MI DIK, MI HUAISEN, A HLAWHA LUNGAWI ȚHIN KHA

- James Ramdinmawia

Kum 2004 vel kha ni ta-in ka hria; Landline-ah phone call ka dawng a. Pa upa lam tih hriat reng reng, aw thum deuh leh ţawng bung deuh nghut hian, “Ramdinmawia a ni em?” a rawn ti a. “Aw, ni e,” tiin ka lo chhang var a. Chutah, “Lalhmingliana Saiawi ka nia, Vanglaini-a i thuziak kha ka lo chhiar a, a țha khawp mai. I thuziak a huaisenin thil dik i duh tih a lang chiang. Kawlkulh tlangval i ni tih te ka lo hria a, kal zel rawh, țang fan fan  rawh,” a rawn ti boh boh a.


... 
Khatih hunlai kha kan College kàl lai, thuziak ka taimak ve lai, keima phâk tâwka ram leh hnam ka vei nasat lai, chanchinbu leh magazine hrang hranga article ka chhuah ve zut lai kha a ni a. Pu Saiawia rawn sawi ka article hi a eng ber kha nge tih ka ngaihtuah let leh pawh hian ka hrechhuak zo ta tlat lo. A enga pawh chu ni se, ka mi ngaihsan, kan khua Kawlkulh khua-in IAS Officer kan neih ve chhun, thuziakmi, miril, mihuaisen, midik, eirukna laka fihlim, mi taima, mahni hnaa ţhahnemngai, mi zahawm hnen aţanga ka thuziak ningnel ve tĕ fakna leh fuihna ka dawng kha ka tan chuan a va hlu em…!!
...
A essay pakhat “Hmangaihna” tih kha Class XI or XII-ah khan kan zir a. Ka rilru-a zawhna chhàn theih loh awm reng chu chiang takin a rawn chhang, "Eng vang pawhin inhmangaih ila, a chhan chu ho viau mah se la, dam chhung a daih dawn phawt chuan hmangaihna dik a ni mai" tiin. A rilin a va han dik em!
...
Vanglaini-a a article pakhat, “Mahni in, Tunge nuam ti zawk?” tihah khan a fanu Muanpuii Saiawi, IA&AS zawm tur an kawta a thlah chungchang a ziak a. Car-a Muanpuii lut tur chuan a pa chu a kuah a, a mittui a tla a ni àwm e. A kar lehah Muanpuii u, Ramzauva Saiawi a rawn haw ve leh thung a, chumi chungchang chu heti hian a ziak a, “Ramzauva Hyderabad ațangin Krismas hmang turin a rawn thleng ve leh thung a. Inchung lamah a nu nen a thil rawn ken an phelh a. Rei lotê-ah a lo chhuk a, ka bulah a rawn țhu a. Ani hi mipa tih takah min ngaina àwm pawha lang mang lo țhin a ni. Chumi țum chuan, 'Papa, Muanpuii kal tur khan a pawm che a, a țap a ni maw?' a ti a. Kei chuan, 'Aw, kei pawh ka mittui a hnăi a ni,' ka ti a. A nu-in a lo hrilh a, a rawn chhuk nghal vat a ni. Ka fapa chu a nu hnenah a chho leh ta mai a," tiin. Hei tĕ mai hian ka hnuk zu han ti-ulh dèr a maw le. 
...
A chunga mi chhunzawmna Paragraph-ah heti hian a ziak zawm zat a, "Chutiang thil nawi tê tê chu hlut nachâng kan hria em? Chhungkua kan inhmangaih hi a hlu a, kan inhmangaih tih kan inhriattir țhin hi a țul țhin. Engmah hlut nachâng kan hre lo hi kan nun tihausa lotu a ni. Thil puitham chauh hlut kan tum a nih chuan hlìm tih kan nei lovang a, làwm tih kan nei lovang," tiin. Hringnun hi a thlîr thiamin a nun a hausa hle kan ti lo thei lo ang.
...
Chhungkua, nu leh pa leh fate, unaute inkara inlaichinna duhawm tak, inthlakhlelh tawnna leh inhmangaihna, inngaihsak tawnna, Mizo chhungkaw tam takin kan tlakchham si Pu Saiawia te chhungkua-in an nei tih chiang takin kan hmu a, zir tur tam tak min kawhhmuh bawk a ni. A thil ziakah khian thluaithlum teh vak a awm lo chunga hnuk a ti-ulh thei khi a Special-na em em a ni.
...
Vawikhat pawh a fanu Muanpuii Saiawi, IFS a tlin hnu, an training-naa Best Probationer Award a lak an lawm țumin, Chaltlang Tourist Lodge-ah milian leh mi zahawm pui pui hma-ah Kawlkulh aţanga lo kal a chhungte inhmelhriattirna a nei a. “Ka nu kha stage-ah hian lo ding chhuak ve sela,” tiin a nu Pi Vailiani chu a ko chhuak a. “Hei hi ka nu, Vailiani a ni. Min hringtunu tak ka nu hian naupang tê kan nihin min boralsan a, tuna ka nu nen hian kum 60 chuang zet chu kan lo in-nufa ve ta a, kan inhmangaih em em a ni,” a ti leh boh boh a. Ka hnuk a lo ulh hman leh pek. Mizo chhungkua-ah hian nuhrawn sual zia hi kan hre tam em em a. Heti taka Pu Saiawia a nuhrawn nena an inhmangaih thei hi a nu hian a zir a, amahin a zir bawk tih kan hrethiam mai ang chu maw. Țawngkam thluaithlum kual duah si lo, bung nghuta țawng boh boh chung pawhin mittui a ko haw zel thei tho nia.
...
Vawikhat chu pa pakhatin heti hian zawhna a zawt a, "Ti nge i hming tawpah hian IAS tih hi i dah ve ngai loh?" tiin. Pu Saiawia chuan heti hian a chhang, "Ka hming leh IAS hian inzawmna a nei hlei nem, IAS chu ka hnathawh hming a nia," tiin.
...
Pu Liankunga, IAS (Retd.) hian vawikhat chu min hrilh a, “Pu Hmingliana Saiawi hi Mizo IAS Officer zingah chuan a eiru lo ber, Office ațangin Pen leh Paper takngial pawh a hawn ngai lo,” a ti. A IAS puite meuh pawhin an ngaihsan rawn chu a va ngaihsanawm tak em.
...
Pu Lalkhama, IAS (Retd.) khan heti hian a sawi a, "Hmanah kha chuan Phai-ah Mizo awm kan la tlem a. Mizo IAS Officer awmchhunte pawh kha kan inlèn pawhin kan inkàwm ve tel tel țhin. Vawikhat chu kan țhiante khan sum an indaih loh thu an sawi luam a. Chutah Hminga (Lalhmingliana Saiawi) ngaihdan a ni ta vak lo a ni ang, 'Sum indaih loh tih vel mai maia in buai in buai le... In hlawh aia tam hman in tum a niang chu, keini chhungkua chuan kan hlawh aia tlem kan hmang a, kan indaih viau asin,' tiin a IAS Officer puite chu a hau ta mai a. A nunah hian zir tur a tam hle mai," tiin. He thil hi ngaihtuah zui tham fê, kan ram Economy nghawng lawih thei thil niin ka hria. Kan hlawh aia tlem țheuh hi hmang ila, leiba kan nei lo mai dawn tihna a ni a, kan Economy pawh a kăng dawrh ang. Kei ngei pawh hian zir tur ka ngah khawp mai!
...
Chhiah pêk chungchang a sawi kha ka bengah a la châm reng. "Mizoram-ah Income Tax kan lâk loh vang nge ni, Mizote hian chhiah pêk hi kan harsat riau-in ka hre țhin. Mizo zingah chuan chhiah pe tam pâwl tak ka ni ve-in ka ring, ka thâ a nâ lo, lungawi takin ka pe țhin. Chhiah kan pêk tam poh leh Sorkar kan inti neitu a, Sorkar lakah pawh thikthu kan tichhe ngam bawk," tiin a sawi. IAS ațanga Voluntary Retirement-a a chhuah hnu khan Maharashtra Administrative Tribunal (MAT)-ah Member-a lakluh a ni a, chumi ațanga a pension leh hnu-ah Central Administrative Tribunal (CAT), Patna-ah Member bawkin a awm leh a ni. Heng Tribunal te hi Court ang deuha function an ni a, Member te pawh Court Judge ang an ni. A hlawh a hniam lo ang tih ring ila, dik taka Income Tax a pêk chuan a hunlaia Mizo zinga chhiah pe hnem pâwl chu a ni ngei ang. Chhiah pêk ùar hi khua leh tui țha nihna niin a sawi fo țhin. Zir tur min hlui hnem hle a ni.
...
A bak pawh sawi belh châk ka la ngah mai, amah nen hmaichhan ngeia kan inkawmna te pawh. Tunah chuan duhtawk rih phawt ang. Han sawi chhunzawm ve phawt teh u.

(Covid-19 ringawtin kan rilru a luah a. Rilru tihthawven nan Subject dang daih ka han vawrh a ni e. JRD)

4 Comments

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post