INDIA HMING BHARAT TIHA THLAK KIR LEH A NI DAWN EM? SUPREME COURT IN VAWIINAH A REL DAWN

Aizawl | June 02, 2020:

THUHMA: India ram danpui siamtu, Constituent Assembly khan India ram indan hnua dan a hman hnua a hming atan "India" leh "Bharat" hi a pawm a. Member tam takin a hming hmasa ber (primary name) Bharat hi an duh a. Tunah hian Supreme Court ah chumi chungchang chu ngaihtuah țha leh tura ngenna, thu buai theh luh a ni a, Supreme Court chuan ngaihtuah tlakah ngaiin "India" tih chu Constitution ațanga paiha "Bharat" tih chauh a ram hming ni tawh se, tih thu vawiin June 2, 2020 hian thu bengverh tak mai a ngaihtuah dawn a ni.


A tlangpui
#Thu buai thehluttu hian Article 1 a ram hming 'India' chu paih turin Supreme Court ah a thlen a ni.
#Thu buai thehluttu hian Constituent Assembly sawihonaah pawhin hei hi a pawmpui a ni a ti.
#Constituent Assembly in kum 1949 khan India tih leh Bharat hi a pawm.

HMING HI ENG NGE A NIH
"Hming hi eng nge maw a lo nih chiah le? Rose par kan tih hi a aiah hming dang vuah ta ila, a mawina leh rimtuina a bo chuang dawn em ni? William Shakespeare chuan kum 1594-96 vel khan Romeo & Juliet ah a lo ti daih tawh a. Mihring hi a nihna tak zawk chu a hming mawina lam aiin a mihring mawina leh hlutnaah a innghat lian zawk a ni tih a sawifiah a tumna a ni awm e.


Mi tam tak chuan Shakespeare ngaihtuah dan hi kan hming chungchangah hian kan țawmpui kher awm lo e. Hming hi mihring tunge anih mi dangten an hriatna anih mai bakah an chhungkua, hnam, sakhua leh ram hriat hran theihna a ni. Chuvangin hming hian mihring a nih chuan sak chhan engemaw tak a nei a, ram, hmun, thil etc pawh chutiang tho chu a ni.


Mizote hian mihring hming hi kan "sa" țhin a, phuah tih loh tur. Hla thuah pawh 'sakhming' tih a ni. Phuah țhin ni ta se, 'phuahhming' ni mai awm tak a ni. Mat 1:21 ah pawh "a hmingah Isua i *sa* ang tih a ni.

CONSTITUENT ASSEMBLY DEBATE:
British kut ațanga 1947 kuma India a indan khan  ro relna tur Constitution a neih nghal mai loh avangin Constituent Assembly khan Drafting Committee BR Ambedkar kaihhruaina hnuaiah a din a, an dan duan sa hi Constituent Assembly ah uluk taka  ngaihtuah leh vek a ni.

British ho khan India ram hi "India" an ti. British ho luh hmaa roreltu Mughal ho khan Hindustan an ti thung.

India tih leh Bharat tih hi Constituent Assembly ah nasa taka sawiho a nih hnuah ram hming atan hming pahnih India leh Bharat chu a pawm ta a. Tunah hian he hminga pakhat zawk India tih chu Constitution ațanga nuaibo a, Bharat chauh ram hming ni tawh tura thu buai Supreme Court ah thlen a ni a, Constituent Assembly in a pawm kum 1949 ațang chuan kum 71 na a ni der tawh.

THU BUAI THEH LUTTU
Supreme Court a he hming "India" nuai bo a "Bharat" chiah nih duh thu buai/dilna thlentu hi a hming Namah niin Delhi a cheng a ni. Constitution of India, Article 1(1)  " India, that is Bharat shall be Union of States" tih lai taka "India" tih hi thu buai bul tumtu a ni. He thu buai theh luttu hian he hming "India" tih hi "sal chhinchhiahna" (symbol of slavery) a ni tih a sawi rualin he ram hming atan "Bharat" emaw "Hindustan"  emaw hi pawm a, puang turin Supreme Court hi a phut a ni.

Thu buai thehluttu hian a țanhmun sawh nghet turin Constituent Assembly a sawiho anih dan te, kum engemaw zat chhunga ram chhunga hming thlak te a tar lang tel bawk.

Constituent Assembly ah hian draft Constitution, BR Ambedkar chairman na hnuaia duan chu nasa taka  sawiho a ni a, India ram hming chungchang sawiho lai phei hi chu boruak a țangin a sosang  hle a, hei hi November 18, 1949 a ni. Hemi hnu ni riatnaah India Constitution atan pawm a ni ta a, "We the people" tiha bul țan a ni.

INHNIALNA CHU
Constituent Assembly a sawiho hi HV Kamath, Central Province & Berar aiawha member in a sawi hmasa ber a. Ambedkar draft Constitution a hming pahnih India leh Bharat a chhawp chhuah chu a pawm lo hle bakah nasa takin a sawisel a. "Bharat" a nih loh pawhin "Hind" tih chu a ram hming hlun atan a rawt a.

Kamath hian a sawi zel dan chuan "Hind" tih hi English a India lo chhuahna niin a sawi. Constituent Assembly in hming chungchang (naming ceremony) ah hian rei tak thu a sawi a, he ram hming hi kan ngai pawimawhin kan la thu tak ngei ngei tur a ni tiin heng hming te hi ram hming atan duh thlan turin a chhawp chhuak tel nghal a, chungte chu Hindustan, Hind, Bharatbhumi, Bharatvarsh.

BHARAT TOBUL
Kamath hian Bharat țobul a sawi dan chuan hmanlai huna Bharatbhumi or Bharatvarsh kha he hming lo chhuahna bul a ni a tih mek laiin Ambedkar chuan a thu sawi lai chu lo ti khaihlak a. Sawi zawm lehin, Ambedkar hnenah chuan he House hruai hna hi Chairman Rajendra Prasad kutah i hlan tur a ni a ti a. Rajendra Prasad nen pawh "Bharat" chungchangah hian an inthlur bing fe bawk.

Kamath chuan Article 1(1) țawngkam "India, that is Bharat" tih hi a duh lo hle a, na takin a hnial a, a dodal a ni.

Hruaitu langsar he țawngkam, "India, that is Bharat" tiha "India" tih hnialtu leh duh lotu chu Seth Govind Das a ni. A sawi dan chuan "India, that is Bharat" hi ram hming atan mawi lo tak a ni. Chuvangin helai țawngkam hi hetiang hian kan thlak tur a ni, "Bharat, known as India also in foreign countries" tiin.

Das hian Vedas, the Mahabharat leh Puranas thu ziak engemaw zat leh Chinese khualzin Huen Tsang thu ziak ațang tein a țan hmun a sawh nghet a. Bharat tih hi he ram hming dik tak (original) a ni a, India tih hi a ram hming hmasa leh bulpui atan Constitution ah leh independence hnuah a ni tur a ni lo tiin a sawi.

 Mahatma Gandhi hming leh zalenna sual lai pawha ram mipuite thinlunga ram hmangaih tura a cho chhuahna au hlapui "Bharat Mata Ki Jai" tih rawn chham chhuak in "Bharat" tih hi zalen India ram hming atan a duhawm lawt lak a ni a ti.

He thu buai thehluttu hian Madras Province ațanga Constituent Assembly member MA Ayyangar rawtna Bharat, Bharat Varsha leh Hindustan pawh Article 1(1) a India tih thlak a tura rawt pawh a sawi lang bawk.

INDIA HMING ȚOBUL
Constituent Assembly member zingah "India" tih aia "Bharat" tih chauh duhtu zingah KV Rao, Anra Pradesh chuan hmanlai hming ațanga kan chhui chuan Pakistan hi Indus lui luanna a ni a, Hindustan tih tur a ni bawk ang a ti.

"Sind" hi "Hind" a ni a. Sanskrit țawnga "sa" hi "ha" anga lam a ni a, Greek țawng chuan "Hind" hi "Ind" anga lam a ni a, chumi ațangin English hovin "Ind" ațangin "India" tih an belh a. Tun hnuah chuan India tih țhin kha "Bharat" tia sawi tawh tur a ni ang a ti.

Constituent Assembly member te zingah Bal Gupta, Sriram Sahai, Kamalapati Tripathi, Har Govind Pant te chu India tih tel loa Bharat tih duhtu langsar zual zinga mi an ni. Tripathi leh BR Ambedkar te hi ram hming tur sawiho lai hian hmaisen khawpin an inhnial a. Tripathi hian a țanna ti nghet turin "bawihah kum sang kan țang a, he zalen ram hian a hming a nei kir leh ngei tur a ni," a ti.

Rajendra Prasad chuan siam țhat rawtna chu vote hmanga buk a rawt a, buk turin a tlang ta lo. Article 1(1) chu khawih chet lohin Constituent Assembly chuan a dah ta a, "India, that is Bharat" a la ni ta zel a nih hi.

Heti hi ni mahse, he ram hming hmasa "Bharat" tih duhna chu a hnu kum 71 ah pawh a la thi thei chuang lo a nih hi.

Kum 2014 khan tuna Uttar Pradesh Chief Minister Yogi Adityanath hian Lok Sabha ah private member bill pulut in "India" tih thlakna turin "Hindustan"  tih a rawt a, a bill putluhin a rawt dan chuan "Bharat, that is Hindustan, shall be a Union of States" tih a ni.

RAM HMING THLAK
Colonial period laia ram hming put thlak țhenkhat te:
Old                   New
Gold Coast   Ghana
Kampuchea Cambodia
Dalomey       Benin
Burma          Myanmar
Rhodesia     Zimbabwe

LUSHAI HILLS
British military expedition 1871 - 1889 hnua Mizoram an awm khan Assam District pakhat "Lushai Hills District of Assam" tih kum 1954 thleng khan a ni a, kum 1954 ah "Mizo Hills District" tia thlak a ni a. Kum 1972 nih khan Mizoram tih a thlak a ni. British hoin Aijal an tih pawh Aizawl a ni leh ta bawk.

Source:
India Today, June 1, 2020 | indiakanoon.org, Shorter Constitution of India - DD, Basu, britannica.com, SBSNews

===02==06==20==
- Huna Kawlvawm

Post a Comment

He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh:

Previous Post Next Post