Mizo thalai tamtakin ‘hna a vang’ tia an sawi laia “Hna hi a lo tam lutuk..” tia a thalai puite tana thahnemngai em emtu Mizo hmeichhe chhuanawm tak, Military Nursing Service Major C Zosangzuali chanchin hi thalaite kawng kawhhmuhtu lo ni mawlh rawh se.
Family & Education Background
Bethlehem veng, Aizawla cheng Pu Vanlawma Chhangte leh Pi Ralliantawni-te fanu Major C Zosangzuali hian P.G.High School, Tuikhuahtlang atangin HSLC 3rd Division-ah a pass a, St.Peter’s HSS, Chhingchhip atangin HSSLC 2nd Division-ah a pass bawk. RIPANS, Zemabawkah BSc Nursing a zir zawm a, 1st Division-ah a pass leh a ni. Tunah hian pasal neiin fa 2 a nei tawh a ni.
Service a luh chhoh dan
Military Nursing Service-ah hian May 9, 2010 khan a lut a. Hemi hma hian BM Birla Heart Research Institute-ah kum 2 a lo thawk tawh a, AMRI-ah kum chanve a lo thawk tawh bawk. AMRI a a thawh lai hian Service-ah a lut ta a ni.
Military Nursing Service-a luh dan tlangpui?
Armed Forces Medical College-a sipai chawma Nurse zir tur hi kumtin September thla velah an zawng thin a. Nursing hi hmun danga zir chuan zir man to tak chawi a ngaih laiin sipai chawm a AFMC-a zir erawh chuan zir man zawng zawng an tum vek bakah stipend an la pe zui a. Hna hmuh loh a awm ve lova, an training chhuah veleh Officer (Leautenant) an zawm nghal thin a ni.
Heng sipaiin an train chhuahte hian Military Nursing Service tur hi an daih ta lo thin a, chuvang chuan hmun danga B.Sc nursing zirchhuakte hi a tul dan azirin Military Nursing Service atan hian an la ve thin a, a ni pawh hi chutiang kaltlanga lut chu a ni. Military Nursing Service a luh chhoh dan hetiang hian a sawi:
“Keini batch ah khan 400 an la a, Mizo 10 velin kan try a, mi 4 kan tling a. Kei hi ka vannei a, ka rin aiin ka lo ti tha a, merit list-ah pawh 53-na ka ni ve”
“Written Test hi Objective type vek a ni a. Zawhna pakhatin mark 1 pu-in zawhna 100 a lo kal a. Chu chu darkar 1 chhung a chhan zawh tur a ni. Zawhna hi a tlangpuiin medical lam kaihhnawih leh GK a ni deuh ber. Result hi kan exam ni vek chawhnu lamah an tichhuak nghal a. Written-a tlingte hian ni 3 chhung vel interview kan nei a, chuta tlingte chuan chawlhkar 1 vel Medical test kan nei leh bawk. Medical-a kan tlin leh chuan appointment nghah a ni tawh mai”
A harsa viau em?
“Harsa love, Mizo nula lehkhathiam ve pangngai tan chuan harsa pakhatmah a awm lo. Natna tlanglawn leh a enkawlna te, kan zirlaite hi a tlangpuiin hre vek ila harsa engmah a awm lo. Nachang kan hre lova, exam kan tlem thei lutuk a, kan exam ve tum pawh khan Manipur atang chuan mi 100 velin an rawn exam a, ka awt thei lutuk”
“Harsa love, Mizo nula lehkhathiam ve pangngai tan chuan harsa pakhatmah a awm lo. Natna tlanglawn leh a enkawlna te, kan zirlaite hi a tlangpuiin hre vek ila harsa engmah a awm lo. Nachang kan hre lova, exam kan tlem thei lutuk a, kan exam ve tum pawh khan Manipur atang chuan mi 100 velin an rawn exam a, ka awt thei lutuk”
Interview?
“Min zawt kual ve nasa khawp mai. Service-a ka luh duh chhan te, ka zirlai kaihhnawih lam te, a bikin Birla Heart Research Institute-a ka lo thawh tawh avangin Heart lam kaih hnawih min zawt nasa bawk. Mizoram lama natna tlangpui leh a enkawlna te, nau chhar dan chungchang te, Mizoram state chanchinte leh thalaiten engtin nge ei an zawn, engtin nge sum an thawhchhuah tihte min zawt… Sawi vek sen a ni lo”
Medical Test hi engtin nge an kalpui le? An uluk bawk em?
“Uluk tehreng mai. Sawi tawh angin Medical test hi kar 1 chhung kan nei a, kan taksa an endik vek a ni ber e. X-ray, CT Scan leh a dang tamtakin min enfiah vek a. Fit an awm a, engemaw hrisel lohna lo nei (eg. natna lo nei) an awm chuan thla 3 chhung vel inenkawlna hun, chance an pe a, fit lo hrim hrim leh pianphunga an duhzawng nilo an awm bawk. Chuta tlingte chu min haw tir a, kohna lo nghak turin min hrilh tawh mai. Thla 5 hnu velah kohna a lo thleng a, kan in report-na tur Unit min hrilh a, kan zu in report tawh mai a ni”
“Uluk tehreng mai. Sawi tawh angin Medical test hi kar 1 chhung kan nei a, kan taksa an endik vek a ni ber e. X-ray, CT Scan leh a dang tamtakin min enfiah vek a. Fit an awm a, engemaw hrisel lohna lo nei (eg. natna lo nei) an awm chuan thla 3 chhung vel inenkawlna hun, chance an pe a, fit lo hrim hrim leh pianphunga an duhzawng nilo an awm bawk. Chuta tlingte chu min haw tir a, kohna lo nghak turin min hrilh tawh mai. Thla 5 hnu velah kohna a lo thleng a, kan in report-na tur Unit min hrilh a, kan zu in report tawh mai a ni”
Related image
Kum tawp lamah, November/December velah Notification tihchhuah a ni thin…
Sipai chawma zirte leh Civil atanga B.Sc Nursing lutte danglamna?
“Kan danglamna ber chu Service-ah a ni. Service-a kan luh chiah hian Leautenant-ah kan lut nghal ve ve a, mahse, keini hi promotion-ah kum khatin kan hmasa zel thung. Tin, keinin service luh dawna training tawite kan neih ang hi an nei ve tawh lo bawk. Tin, anni chu permanent commission (officer nghet) an ni a, keini chu Short Service Commission (hun reivak lo atana sipaia tang) kan ni thung. A bak chu danglamna em em a awm lo”
Service i join tirhin harsatna i tawk nasa em?
“Tawk ve tehreng mai. Hindi kan thiam tawk lo hi a buaithlak thin a. Mahse, South Indian ho pawhin an thiam bik lova, hun engemaw chen kha min hrethiam a, English kan hmang ve mai a. Mahse, kei chu Birla leh AMRI-ah experience ka lo neih ve nual tawh avangin ka vannei viau. Mahse, civil atanga sipaia lut thut kan nih avangin engkim formal lutuk leh discipline lutuka khawsak thut kha chu harsa ka ti ve khawp mai. Zing dar 5 ah kan tho a, PT master hovin kan PT lauh lauh mai a, aia lalte leh ni reilote a senior zawkte pawh inzah a na lutuk a. Engkim kha manner hi a ni vek ringawt a, a tirah chuan a harsa chu ka ti khawp mai. Mahse, kan in adjust ve thuai mai”
Sipai Nurse nih leh Civil Nurse nih danglamna?
“Kan hna hi sipai damdawiin a thawh a ni mai a. Civil lam ai chuan a hahthlak zawkna lai a awm. Kan Unit hi a lian a, khum a tam bawk si a, kan hah ve thin khawp mai. Short Duty kan ti a, zing dar 8 atanga chawhnu dar 1 duty a awm a. Long duty kan tih mai 8 AM- 7:30PM a awm bawk a, mahse long duty-ah hi chuan 1pm-4pm hi lunch break a ni thung. Ni 45 danah a zawnin zan 15 kan night thin a, kan night zawh hian ni 3 chawlh kan nei thin. Kan hah na a, service kan dawng tha em em a. Ei leh in leh a hmunhma vel a tha a, a nuam khawp mai. Tin, Military Nursing Service kan nih ang hian sipai damdawiinah chuan kan thawk thei vek a, Army, Navy leh Airforce-te hi kan tan chuan danglamna a awm ve lem lo”
A him em?
“Him tehreng mai. Security hi a tha em em a. Male Nurse an awm ve lova, hmeichhe hlang hian kan khawsa tam ber a, a him khawp mai. Pasal nei tawh ho hi a hrangin, out living in an awm a, pasal la nei lo ho hi a hlawmin hmundangah (In living)-in an awmtir leh bawk. Kar tin deuhthaw Party kan nei a, a chang phei chuan kar khatah vawi 2 te kan nei a, zu vanga buai an awm ngai lo. Party naah hian engemaw changa chhungte hruai emaw, special guest kan nei a nih loh chuan hmeichhe hlangin kan Party tlangpui thin”
Hamthatna an dawnte…
“Kumtin chawlh (annual leave) hi ni 60 (2 months) kan nei a. Casual Leave ni 20 kan nei bawk. Maternity Leave (nau neih leave) thla 6 kan nei thei a. Tin, Furlow leave kan ti mai a, emergency leave hi thla khat kan nei thei bawk a, mahse hei hi chu half pay a ngai thung. Kum khata kan chawlh neihte hi kan hman zawh loh chuan service zawh hnuah duh chuan a pawisa zawng pawhin laklet leh theih vek a ni. Thlawhna leh rel chuan pawhin hamthatna kan nei nual. Tin, sipai canteen atanga tlawm bika thil lei theihna kan nei a. Kan chhungte, mi 5 tan Dependent Card kan siam thei a, hengte hi chu sipai damdawiinah a thlawn veka enkawl theih tihna a ni”
Promotion chungchang?
“Civil atanga service a direct-a lutte hi Short Service Commission kan ni a. Kum 5 kan tan hnuah duh chuan a ban theih a, a duh tan chuan permanent Commission a exam theih a, a duh tan permanent exam kher lo pawhin kum 5/4 vel a extend leh theih bawk. Promotion lamah chuan kan luh tan tirh phat khan Leautenant kan ni nghal a, kum 2 hnuah Captain a kai theih a, kum 5 hnuah Major a kai leh theih bawk. Kum 12 hnuah Lt.Colonel kan kai leh ang a, hemi bak hi chu selection a ni tawh. Hmunpui lam atanga promotion pek a ni a, seniority pawhin a kal tawh lem lo”
Thalaite hnena chah duh
“Mizoramah leh hmun dangah Nurse zirchhuak tam tak an awm a, hlawh tlemte te a Mizorama thawh kan tum tlat thin hi a tha lo ka ti. Hmundangah Nurse tan hian hna hi a lo tam lutuk a…hmanni lawkah pawh AIIMS-a thawk tur Nurse an la dawn a, Manipur atangin mi 100 chuangin an try laiin Mizo chu 10 vel bak an awm lo. AIIMS-te chu India ramah pawh kan damdawiin lian berte zinga mi a ni a, thawh a chakawm bakah experience atan pawh a tha hrim hrim a. An phur ka lo rin hlawm tehreng nen!”
“Keini hna angahte hian luh a lo har lo lutuk a, mahni zirlai thiam ve tawk a, hriselna a that bawk chuan a harsa lo lutuk. Nurse zirchhuak tawh leh Class XII (Sc) zir mekte chu lo lut chur chur turin ka chah duh a ni. BSc (Nursing) kher lo, GNM tan pawh Railway lam thlengin hna a tam em em a ni. Engmah hi huphurh ringawt lovang u tih hi sawi ka duh bawk”
Tin, Medical lamah tho hian mipate tan Nursing Assistant hna dil tur a awm thin a. Helaia Health Worker kan tih ang hi an ni deuh ber. Promotion pawh a tha khawp mai”
(He thu hi Hillsgate chanchinbu in 2018-a an kawmna, Editor remtihna-a HILLSGATE.IN atanga lakchhawn a ni. 2018 a post tawh a ni a, a ngai ang anga dah a ni.)
(He thu hi Hillsgate chanchinbu in 2018-a an kawmna, Editor remtihna-a HILLSGATE.IN atanga lakchhawn a ni. 2018 a post tawh a ni a, a ngai ang anga dah a ni.)
A ṭha khawp mai, midangte cho phurtu lo ni zelrawh u
ReplyDeletePost a Comment
He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh: