, a hla hi a mawi ve em a, lar lo chi ziazang a ni lo.

A phuahtu leh kei
Pawl riat kan nih laiin, Mizo subject-ah he hla phuahtu (Rev Lalthangliana Hnamte) hla phuah pakhat, "Lenrual hlui" tih hla hi kan zir ṭhin a, khatih lai khan a phuahtu chanchinte kha tlema zawng chu kan zir tel ṭhin a ni. Tun hnuah engtin tin emaw kan inhmelhriat ṭha ve tlat a, kan kohhran (BCM) pastor a lo ni bawk nen, amah a lo fel bawk si a. Kan innel phian asin le.

A phuahtu chanchin hi:
Thui tak ziah tur a awm a, a zirchiangtute chuan an zirchian ngun poh leh thil ngaihnawm leh ngaihawm deuh deuh an hmu ang.

YMA leh pawl hrang hrangah a inhmang tawh a. Amah hi Zosap hnuaia sei lian Pi Chalchani fapa a ni a. Mahse, Mizorama Rinna Kohhran a lo din khan a hnarkaitu zing ami a ni a, a hotu lu-ah pawh hun rei tak chu a awm, a Pathian hla phuah tam tak pawh Rinna Kohhran hlabu-ah hmuh tur a awm ṭhin a. Chumi hnuah Baptist Church of Mizoram (BCM)-ah awmin pastor hna hmun hrang hrangah thawkin BCM President hial a ni tawh a, tunah chuan pastor atangin a lo pension ve ta.

Hla dang nalh tak tak-  Puan ang an chul zo ta, Lenrual hlui, Nunhlui, Thil hluite chu, Kristan a hmang duh lo che, Engatinge Van Lal Fapa? leh hla dang tam tak a phuah a, a hlate hi a mal mala thirzau tham ṭhiau a ni awm e.

Chhai lai dî lenna rûn chu
Tun thlenga ṭhangtharte khawvela Mizo hla lar la ni pha hi kum 1969 daih a phuah tawh, hranghlui zai thiam chhuanvawr Lalsangzuali Sailo in a hun hmasa lama a lo larpui daih tawh kha a ni. Hla phuah châk vanga phuah satliah ni lo, thinlung chhungril thuk taka hun leh hmunin a den chilh chawp aṭanga hla lo chhuak hi chuan zûn a nei a, a tlo duh bik tih an sawi hi he hla aṭang hian a dikzia a lang chiang hle a ni.

A phuahtu sawi dan hi
"Kum 1968-ah hian  Deilang cottage, Umpling road-ah kan awm a, kum 1969-ah hian Auxillium Convent (Shillong) hnung lam-ah in fal deuh kan luah a, "Lone Pine Cottage" tiin kan vuah chawp nghe nghe a. Lone Pine Cottage-a kan awm lai hi a ni a, a kum hi a rei ta deuh deuhva ka confuse ve fo ta mai.

Kan kawmchhakah Pit latrine (inthiarna) full tep tawh, ek lung pawh a lang phu mur mur thei tawh,a bang dáp awng suar tawh, a chung rangva hlui chhe fu tawh hi kan inthiarna ber chu a nia. Ka class  (P.U. Science, @St Edmund's College)hawng chu keimah chauhin ka awm a. Inthiar turin ka kal a,vamur hi an leng nek nek a, ek in chhunga ka awm lai te chuan bang chung awng atangte chuan ka hmu vek a, an hram nek nek bawk a. Kan in chu hmar chhawng a ni a, khaw dur deuh leh meikhu zam chuai  mai avangin khua a lang thui lo hle a.

Suangtuahna leh mitthlaa cham awm ve bawk nen, Tualvungi leh Zawlpala thawnthute rilru-ah a lo lang a. Palai atana vahui tirh ai chuan, lunglenna thu hi a hmanhmawhthlak em avangin, a thlawk chak zawk tur leh ka bul hnaia awm vamûr hi lunglen thu hrilh tur chuan tir ila, a ṭha zawk daih ang, tih chu rilruah a lang nghal a. Vamur thlawkte chu Zoram lam pana an thlawk vang vang lai chu ka thlir zui ral ṭhak a ni. Chumi hnu rei lote-ah chuan he hla hi a lo chhuak ta a ni.


Lalsangzuali Sailo leh Lalthangliana Hnamte
Thu leh hla lama an chanchin sawi dawn chuan anni pahnih hi sawi kawp zel a ṭul chang a awm ṭhin a.

He hla hi mi tam takin Lalsangzuali Sailo phuah emaw an ti ṭhin a ni. Pi Zualbawihi khan a hun hmasa lamah a lo sa nasain, a lo larpui ve bawk nen. Tunhnaiah Youtube-ah mi tam takin an sa a, a satute hla lo react-tu an awm nual bawk. Mi tam takin "Lalsangzuali Sailo hla/a phuah" tiin an sawi fo mai. Mahse, hei, chiang takin kan hre ta, a phuahtuin a phuah dan chenin.

Amah Lalthangliana Hnamte in Lalsangzuali Sailo te nen an inlaichin dan a sawi hi lo chhiar leh ula, hetiangin,
"Zualbawihi hi 1949 a piang a nia, kei 1948 kum tawp lamah ka piang a. Khaw khat Thingsaia piang kan ni. A pa S.Vanchhuma leh ka nu Chalchani-te hi Thingsai Middle English Schoola zirtirtu ve ve an ni a, an fate thlengin kan in-ti chhungkhat hlawm a, kan inkawm chho dual dual thin.

Rambuai kum 1966 khan lehkha a zir theih loh avangin khuaah kan awmkhawm a, Beatles, Elvis leh Cliff Richard te zai kan lo hre ve a, kan zai uar ve thei thin khawp. Kum 1967-ah Shillong kan panho leh a, Khasi-ho Music lo sang tak mai te kan hmu a. Shillong-ah AIR-ah hla a thun theih ve tawh bawk nen(A hma lam chuan Gwauhati a ni thin), zai leh hla phuah ve duhna kan lo neih chu a inphawrh chhuak ta a ni ber e.




Zualbawihi hian a lehkhabu leh article hrang hrangah te pawh min sawi chhuak ve thluahin ka hria. Ka ngai ṭhin khawp mai. Kan unauho hlaphuah apiang hi sak hmasak a hauh tlat thin. Midang saktir kan tum chuan min hau vak zel a ni. Ṭhian, unau, inkawm ngeih leh intankhawm tlat kan ni."

An unau hi:
Hla phuah leh zai lamah an kal na hlawm hle mai a. A unau hlaphuah ve ṭhin te  _Lalremsanga Hnamte ('Vang a ni' tih leh hla dang phuahtu), Zira Hnamte (Ani chanchin hi chu sawi thui a ngai awm lo ve),Lalmuansanga Hnamte (Ani pawh hian hla ṭhenkhat a phuah ve), Lalduhawma Hnamte (Ani pawh hian a phuah nual mai)_ te an ni a, unau namai lo tak chu an lo ni. Amah Pu Thanga hi tunah Lunglei Zotlangah a awm a, kum 70 chuang fe chu a ni ve ta, rei tak la dam zel turin duhsakna ka hlan a ni.

He hla lo sa tawhtute chungchang
He hla lar tak, mawi leh nalh bawk si lo sa tawhtute chungchang leh tunhnaia namen loa nasa a lo larpuitu Bemjamin Sum chungchang hetiang hian a sawi dan, hetiang hian,
"Zualbawihi a sa chhuak hmasa bertu a ni a. Kan zirtir a, AIR Shillongah, kan hun laia kan thiam tawkin kan remsak a, mawi kan ti ve hle a ni. A hun lai atan a aw a lo cial ve reuh bawk nen, amah pawh hian a larpui tak ber ni hialin ka hria.

Mi hrang hrangin an lo sa chho zel a, min rawn be hmasa pawh ni lem lovin mi tam tak chuan an lo sa a, ka lo ngaithla teh chiam ngai ta lo ṭhin bawk nen, ka han ngaihthlak ve hnu hian anmahni style theuhvah an sa mawi vekin ka hria.




Tun laia Myanmar Idol first runner up Benjamin Sum hian a rawn thlawh thar leh ta a, Youtube lamah pawh million viewers a rawn nei ta a, Youtube lama an upload dawn hian Otto Band Thangbawiha kaltlangin mi rawn dil thlap a, ka han ngaihthlak hian a Mood-ah min chenpui phak tlat mai a, a music pawh hian a rhyme fuh ka ti a, a aw unique deuh mai nen a inchawi lunglen thlak ka ti tak zet a, a sa chhuak nalh thiam ka ti khawp mai . He ka hla 'Chhailai Di Lenna'(Murvate tia lar zawk mah) tuipui a,  lo sa chhuak tawhtu zawng zawngte chungah lawmthu ka sawi a, duhsakna ka hlan vek e."

Kum 52 zeta upa tawh, he hla hian engtia rei nge Zorimawi khawvelah hmun sang tak a la chan zel dawn tih hi ngaihtuah tham a tling e. I lo thlir zel phawt teh ang aw; a phuahtu pawh rei tak lo dam se la.

"Murvate thlawkin leng la,
Romei zing riai karah.
Chhai lai di lenna rûn saw va bel ta la.
Han hlan ang che,
Ka hmangaihna..."

1 Comments

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post