Pu C. Lalrosanga hi March Ni 1, 1957 khân Kulikawn Aizawlah a lo piang a. A pa chu Pu C.L. Tlanthanga (L) a ni. A pu hi Dahrawk Sena(L), Mizo zînga Dahrawk (SI of Police) kai hmasa ber a ni. A nu chu Maryna-i d/o Pastor Simon Marak, a ni a. Kum upa lam tawh tak niin Zarkawt a an inah a fapa naupang ber te chhûngkua nên an khawsa mêk a ni. An unau hi 7 an ni a, amah hi a upa ber a ni. Pu C.Lalrosanga hi kum 1976-ah Evelia Lalthanpari Zadeng nên an innei a. Fanau malsâwmna changin fapa 1 leh fanu 4 an nei a, tu pawh 11(sawmpakhat) an nei a ni. An fate chu:
1. Pi C. Lalchhanhimi, w/o Upa Dr.JC Zomuanthanga
2. Pu C. Lalhmachhuana, h/o L.B. Saimawii Sailo
3. Nl. C. Lalthansangi
4. Pi C. Saichhingpuii, w/o R.Lalhmangaiha (L)
5. Pi C. Laldinpuii, w/o Rodinzuala (L)
Kum 1977-ah in hrang changin Tuikual South-ah an pêm a. Heta ṭang hian sawrkâr hna avângin hmun hran hranah an insawn kual a. Sawrkâr hna a chawlhsan hnu kum 2017 aṭangin Tuikual North-ah ama in leh loah an khawsa ta a ni.
Zirlai Hun
Pu C. Lalrosanga hi a naupan laiin Haflong leh Shillong-ah lehkha a zir ṭhîn a. Synod High School, Aizawl aṭangin kum 1972 khân HSLC a passed a. Shillong College-ah PU (Science) a zir hnuin Pachhunga University College, Aizawlah chhunzawmin B.A. History (Hons) thleng a zir zo a. Pachhunga University College-ah B.A. History (Hons) a zir laiin Sawrkârah a lût a. Sawrkâra a luh hnuin a hnuai mite hi a zir zo leh a ni:
1) Managêment Course, Administrative Staff College of India, Hyderabad
2) Orientation Course (6 Months), Indian Institute of Mass Communication, New Delhi
3) Radio Managêment Course, Deutsche Welle Cologne, Germany
4) Staff Training Institute of All India Radio, New Delhi
College a kal laiin Students' Union-ah Debating Secretary leh General Secretary-ah te thlan a ni. Kum 1975-76 phei kha chuan College a SU General Secretary nihna tûma chuh lovin a tling a ni. College a kal chhûng hian intihsiakna chi hrang hrang - debate, elocution, recitation, extempore speech leh essay writing-ah te lâwmman pakhatna te, pahnihna te a la ṭhîn. Kum 1975 a NEHU-a drama intihsiaknaah Best Actor Award te hial ala a ni. Pu C. Lalrosanga hi Drama lamah a tui hle a. Mizo ṭawnga Audio leh Stage Drama siamtu pawl 'Redemption Theatricals'-ah Director niin Shakespeare-a thawnthu - Hamlet, Romeo & Juliet, leh Salomi te hi Mizo ṭawng drama a siamin cassette-in an tichhuak a. Amah ngei pawhin Hamlet-a pa thlahrâng leh Hamlet-a pami(uncle) lemah Mizoram pum hriat hlawhin a chang a ni.
Eizawna lam
Director General, Doordarshan, New Delhi-ah kum 2015 aṭanga a pension thlengin a thawk a. Kum 2010-15 chhûngin Deputy Director General leh Additional Director General, All India Radio & Doordarshan (for North Eastern Region) a chelh a, kum 2005-2010-ah Director, Doordarshan Kendra, Aizawl a ni bawk a ni.
Chanchin Tlangpui:
1. Eizawnna lam: Pu C.Lalrosanga hian College a kal laiin All India Radio (AIR) Aizawlah News Reader cum Traslator hna kum 1975 aṭangin a thawk ṭan a, kum 1976 June-ah dahngeh a ni. News Reader a nih laiin news lehlin leh puanchhuah mai bâkah news lâkkhâwm (Reporting) leh editing a ti ṭhîn. Kum 15 chhûng Mizoram Legislative Assembly ṭhutkhâwm apiangin news a puan tûrin a cover ziah a. Hemi bâkah hian programme lamte pawh puangin Sap ṭawnga Science Magazine a puan ṭhîn phei chu ngaihthlâk a hlawhin Mizo mipuiin an hlut hle ṭhîn.
Kum 1982 khân UPSC kaltlangin Central Information Service (tunah chuan IIS tiin thlak a ni tawh) zawmin AIR Aizawlah Asst. News Editor a thawk ṭan a. Kum 1991-ah UPSC kaltlang vêkin Indian Broadcasting Programme Service (IBPS)-ah tlingin Shillong-ah AIR North Eastern Service Director hna a zawm. Kum 1995 aṭangin AIR Shillong (Main Station) Director nên kawpin, news leh programme puanchhuahna lamah nasa taka ṭan lain hmasâwnna a thlen a ni. A hun laiin AIR Jowai te pawh hawn a ni. Tuna NE News AIR Shillong hi bul a ṭan pui ani nghe nghe. A hun laia AIR Shillong aṭanga Mizo ṭawnga chanchin thar puan ṭhîn phei chuan Mizorama Mizo mipuite mai bâkah ṭhenawm State a Mizo mipui awm te tân a ṭangkai hle a. Ṭhenawm State a Zofate tâna Mizo nih tinuamtu leh inpumkhatna atân pawh a thil ṭangkai tak niin an hlut êm êm a ni. Kum 1998 January thlaah AIR Aizawl Station Director hna zawmin, news leh programme-ah hmasâwnna tam tak a thlen leh a. Live Programme leh Live Reporting te siamin, tuna Live a hla thlan te, Khawhar Chhûngte Pual te hi a tih chhuah a ni. Kum 2002-ah Mizoram Sawrkâr Deputation-a zawmin Joint Secretary niin Rural Develoment, School Education leh I&PR te a enkawl a. Mizoram hmun hrang hrangah RD Department hnuaia hnathawhte enkawlin a thlithlai a. A hun lai hian Lungleia Saikuti Hall hi sak zawh niin hawn a ni. Saikuti Hall a lo puitlin theihna tûra theihtâwp chhuahtûte zînga mi a ni.
Kum 2005, March-ah DDK Aizawl Director hna thawk ṭanin, Programme thar chi hrang hrang a duang chhuak a. A langsar zual zîngah chuan Live-Phone-In programme, Discussion, Ni pawimawh bîka Special Live programme, khawhar chhûngte pual, Mizoram hmun hrang hranga mite hla thlan tîr, leh kut hnathawktûte kawmna te a tel a ni. Hetiang ang programme te hi mipuiten an chhawr ṭangkaiin an hlawkpui hle ṭhîn. Live-Phone In a thingtlâng miten Doctor remchâng taka an han râwn mai ṭhîn te, kan ram nghawng thei thil issue hrang hrang mithiamten an sawihona lo ngaihthlâk ṭhîn te, Mizote Ni pawimawh bîk - entîrnân Chapchâr Kût te, a hmuna kal ve thei lo ten mahni inluma an lo en mai theihnate - hêng zawng zawngte hi a hmalâknaa Mizo mipuiten ṭangkai taka Media (TV & Radio) kaltlanga hma kan sâwnna te a ni. A hmalâkna bawkin DDK Aizawl Programme neih hun chhûng pawh sei niin Satellite hmanga thawn chhuah a ni. DDK Aizawl Director ni chungin kum 2006 aṭangin AIR NE Region (5 States) chu DDG niin a enkawl tel bawk a. Hemi charge a lâk chhûng hian Hmarchhak State hrang hrangah kalin Radio lama hmarchhak state hmasâwnna tûrin a thawk nasa êm êm a ni. Manipur-ah phei chuan
Zohnahthlâkten anmahni puala programme an neih theihna tûrin hma a lâk sak a, AIR Churachandpur phei hi chu ama hmalâkna liau liaua lo piang a ni. Hemi hun chhûng zawng hian Central Media hrang hrang leh State sawrkar department hrang hrang media lama thawhhona, Inter-Media Publicity Coordination Committee-ah Chairman hna a chelh ngar ngar bawk a. Aizawla a awm chhûng vêk hian Central Department hrang hranga Hindi thehdarhna kawnga hmalatu Town Official Language Implementation Committee-ah Chairman a ni kawp reng bawk. Hindi ṭawngah pawh a mikhual lo hle a ni. Parliament-ah pawh a ṭûl anga Hindi hmang thei mai tûr khawpa harsatna nei lo a ni. Kum 2010 khân AIR & DD inkawp atân Additional Director General (ADG)-ah kaisangin Guwahati-ah transfer a ni a. Guwahati aṭang hian India Hmarchhak State 8 (pariat) te a enkawl a. Sawrkâr laipui flagship programme hrang hrangte an chhawr ṭangkai ngei theihna tûrin a puanzârna leh hrilhhriatna (awareness) lamah TV leh Radio kaltlangin a thawk nasa êm êm a. Hmasâwnna tam tak a thlen phah niin a lang. A department chhûng management pawh a awm chhûng hian nasa takin a changtlun phah a ni. Kum 2015 March thlaah Delhi-a Doordarshan Director General hna thawk tûrin Central Sawrkârin a ko thla a. Prime Minister kaihhruaina hnuaia Appointments Committee of Cabinet (ACC)-in a pawmpui thlapin India ram pum huapa Doordarshan enkawl tûra dahngheh a ni. Khawvela TV network lian berte zînga mi Doordarshan (transmitter 1400 vêl leh satellite channel 35 vêl) enkawlin programme thar tam tak a hova tihchhuah a ni a. A hun laiin darkâr 24 chhuak kuthnathawktûte pual DD Kisan Channel hawn a tihchhuah a ni. India rama Ni pawimawh bîk Republic Day leh Independence Day te khawvel pum thlîr theih tûra ruahmanna department kaltlangin a siam ṭhîn a. Hemi atân hian hmanrua ṭha ber ber te a ngaihtuah pui ṭhîn. A hun chhûng hian National leh International Conference leh Seminar-ah te Department leh ram aiawhin a tel ṭhîn. Somoa-a International Media Conference a tel ṭum phei chuan South Pacific thliarkâr a Mizo Missionary awm mêk te a tlawhchhuak a, fuihna thu ṭha tak takte sawiin hun a hmanpui a, hlawkthlâk an ti hle.
Delhi-a DG hna a thawh chhûng hian Parliament kaihhnawih thil tam tak a thawk a. Parliament House-ah te vawi duai lo kalin MP hrang hrangte nên an in dâwr fo ṭhîn. Parliamentary Committee hrang hrangahte Official member niin Parliament inrêlbâwlnaah a tel tam hle a. Hêng bâkah hian department hotu anihnaa department kaihhnawih zawhna State hrang hrang MP ten anmahni bial chungchâng an zawh ṭhîn rêng rêng te chu a chhâna tûr endik leh pawmpuia thutlûkna siam chu a kutah a awm ṭhîn a ni. Hêngahte hian dân siamna leh kenkawhna kawnga MP-te pawimawhziate, sawrkâr pêng hrang hranga an thuneih dânte pawh a taka tawnhriat a ngah êm êm a ni. Parliament kaihhnawih thil tam tak a hnathawhna avânga tawnhriat a lo neih zawng zawng te hi Mizoram tân chuan ro hlu a tling takzet a ni. Sawrkâr laipuiin ram hmasâwnna tûra ruahmanna chi hrang hrang a siamte leh chûng atâna sum a dahte haichhuak leh hmang ṭangkâi tûra ministry leh department hrang hrang dawrthiam a pawimawhziate leh awmze nei taka tha thlah lova dawr an ṭûlziate a hnathawhna aṭang hian a hrechiang hle a. A enkawltu hotu liante leh mawhphurtute dawr zung zung a ṭûl ṭhîn zia a taka a hmuna hmutu leh hretu a ni. Hêng kawnga MP pawimawhna hriaa hmalatu kan ram hian a mamawh hle. Hêng zawng zawng atâna Pathian leh kan ram tâna ding tûr talent leh tawnhriat ngah Mizopa kan nei hi a vanneihthlâk takzet a ni.
2. Khawtlang lam: Tlangvâl lai aṭang rêng a khawtlâng rawngbâwlna lama tui êm êm mai a ni ṭhîn a. College a kal lai pawhin Students’ Union-ah te inhmangin hruaitu nihna hrang hrangte a lo chelh tawh ṭhîn a. Sawrkâra a luh hnu pawhin sawrkâr hna kaltlanga Mizo mipuite tâna hmasâwnna tûr chi hrang hrang ngaihtuah a, a thawh ṭhîn bâkah tlâwmngai pâwl hrang hrangahte a inhmang êm êm ṭhîn. Sawrkâr hna avanga Shillonga an awm lai pawhin Shillong Group YMA-ah Vice President a ni ṭhîn a, Nongrim Nongshyliang YMA branch-ah pawh Vice-president a ni tawh bawk. AIR, Aizawla Director anih laiin Mizo Zaimi Inzawmkhâwm, General Headquarters President niin zaimite hmasâwnna tûrin ṭan nasa takin a lo lak pui tawh ṭhîn a. A hun lai hian zaimi tam tak chherchhuakin AIR leh Doordarshan lamahte a lo promote ṭhîn a ni.
3. Rawngbâwlna lam: Kohhrana rawngbâwlna lamah pawh hian nasa takin ke a pen a. Rawngbâwlna hi a nun laimu leh thupui ber a ni reng. A hnathawhna zawng zawng rawngbâwlnaah ngaiin dik tak leh fel takin Pathian ṭihna tak nen a thawk ṭhîn. A tlangvâl lai aṭang rêngin KTP Dawrpui Branch-ah Committee Member a lo ni tawh ṭhîn a. A hun hmasa lama Salvation Army Kohhrana a awm lai pawhin nasa takin rawngbâwlna lama inhmangin Temple Corps-ah YC Leader hun rei tak a ni a. Local Officer chavo chi hrang hrang a chelh bawk. Shillong Corps-a an awm lai pawhin Corps Secretary leh Sargeant Major te a ni bawk. Territorial ACSAL President nihna thlengin a chelh a ni. Presbyterian Kohhranah Salvation Army aṭang hian lêt lehin tunah hian an lawina Tuikual North Presbyterian Kohhranah Rawngbâwltu niin Pathianni zân Thuhriltu leh Puitling Sunday
School Zirtîrtu a ni mêk a ni.
Kohhran huangchhûnga rawngbâwlnate bâkah hian Para-Church lama rawngbâwlna pawh
a ngai pawimawhin a inhmang hle a. Tunah hian Wake-Up Mizoram Ministry, Aizawl-ah Chairman a ni mêk a, Set Free Ministries leh Orissa for Christ-ah te Adviser a ni mêk bawk. Myanmar lama Zohnahthlâkte leh sâkhaw dang biate zînga rawngbâwlna, Prayer for Myanmar-ah phei chuan Founder Speaker a ni hial a ni.
Politics-a luh chhan:
Kan ram leh Mizo hnam tâna nasa zâwka ṭanlâkna tur kawng Parliament kaltlangin a in hawng zau hlêin a hria a. Sawrkâr hna thawka India ram state hrang hranga a lo awm ve tawhnaah leh hmarchhak state 8 enkawla a bial chhûngin Mizoram hi kawng hrang hrangah hmasâwn ve bawk mahila kan ṭhenawm State te nêna khaikhinin kan hnufualna leh kan tlâkchhamna a tam hle ṭhînin a hria a. Rual a awt hle ṭhîn. Ram hmasâwnna tûra tihtûr leh hnam humhalhna tûra hmalâkna tûr a hmu hnem hle. Chuvângin zau leh awmze nei zâwka hma a lâk ve theihna tûr kawng inhawng nia a hriat Parliament member nih hi a ṭûla hriatna a nei ve ta a ni. Pathian remruatah a ngai a ni.
Hnathawhna avânga Delhi khawpuia a awm chhûngin Parliament kaihhnawih thil tam tak thawka tawnhriat a lo neih ve zawng zawng te bâkah Sawrkâr laipuiin ram hmasâwnna tûra ruahmanna (flagship programme/scheme) chi hrang hrang a siamte leh chûng atâna sum a dahte haichhuak leh hmang ṭangkâi tûra ministry leh department hrang hrang dawrthiam a pawimawhzia leh awmze nei taka tha thlah lova dâwr an ṭûlziate a hrechiang êm êm a. Hemi kawngah hian State dangte kan tluklo hle a ni. Mizoramin a tam zâwk kan hui luh ve theihna tûrin Delhi-a a hnathawh laia Ministry leh department hrang hranga a lo tlângnêl tawhnate hmang ṭangkai a, a tam thei ang ber hai chhuah hi a thil tum lian ber te zînga mi a ni. Delhi tlânga miliante dâwr chungchângah Pathianin talent ṭha tak a pêk Sâp ṭawng leh Hindi zahawm taka hmang thei anihnate hian kawngro nasa takin a su ang tih a rinawm. Pathianin talent ṭha tak a pêk leh a tawnhriat zau takte hi Mizo mai ni lo Vai ho zîngah pawh a chhuanawm tak zet a. Chuvângin Parliament a thusawi chauh ni lovin kan ram tâna a tam thei ang ber development sum haichhuah hi Mizo mipuite tân a tum a ni. Sawrkâr laipuiin kan ram leh hnam tâna pawi thei tur hmalâkna a neihte erawhchu dodâl leh dan tlat a tum thung. Tûnhnaia kan ram min mawlhtu Citizenship Amendment Bill-te pawh hi thiam taka dodâl zêl a ṭûl hlêin a hria a. MNF chuan he bill hi a duhloh leh a dodâl thu a lo târlang tawh ṭhin a. Hêmi kawnga kan hotute dinhmun leh thusawite hi a thlâwp tlat a. CAB hi putluh leh tum a nih chuan amah pawhin a dodâl zâwnga vote ngei hi a thutlûkna a ni.
Kan hnam rilru luah lian êm êm ramri chungchâng pawh hi a vei hlê mai a. Thlantlin a nih chuan kan ramri leh kan ram leilung hausaknate humhalh tur hian theihtâwp a chhuah ang tih hi Mizo mipuite hnena a thutiam a ni.
India ram hi sakhaw zalênna ram a nih angin kan sakhaw humhalhna kawngah khauh taka ṭan a ṭûlzia a hria a. Kristian sakhaw do zawng emaw ringtute nêkchêp zâwng emawa thiltih leh hmalâkna rêng rêng dodâl tlat a tum a ni. Ringtuten tihduhdahnate hi kan tuar tur a ni ve rêng a ni tih Bible zirtirna hi a pawm êm êm laiin India dânpui leh dân hrang hrang duante bawhchhiaa kan sakhaw dona leh nêkchêpnate hi chu dân hmanga do turah nghet takin a inngai a ni.
MP nih hi Pathian rawngbâwlna a ni tih pawm tlatin, a hma aia nasaa Lal Isua leh a Chanchin Ṭha ṭan tlat leh a remchâng apianga hrildarh hi a tum a ni. Politics-a a inhnamhnawih ve tâk avânga tûtûten emaw politics tuinûa intihbawlhhlawh an tih ang hian awm a tum lova. Mimal hlâwkna tûra sum leh pai, thiltihtheihna leh thuneihna ûmtu ni lovin hnamdangte leh ringlo mite zingah pawh Chanchin Ṭha hi dinpui leh hrildarh zel theihna tûrin MP nih hi a tum ta a ni.
Post a Comment
He post chungchanga i ngaihdan lo sawi ve rawh: